DAO là gì?
DAO là một tổ chức được thiết kế để tự động hóa và phi tập trung. Nó hoạt động như một hình thức của quỹ đầu tư mạo hiểm, dựa trên mã nguồn mở và không có cấu trúc quản lý hoặc ban giám đốc điển hình. Để được phân cấp hoàn toàn, DAO không bị ảnh hưởng với bất kỳ quốc gia cụ thể nào, mặc dù nó đã sử dụng mạng ethereum.
Hãy tưởng tượng một chiếc máy bán hàng tự động không chỉ lấy tiền của bạn và đưa bạn một gói snack, mà còn sử dụng số tiền đó để tự động nhập lại hàng đã bán. Chiếc máy này cũng tự đặt dịch vụ vệ sinh và tự trả tiền thuê. Còn nữa, khi bạn bỏ tiền vào chiếc máy đó, bạn và những người dùng khác cũng sẽ được quyền quyết định về loại snack mà nó sẽ nhập lại, và mức độ cần được làm sạch thường xuyên. Nó không có người quản lý, tất cả các quy trình trên đã được viết sẵn thành code.
Nói một khái quát, đó chính là cách thức hoạt động của một DAO, hoặc một tổ chức tự trị phi tập trung. Ý tưởng về mô hình quản lý như vậy đã được lưu hành trong cộng đồng tiền mã hóa kể từ khi Bitcoin xoay xở để thoát khỏi những bên trung gian trong các giao dịch tài chính. Tương tự, ý tưởng chính đằng sau DAO là thành lập một công ty hoặc một tổ chức có thể hoạt động đầy đủ mà không cần các cấp bậc quản lý.
Điều quan trọng là rút ra được sự khác biệt giữa DAO dưới vai trò là một loại tổ chức, và The DAO – chỉ đơn thuần là tên của một trong những tổ chức đó. Dự án này là một trong những nỗ lực đầu tiên trong việc tạo ra một DAO và nó đã thất bại một cách ngoạn mục do lỗi trong code ban đầu của nó.
Cách thức hoạt động của DAO
Ban đầu, Bitcoin được coi là DAO đầu tiên có đầy đủ chức năng, vì nó có một bộ quy tắc được lập trình sẵn, hoạt động một cách tự động và được điều phối thông qua giao thức đồng thuận phân tán. Kể từ đó, việc sử dụng các hợp đồng thông minh đã được kích hoạt trên nền tảng Ethereum, điều này đã đưa việc tạo ra các DAO gần hơn với công chúng và định hình diện mạo hiện tại của chúng.
Nhưng một DAO cần gì để hoạt động một cách đầy đủ nhất? Trước hết, nó cần một bộ quy tắc để hoạt động dựa vào đó. Các quy tắc đó được mã hóa dưới dạng hợp đồng thông minh, về cơ bản là một chương trình máy tính, tồn tại tự động trên Internet, nhưng đồng thời nó cũng cần mọi người thực hiện nhiệm vụ mà nó không thể tự thực hiện.
Khi các quy tắc được thiết lập, DAO sẽ bước vào giai đoạn cấp vốn. Đây là một phần rất quan trọng vì hai lý do. Đầu tiên, một DAO phải có một loại tài sản nội bộ, các token có thể được sử dụng bởi tổ chức hoặc được sử dụng để thưởng cho các hoạt động nhất định trong đó. Thứ hai, bằng cách đầu tư vào DAO, người dùng có quyền biểu quyết và sau đó là khả năng ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của nó.
Khi thời gian cấp vốn kết thúc và một DAO được triển khai, nó trở nên hoàn toàn tự động và hoàn toàn độc lập với những người tạo ra nó cũng như bất kỳ ai khác cho vấn đề đó. Chúng là nguồn mở, có nghĩa là code của chúng có thể được xem bởi bất kỳ ai. Hơn nữa, tất cả các quy tắc và giao dịch tài chính được ghi lại trong Blockchain. Điều này làm cho DAO hoàn toàn minh bạch, không thể thay đổi và không thể bị phá hủy.
Một khi DAO hoạt động, tất cả các quyết định về việc chi tiêu vào đâu và như thế nào đều được thực hiện thông qua việc đạt được sự đồng thuận. Mọi người đã mua cổ phần trong DAO có thể đưa ra các đề xuất liên quan đến tương lai của nó. Để ngăn chặn việc mạng bị spam bởi các đề xuất, một khoản tiền gửi có thể được yêu cầu để thực hiện
Sau đó, các bên liên quan bỏ phiếu về đề xuất này. Để thực hiện bất kỳ hành động nào, đa số cần phải nhất trí với hành động đó. Tỷ lệ phần trăm cần thiết để đạt được đa số có thể thay đổi tùy thuộc vào DAO, vì nó có thể được chỉ định trong code của nó.
