DAI là một stablecoin phi tập trung được phát hành bởi MakerDAO, một tổ chức tự trị phi tập trung (Decentralized Autonomous Organization) hoạt động trên blockchain Ethereum. Ra mắt vào tháng 12/2017, DAI được thiết kế để duy trì giá trị ổn định, được neo (soft-pegged) với đồng đô la Mỹ (USD) ở tỷ lệ 1:1, giúp giảm thiểu biến động giá thường thấy ở các loại tiền mã hóa khác như Bitcoin hay Ethereum. Điểm đặc biệt của DAI là nó không được hỗ trợ bởi tài sản fiat (tiền pháp định) trong ngân hàng, mà được bảo đảm bởi các tài sản mã hóa (chủ yếu là ETH và các token ERC-20 khác) được khóa trong các hợp đồng thông minh của MakerDAO, gọi là Maker Vaults hoặc Collateralized Debt Positions (CDPs).

Cơ chế hoạt động của DAI

• Tạo DAI: Người dùng khóa các tài sản mã hóa (như ETH, USDC, WBTC) vào Maker Vaults để vay DAI. Giá trị tài sản khóa phải luôn vượt quá giá trị DAI được tạo ra (tỷ lệ tài sản đảm bảo tối thiểu thường là 150%). Điều này đảm bảo DAI luôn có giá trị được bảo đảm đầy đủ.
• Duy trì ổn định giá: Hệ thống hợp đồng thông minh của MakerDAO sử dụng các oracle (nguồn dữ liệu phi tập trung) để theo dõi giá USD của tài sản thế chấp. Nếu giá trị tài sản thế chấp giảm xuống dưới ngưỡng an toàn, hệ thống sẽ tự động thanh lý tài sản để đảm bảo giá trị DAI không giảm dưới 1 USD.
• Quản trị bởi MKR: MakerDAO được quản lý bởi những người sở hữu token MKR, token quản trị của giao thức. Chủ sở hữu MKR có quyền bỏ phiếu để thay đổi các thông số như tỷ lệ tài sản đảm bảo, phí ổn định (stability fee), hoặc loại tài sản được chấp nhận.

Đặc điểm nổi bật của DAI

• Phi tập trung: Không phụ thuộc vào một tổ chức trung ương như các stablecoin khác (USDT, USDC), DAI được quản lý bởi cộng đồng MKR holders và hợp đồng thông minh.
• Tính minh bạch: Mọi giao dịch và quá trình tạo/hủy DAI đều được ghi lại công khai trên blockchain Ethereum.
• Tính ứng dụng cao: DAI được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng DeFi (tài chính phi tập trung) như Aave, Uniswap, Compound, và cả chuyển tiền quốc tế không phí.
• Dai Savings Rate (DSR): Người nắm giữ DAI có thể khóa token vào DSR để nhận lãi suất, được tài trợ bởi phí ổn định từ những người vay DAI.

Thành tựu của DAI

DAI là stablecoin phi tập trung lớn thứ hai, với vốn hóa thị trường khoảng 5 tỷ USD. Nó nổi bật vì duy trì được sự ổn định qua các giai đoạn biến động thị trường, chẳng hạn như sự sụp đổ giá ETH năm 2018 hay khủng hoảng COVID-19 năm 2020.

Đổi tên từ DAI sang USDS

Vào ngày 27/8/2024, MakerDAO công bố tái định vị thương hiệu, đổi tên thành Sky và giới thiệu hai token mới: USDS (Sky Dollar) thay thế cho DAI, và SKY thay thế cho token quản trị MKR. Đây là một phần của kế hoạch chiến lược Endgame nhằm mở rộng quy mô DeFi, tăng tính dễ tiếp cận và thu hút người dùng mới.

Chi tiết về USDS

• Tỷ lệ chuyển đổi: DAI có thể được chuyển đổi sang USDS với tỷ lệ 1:1, và người dùng cũng có thể chuyển ngược lại nếu muốn. Việc nâng cấp này là tùy chọn, nghĩa là DAI vẫn tiếp tục tồn tại song song với USDS.
• Tính năng mới:
  • Freeze Function: Không giống DAI, USDS có chức năng “đóng băng” (freeze function) để tuân thủ các quy định pháp lý và ngăn chặn hoạt động bất hợp pháp. Điều này gây tranh cãi trong cộng đồng vì làm tăng tính tập trung, đi ngược lại tinh thần phi tập trung của DAI.
  • Sky Savings Rate (SSR): Thay thế DSR, SSR cho phép người nắm giữ USDS kiếm lãi suất (khoảng 6% mỗi năm). Ngoài ra, chương trình Sky Token Rewards (STRs) cho phép người dùng kiếm token SKY bằng cách giữ USDS, nhưng không khả dụng ở một số khu vực như Mỹ và Anh.
  • Tích hợp với Sky.money: USDS được hỗ trợ trên nền tảng mới sky.money, giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi token, tham gia DeFi, và nhận phần thưởng.
• Mục tiêu: Việc đổi tên sang USDS nhằm làm cho stablecoin dễ hiểu hơn với người dùng mới, đặc biệt là những người không quen thuộc với DeFi. Tên “USDS” gợi liên tưởng trực tiếp đến USD, tăng tính thân thiện và khả năng tiếp cận. Tất nhiên là “bớt phi tập trung hơn”.

Tranh cãi và phản ứng

• Lo ngại về tập trung hóa: Chức năng đóng băng của USDS bị chỉ trích vì làm suy giảm tính phi tập trung, khiến một số người dùng cho rằng USDS “đi ngược lại tầm nhìn ban đầu của DAI”. Một số thành viên cộng đồng gọi USDS là “USD-Soy” để chế giễu.
• Tác động đến DAI: DAI vẫn được duy trì, nhưng nếu USDS thành công, thanh khoản của DAI có thể giảm, ảnh hưởng đến tính hữu dụng của nó trong DeFi.
• Phản ứng thị trường: Sau thông báo, giá MKR (nay là SKY) tăng hơn 4%, và khối lượng giao dịch của DAI tăng gần 11%, cho thấy sự quan tâm lớn từ thị trường.

Tương lai của DAI và USDS

MakerDAO (nay là Sky) cam kết duy trì DAI như một stablecoin phi tập trung, với kế hoạch phát triển PureDai, một phiên bản bất biến, không thể đóng băng, dành cho những người ưu tiên tính phi tập trung. Trong khi đó, USDS được định vị để nhắm đến thị trường đại chúng, với sự tập trung vào tuân thủ quy định và tích hợp tài sản thực (như trái phiếu Mỹ). Sky cũng có kế hoạch đầu tư 1 tỷ USD vào các sản phẩm kho bạc Mỹ được mã hóa, hợp tác với các công ty như BlackRock, để thúc đẩy token hóa tài sản.