Venus Protocol, hay còn gọi là Venus, là một giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) nổi bật trên BNB Chain, ra mắt vào năm 2020. Dự án này đã nhanh chóng trở thành một trong những nền tảng vay và cho vay hàng đầu trong hệ sinh thái Web3, nhờ vào sự kết hợp độc đáo giữa các tính năng của hai giao thức DeFi nổi tiếng: MakerDAO và Compound. Với mục tiêu mang lại trải nghiệm tài chính phi tập trung nhanh chóng, chi phí thấp và dễ tiếp cận, Venus Protocol đã thu hút hàng triệu người dùng trên toàn cầu.

Venus Protocol là gì?

Venus Protocol là một giao thức thị trường tiền tệ (money market) dựa trên thuật toán, được xây dựng độc quyền trên BNB Chain. Giao thức này cho phép người dùng thực hiện các hoạt động vay, cho vay và tạo stablecoin một cách phi tập trung, không cần qua trung gian. Venus kết hợp hai chức năng chính:

• Cho vay và vay tiền mã hóa: Người dùng có thể cung cấp tài sản số (như BNB hoặc các token BEP-20) để nhận vToken, đại diện cho tài sản đã cung cấp. Các vToken này có thể được sử dụng để kiếm lãi suất hoặc làm tài sản thế chấp để vay các tài sản khác. Quá trình vay yêu cầu tài sản thế chấp vượt giá trị khoản vay (over-collateralized), thường từ 50-80% tùy thuộc vào quy định của giao thức, nhằm đảm bảo an toàn cho hệ thống.
• Tạo stablecoin VAI: Venus cho phép người dùng sử dụng vToken để tạo ra VAI, một stablecoin tổng hợp được neo giá với đồng USD. Người dùng có thể vay tới 50% giá trị tài sản thế chấp để mint VAI, sau đó sử dụng stablecoin này để tham gia các hoạt động tài chính khác, như yield farming trên các nền tảng DeFi khác trong hệ sinh thái BNB Chain.

Giao thức được điều hành bởi token quản trị XVS, một token chuẩn BEP-20, cho phép cộng đồng tham gia vào việc bỏ phiếu và định hình tương lai của Venus thông qua các đề xuất cải tiến, điều chỉnh lãi suất, hoặc thêm tài sản mới.

Lịch sử và sự phát triển

Venus Protocol được phát triển bởi đội ngũ từ Swipe, một công ty phát hành thẻ tín dụng tiền mã hóa, với sự dẫn dắt ban đầu của Joselito Lizarondo. Sau một số biến cố vào năm 2021, dự án đã chuyển giao sang đội ngũ mới dưới sự lãnh đạo của Brad Harrison, người có kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực quản lý sản phẩm và tài chính. Venus ra mắt testnet vào tháng 10 năm 2020 và mainnet chính thức vào cuối tháng 11 cùng năm, hỗ trợ các loại tiền mã hóa như SXP, USDT, BUSD, USDC, BNB và XVS.

Năm 2022, Venus Protocol đã trải qua bản nâng cấp V4, mang lại nhiều cải tiến quan trọng, bao gồm:

• Quản lý rủi ro: Tăng cường các cơ chế bảo vệ người dùng và hệ sinh thái thông qua việc giới thiệu các thị trường cách ly (isolated markets), giúp phân tách các tài sản có rủi ro cao để giảm thiểu tác động lên toàn bộ hệ thống.
• Tăng tính minh bạch: Tất cả mã hợp đồng thông minh và số dư đều được công khai, cho phép kiểm tra độc lập.
• Cải thiện hiệu suất: Tối ưu hóa giao thức để hỗ trợ các blockchain có tốc độ khối không cố định, như Arbitrum, và tích hợp các tính năng như quản trị đa chuỗi (multichain governance).

