Alex Thorn, Giám đốc nghiên cứu tại Galaxy Digital, đã lên tiếng chỉ trích mô hình kinh doanh của nhiều blockchain layer-2 (L2) trên Ethereum, cho rằng chúng đang vận hành theo hướng “hút máu ETH” thay vì thực sự đóng góp trở lại cho mạng lưới layer-1 (L1).
Trong một bài đăng ngày 6/8 trên mạng xã hội, Thorn lập luận rằng hầu hết các mạng L2 giữ lại phần lớn doanh thu phí giao dịch nhưng đóng góp rất ít ngược lại cho Ethereum. Ông nhấn mạnh thêm:
“Phần lớn các L2 hiện nay được kiểm soát bởi các công ty hoặc tổ chức riêng lẻ. Điều đó đồng nghĩa với việc giá trị tích lũy cho holder ETH là rất thấp. Nhiều L2 thậm chí còn không stake lại lượng ETH mà họ thu được từ phí.”
after all these years, the ethereum community is apparently fine that most users are operating on centralized L2s controlled by single companies or foundations
very little value accrual back to ETH holders. most L2s don’t even stake back the ETH they collect in fees!
sad!
— Alex Thorn (@intangiblecoins) August 6, 2025
Cấu trúc phí sau EIP-4844
Thorn chỉ ra rằng sau khi nâng cấp EIP-4844 được triển khai, chi phí xác nhận blob và phí gas trên L1 mà các L2 chi trả chỉ dao động quanh mức 10.000 USD mỗi ngày. Trong khi đó, doanh thu phí người dùng mà các L2 thu được mỗi ngày lên tới 100.000–400.000 USD — mang lại biên lợi nhuận rất lớn ngay cả sau khi trừ chi phí vận hành mạng.
Blobs là không gian dữ liệu chuyên biệt được dùng bởi các blockchain layer-2 nhằm lưu trữ dữ liệu hiệu quả hơn trên Ethereum.
Thorn cũng so sánh khoản chi trả từ Base (mạng L2 do Coinbase phát triển) cho Optimism Collective – do Base sử dụng công nghệ OP Stack – với khoản chi trả của các L2 cho chính Ethereum. Trong vòng 180 ngày qua, Base đã trả 4,4 triệu USD cho Optimism, trong khi toàn bộ các L2 cộng lại chỉ trả 3,05 triệu USD cho Ethereum (bao gồm blob và gas).
Ông tiết lộ thêm: trong quý 2, Coinbase thu được 14,9 triệu USD phí giao dịch từ Base, chỉ chi 443.000 USD cho chi phí dữ liệu trên L1 và 2,16 triệu USD cho Optimism, rồi kết luận:
“Optimism thực chất đang kiếm được gấp 4,8 lần từ Base so với Ethereum.”
Kết luận lại, Thorn đặt câu hỏi lớn về mức độ “đồng thuận lợi ích” giữa các L2 và Ethereum:
“Tôi không nghĩ họ còn ‘đồng thuận với ETH’ nữa… Theo tôi, họ đang khai thác giá trị từ ETH.”
Cuộc tranh cãi chưa hồi kết
Cuộc tranh luận về việc các L2 nên chia sẻ bao nhiêu giá trị kinh tế cho Ethereum đã diễn ra trong nhiều năm qua, và lập luận của Thorn đang thổi bùng lại làn sóng tranh cãi đó.
Trước đó, Base đã đạt cấp độ “Stage 1” trên bảng đánh giá L2Beat vào tháng 4 – cấp độ thể hiện mức độ phân quyền trung bình theo khung đánh giá do Vitalik Buterin đề xuất. Để đạt “Stage 2”, L2 cần đảm bảo không một nhóm cá nhân nào có thể kiểm soát trạng thái mạng – ngoại trừ chính hệ thống mã nguồn.
Base cũng như một số L2 khác đã tăng cường cơ chế bảo mật để ngăn chặn hành vi chặn luồng dữ liệu lên mainnet, ngoại trừ trường hợp ít nhất 75% của hội đồng an ninh mạng bị thỏa hiệp.
Mặc dù EIP-4844 giúp giảm chi phí dữ liệu cho L2 nhờ blobs, nhưng câu hỏi lớn về việc L2 có nên trả lại phần lớn giá trị cho Ethereum – thay vì giữ lại cho chính họ hoặc các tổ chức phát triển nền tảng – vẫn chưa có lời giải rõ ràng.
- Đây là lý do tại sao ETH khó có thể vượt mốc $3.800 trong ngắn hạn
- Từ con số 0 lên 833.000 ETH chỉ trong 35 ngày – BitMine của Tom Lee đang chơi lớn thế nào?
- Ethereum dần vượt Bitcoin trong vai trò kho lưu trữ giá trị: VanEck
Thạch Sanh
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
- Thẻ đính kèm:
- ETH
- Galaxy Digital
- Vitalik Buterin