Về cơ bản, DAO cho phép mọi người trao đổi tiền với bất kỳ ai trên thế giới. Điều này có thể được thực hiện dưới hình thức đầu tư, quyên góp từ thiện, gây vốn, vay mượn, v.v., tất cả đều không có trung gian. Có một vấn đề to lớn tiềm ẩn đối với hệ thống bỏ phiếu đó là ngay cả khi lỗ hổng bảo mật được phát hiện trong code ban đầu, nó cũng không thể được sửa chữa cho đến khi được bầu bởi đa số. Trong lúc việc bỏ phiếu đang diễn ra, các hacker có thể khai thác một lỗi trong code đó.
Cuối cùng, điều quan trọng cần lưu ý là một DAO không có khả năng tạo ra sản phẩm, viết code hoặc phát triển một phần cứng. Thay vào đó, một nhà thầu có thể được thuê để thực hiện một nhiệm vụ cần thiết. Cuộc hẹn này được thực hiện thông qua quy trình bỏ phiếu tương tự, trong khi hợp đồng thông minh sẽ đảm bảo thanh toán nhanh chóng sau khi hoàn thành đúng nhiệm vụ.
Làm thế nào để trở thành cổ đông của DAO và tại sao?
Đầu tư vào DAO tương đối dễ dàng, đặc biệt nếu bạn biết cách mua Ether hoặc Bitcoin và đã có sẵn ví. Tất cả những gì bạn thực sự cần làm là mua token của một DAO cụ thể, tương đương với việc mua cổ phiếu của một công ty.
Khi giai đoạn cấp vốn đóng lại, bạn sẽ có thể đưa ra các đề xuất cũng như bỏ phiếu cho chúng và thậm chí có thể kiếm được lợi nhuận. Số lượng token được mua sẽ tương quan với số lượng quyền biểu quyết bạn nhận được.
Tuy nhiên, trước khi đầu tư, hãy chắc chắn là bạn biết chính xác những gì bạn đang tự làm. DAO hoàn toàn minh bạch và các code cơ bản của chúng luôn là mã nguồn mở, điều đó có nghĩa là bạn có cơ hội xem xét các mã để đảm bảo rằng không có lỗi hoặc sai sót nào trong đó.
Dapp là gì?
Dapps, viết tắt của Các ứng dụng phi tập trung, về cơ bản là các ứng dụng không thể ngăn chặn, hoạt động trên Ethereum Blockchain và được cung cấp bởi các hợp đồng thông minh. Sự khác biệt chính so với các ứng dụng thông thường đó là, Dapps hoàn toàn tự chủ, chúng không cần đến bên trung gian nào để hoạt động, và về cơ bản là miễn dịch với việc kiểm duyệt. Nói cách khác, chúng thiết lập một kết nối trực tiếp giữa người dùng và dịch vụ. Thông qua đó, người dùng hoàn toàn có thể kiểm soát thông tin và dữ liệu họ chia sẻ.
DAO về cơ bản là một “giống nòi” mang trong nó sự tham vọng của các ứng dụng phi tập trung. Theo mô tả trong sách trắng Ethereum thì chúng thuộc vào loại khác, bao gồm các hệ thống bầu cử và quản trị. Hai loại Dapps khác là ứng dụng quản lý tiền và ứng dụng có liên quan đến tiền, nhưng chúng cũng yêu cầu một lĩnh vực khác (bảo hiểm, từ thiện, tài sản, v.v.).
Câu chuyện của DAO
“The DAO” là tên của một DAO cụ thể, được tạo ra bởi một đội ngũ thuộc startup có tên slock.it của Đức. Họ chuyên về ‘smart locks’ (khóa thông minh) cho phép mọi người chia sẻ tài sản của họ trong phiên bản phi tập trung của Airbnb. DAO đã được triển khai vào tháng 5 năm 2016, khi nó được tài trợ thông qua một đợt token sale. Bằng cách nào đó, dự án đã xoay sở được và trở thành chiến dịch gây quỹ cộng đồng thành công nhất trong lịch sử, khi huy động được hơn 150 triệu đô la.
Code của DAO không hẳn là hoàn hảo, và vì nó là nguồn mở và có sẵn để cho mọi người xem, ai đó đã tìm thấy một lỗi để khai thác. Vậy nên vào ngày 17 tháng 6, một hacker hoặc một nhóm hacker ẩn danh, đã bắt đầu rút tiền từ The DAO thành một “DAO con”, sao chép cấu trúc DAO. Trước khi việc rút tiền bị dừng lại, hacker đã tìm ra cách để đánh cắp một lượng Ether trị giá hơn 50 triệu đô la.
Mặc dù thực tế là một lỗi trong code của The DAO đã bị khai thác để đánh cắp tiền, vụ hack này đã làm suy yếu nghiêm trọng cả danh tiếng của Ethereum trong vai trò là một nền tảng lưu trữ và khái niệm về DAO. Hơn nữa, nó đã khiến mạng lưới Ethereum bị chia làm hai. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhận ra rằng tất cả những điều này có thể tránh được bằng cách thử nghiệm thêm code. Có lẽ, vụ hack này là một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của DAO, cho thấy những điểm yếu tiềm ẩn, và chắc chắn rằng những điểm yếu như vậy sẽ được các DAO tương lai xem xét.