Điểm nổi bật của Venus Protocol

• Chi phí thấp và tốc độ cao: Nhờ triển khai trên BNB Chain, Venus cung cấp các giao dịch nhanh chóng với chi phí thấp, khắc phục những hạn chế về phí gas cao mà người dùng gặp phải trên các nền tảng DeFi dựa trên Ethereum.
• Tính phi tập trung và quản trị cộng đồng: Venus không có phân bổ token XVS trước cho đội ngũ phát triển hoặc nhà sáng lập, đảm bảo quyền kiểm soát hoàn toàn thuộc về cộng đồng. Người nắm giữ XVS có thể đề xuất và bỏ phiếu cho các thay đổi trong giao thức, từ việc thêm tài sản mới đến điều chỉnh lãi suất.
• Tính linh hoạt với VAI: Khả năng mint VAI từ tài sản thế chấp cho phép người dùng tận dụng stablecoin này để tham gia vào các cơ hội kiếm lợi nhuận khác mà không cần rời khỏi hệ sinh thái Venus.
• An toàn và bảo mật: Venus Protocol cam kết đảm bảo an toàn thông qua việc tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển hợp đồng thông minh tốt nhất và hợp tác với các công ty kiểm toán uy tín như CertiK. Ngoài ra, giao thức còn triển khai chương trình bug bounty để khuyến khích các nhà nghiên cứu bảo mật báo cáo lỗ hổng.

Thách thức và bài học từ quá khứ

Mặc dù đạt được nhiều thành công, Venus Protocol cũng từng đối mặt với các thách thức. Vào năm 2021, giao thức này trải qua một số vụ khai thác (exploit) và sự cố thanh khoản, dẫn đến khoản nợ xấu khoảng 100 triệu USD do biến động giá của token XVS. Những sự kiện này đã khiến Venus phải tập trung vào việc cải thiện quản lý rủi ro và minh bạch tài chính. Đến năm 2022, với bản nâng cấp V4 và sự thay đổi trong đội ngũ lãnh đạo, Venus đã khắc phục nhiều vấn đề và xây dựng lại niềm tin từ cộng đồng.

Ngoài ra, một số ý kiến từ cộng đồng cho rằng Venus có thể thiếu minh bạch trong việc báo cáo tài chính, đặc biệt liên quan đến các khoản nợ xấu và tài sản bị đánh cắp từ các vụ hack cầu nối (bridge exploits). Tuy nhiên, đội ngũ Venus đã phản hồi bằng cách công khai mã nguồn và cải thiện các cơ chế giám sát.

Tầm nhìn và tiềm năng tương lai

Venus Protocol hướng tới việc trở thành một giao thức DeFi đa chuỗi, tận dụng tốc độ và khả năng mở rộng của các blockchain thế hệ mới như Aptos. Với tổng giá trị khóa (TVL) dao động quanh mức 700-950 triệu USD (tính đến đầu năm 2023), Venus tiếp tục giữ vị trí là một trong những giao thức vay và cho vay hàng đầu trên BNB Chain, chiếm khoảng 30-84% thị phần TVL trong lĩnh vực này.

Dự án cũng đang phát triển các sản phẩm mới, như Venus Vault, cho phép người dùng khóa token XVS để tăng khả năng chống rủi ro của giao thức và nhận phần thưởng staking. Ngoài ra, Venus đang tìm cách tích hợp với các nền tảng DeFi khác và mở rộng hỗ trợ cho nhiều loại tài sản hơn, từ đó nâng cao tính linh hoạt và tiện ích cho người dùng.

Kết luận

Venus Protocol là một ví dụ điển hình về cách DeFi có thể mang các dịch vụ tài chính truyền thống lên blockchain một cách phi tập trung, an toàn và hiệu quả. Với sự kết hợp giữa cho vay, vay vốn và mint stablecoin, cùng với chi phí thấp và tốc độ giao dịch cao trên BNB Chain, Venus đã tạo ra một hệ sinh thái mạnh mẽ cho người dùng toàn cầu. Dù từng đối mặt với thách thức, những cải tiến liên tục và cam kết minh bạch đã giúp Venus củng cố vị thế của mình trong ngành DeFi.