Stacks là một blockchain Layer 2 được thiết kế để mở rộng chức năng của Bitcoin, cho phép xây dựng hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung (dApp) sử dụng Bitcoin làm lớp cơ sở an toàn. Ra mắt vào năm 2018 bởi Blockstack PBC (nay là Hiro Systems PBC), do Muneeb Ali và Ryan Shea đồng sáng lập, Stacks sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Transfer (PoX) độc đáo, kết nối trực tiếp với Bitcoin để đảm bảo tính bảo mật và bất biến. Dự án đã huy động 70 triệu USD qua các vòng gọi vốn và là blockchain đầu tiên được SEC Hoa Kỳ chấp thuận cho việc chào bán token theo Regulation A+ vào năm 2019.

Tổng quan về Stacks

Stacks hoạt động như một lớp mở rộng cho Bitcoin, cho phép các dApp tận dụng vốn 500 tỷ USD của Bitcoin thông qua hợp đồng thông minh mà không cần thay đổi giao thức Bitcoin. Các sản phẩm và tính năng chính bao gồm:

• sBTC: Tài sản được gắn 1:1 với Bitcoin, cho phép di chuyển BTC từ Layer 1 sang Layer 2 và ngược lại, hỗ trợ DeFi trên Stacks.
• Clarity: Ngôn ngữ lập trình hợp đồng thông minh, được thiết kế để an toàn, dễ dự đoán và tích hợp với trạng thái Bitcoin.
• Stacking: Cơ chế khóa STX để hỗ trợ đồng thuận mạng, cho phép người dùng kiếm phần thưởng Bitcoin (lên đến 10% APY).
• STX20 Protocol: Hỗ trợ tạo và giao dịch các tài sản số, NFT, và Ordinals trên Stacks, với các dự án như Velar (DeFi) và Zest Protocol (cho vay).
  Stacks có tổng giá trị khóa (TVL) khoảng 18 triệu USD, với các dApp hàng đầu như Alex (DeFi, Launchpad) và Arkadiko (stablecoin USDA). Nền tảng hiện hỗ trợ hơn 100 dApp và tích hợp với các ví như Hiro Wallet và Ledger.

Token STX

STX là token tiện ích và quản trị gốc của Stacks, hoạt động trên blockchain Stacks. Các chức năng chính:

• Thanh toán: Trả phí giao dịch và thực thi hợp đồng thông minh trên mạng.
• Stacking: Người dùng khóa STX để hỗ trợ đồng thuận PoX, nhận phần thưởng Bitcoin từ các miner.
• Quản trị: Holder STX bỏ phiếu cho các đề xuất nâng cấp giao thức, như Nakamoto Upgrade (ra mắt 2024, giảm thời gian giao dịch từ 10 phút xuống 5 giây).
• Phần thưởng: Sử dụng trong dApp, NFT marketplace, và các dịch vụ như .btc domain.
  Tokenomics có tổng cung tối đa 1,818 tỷ STX, với 1,524 tỷ STX lưu hành (83,8%). Phân bổ:
• Cộng đồng và hệ sinh thái: 60%.
• Đội ngũ và nhà đầu tư: 30%.
• Quỹ Stacks Foundation: 10%.
  STX không có lạm phát cố định, nhưng nguồn cung sẽ đạt tối đa vào khoảng năm 2050 do halving mỗi 4 năm. Địa chỉ hợp đồng không cố định vì STX hoạt động trên blockchain riêng, giao dịch chủ yếu qua cặp STX/USDT trên Gate.io, Coinbase, và Kraken.

Điểm nổi bật của Stacks

• Tích hợp Bitcoin: Kết nối trực tiếp với Bitcoin qua PoX, cho phép dApp sử dụng BTC với tính bảo mật tối đa.
• Nakamoto Upgrade: Ra mắt năm 2024, tăng tốc độ giao dịch và đảm bảo 100% tính bảo mật của Bitcoin.
• Hệ sinh thái DeFi và NFT: Hỗ trợ các dự án như Alex (TVL cao nhất), Arkadiko (stablecoin), và STX20 cho NFT/Ordinals.
• Hợp pháp và uy tín: Là token đầu tiên được SEC phê duyệt, được Grayscale đưa vào quỹ đầu tư STX Trust và niêm yết trên các sàn lớn như Binance, Coinbase.
• Cộng đồng sôi động: Hơn 500.000 ví và các chương trình như Travala tích hợp STX cho thanh toán du lịch.

Kết luận

Stacks là blockchain Layer 2 dẫn đầu trong việc mở rộng chức năng của Bitcoin, mang lại khả năng xây dựng dApp và DeFi với bảo mật kế thừa từ Bitcoin. Token STX đóng vai trò cốt lõi trong thanh toán, stacking, quản trị, và phát triển hệ sinh thái, với tiềm năng khai thác vốn lớn từ BTC. Với các nâng cấp như Nakamoto và sự hỗ trợ từ SEC, Grayscale, Stacks có triển vọng định hình tương lai của DeFi trên Bitcoin.