Ưu điểm của DAO
Bản thân khái niệm của DAO vô cùng thú vị, vì nó cố gắng giải quyết mọi thứ mà bị coi là ‘sai sót’ trong cách các tổ chức hiện đại hoạt động. Một DAO với cấu trúc hoàn hảo mang đến cho mọi nhà đầu tư một cơ hội để định hình tổ chức. Ở đó không có cấu trúc phân cấp, có nghĩa là mọi ý tưởng sáng tạo đều có thể được đưa ra bởi bất kỳ ai và được xem xét bởi toàn bộ tổ chức. Một bộ quy tắc được viết sẵn mà mọi nhà đầu tư đều biết trước khi tham gia tổ chức, cũng như hệ thống bỏ phiếu không có chỗ cho sự bất đồng.
Hơn nữa, vì việc đưa ra một đề xuất và bỏ phiếu cho nó đòi hỏi một nhà đầu tư phải bỏ ra một số tiền nhất định, nó thúc đẩy họ đánh giá các quyết định của họ và không lãng phí thời gian vào các giải pháp không hiệu quả. Cuối cùng, như tất cả các quy tắc, cũng như mọi giao dịch tài chính, được ghi lại trong Blockchain, có sẵn để được xem xét bởi bất kỳ ai, DAO hoàn toàn minh bạch. Mọi người tham gia đều giúp quyết định về cách chi tiêu tiền và họ có thể theo dõi cách chi tiêu của những khoản tiền đó.
Nhược điểm và phê bình
DAO, giống như hầu hết mọi thứ khác liên quan đến tiền mã hóa, là một công nghệ cực kỳ mới mẻ, và ở một mức độ nào đó, nó là một công nghệ mang tính cách mạng. Đương nhiên, các dự án như thế này sẽ thu hút rất nhiều lời chỉ trích. Chẳng hạn, MIT Technology Review coi ý tưởng giao phó số đông với các quyết định tài chính quan trọng là một quyết định tồi tệ, và là một quyết định không có khả năng mang lại bất kỳ lợi nhuận nào. Trong bài viết của họ, họ nói rằng nhiều thứ trên thế giới sẽ phải thay đổi để các dự án liên quan đến DAO thành công ở bất kỳ quy mô nào.
Ngoài một quan điểm khá bảo thủ rằng số đông không thể được giao phó các khoản đầu tư, còn có những lo ngại khác xung quanh DAO. Vấn đề cấp bách nhất, đặc biệt là sau vụ hack DAO, chính là vấn đề bảo mật và nó được kết nối với nguyên tắc “code không thể ngăn chặn được”. Trong cuộc tấn công, các nhà quan sát và nhà đầu tư đã theo dõi một cách bất lực khi tiền bị rút ra khỏi The DAO, nhưng họ không thể làm bất cứ điều gì, vì kẻ tấn công về mặt kỹ thuật tuân theo các quy tắc. Tất nhiên, các cuộc tấn công như vậy có thể tránh được nếu code được cấu tạo tốt và không có lỗi.
Cuối cùng, để các công ty khởi nghiệp hoạt động như DAO có thể tiến hành kinh doanh bên ngoài mạng Blockchain và giao tiếp với một thế giới vật chất của các công cụ tài chính và sở hữu trí tuệ, cần phải có một khuôn khổ pháp lý. Sự không chắc chắn về mặt pháp lý là một vấn đề đang gây khó chịu cho thế giới tiền mã hóa do công nghệ bên trong nó quá mới và hoàn toàn khác biệt, nhưng giải pháp dường như chỉ là vấn đề thời gian.
Các ví dụ về DAO
Về cơ bản, bất kỳ tổ chức tự trị nào có hệ thống quản trị và ngân sách phi tập trung đều có thể được gọi là DAO. Điều này làm cho tất cả các mạng lưới tiền mã hóa phi tập trung trở thành một DAO, đặc biệt là xem xét giai đoạn gây quỹ cộng đồng ban đầu trước khi ra mắt chính thức. Dưới đây là danh sách một số DAO thành công và nổi tiếng nhất.
Dash – Một loại tiền mã hóa mã mở nguồn mở và có tính chất ngang hàng, cung cấp các khoản thanh toán tức thời và giao dịch riêng tư.
Digix Global – Tiêu chuẩn vàng trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số ngang hàng. Mỗi token Digix Gold đại diện cho 1 gram vàng tiêu chuẩn LMBA và được bảo mật trong kho của Safehouse.
BitShares – Một sàn giao dịch tiền mã hóa phi tập trung, tự quảng cáo là một sàn giao dịch nhanh và linh hoạt, cung cấp sự tự do của tiền mã hóa kết hợp với sự ổn định của đồng đô la.
Theo TapchiBitcoin/cointelegraph
