Andrew Thurman, cộng tác viên của Jito Foundation, vừa tạo bản phác thảo mô hình tokenomics mới cho JTO vào ngày thứ Năm, trong đó bao gồm ý tưởng tiềm năng về việc mua lại token.
Bản đề xuất dài 12 trang của Thurman nhằm khơi gợi thảo luận về việc mở rộng tiện ích cho token quản trị JTO, chủ đề vốn đã bắt đầu “âm ỉ lan rộng” trong cộng đồng. Tuy nhiên, tài liệu này không phải là đề xuất chính thức và Thurman nhấn mạnh rằng nó không đại diện cho quan điểm của Jito Foundation, JitoDAO hay các bên liên quan khác.
Jito là nền tảng liquid staking và MEV, đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái Solana. Thurman lập luận rằng khi giao thức và DAO ngày càng thu được nhiều phí hơn nhờ sự tăng trưởng của Solana, cộng đồng nên thống nhất cách tối ưu hóa nguồn doanh thu này thay vì chỉ tích lũy vào kho bạc. Thay vì lựa chọn giữa tái đầu tư để phát triển hệ sinh thái (“tái chế” giá trị) hoặc phân phối lợi nhuận cho người tham gia, Jito có thể áp dụng chiến lược kết hợp cả hai.
“Jito đang ở vị thế đặc biệt,” Thurman viết, cho biết DAO của Jito nhận 4% phần thưởng staking từ JitoSOL dưới dạng phí cố định, chỉ là một trong nhiều nguồn doanh thu. “Không có nhiều dự án DeFi tạo ra giá trị thực lớn và nhanh như Jito Network, ngoại trừ một số dự án khác trên Solana với lịch sử hoạt động còn hạn chế.”
Theo Thurman, việc tái chế giá trị (tái đầu tư để mở rộng hệ sinh thái) và phân phối giá trị (thưởng lại cho người tham gia) vẫn còn là những lĩnh vực thiết kế mới mẻ trong DeFi, và chưa có câu trả lời rõ ràng đâu là cách làm tốt nhất.
Cơ chế thưởng giá trị: Mua lại token và Fee Switch
Về tái chế giá trị, hai lựa chọn phổ biến hiện nay là mua lại token (buyback) hoặc kích hoạt cơ chế fee switch, cả hai đều nhằm mục tiêu hoàn trả giá trị trực tiếp cho người dùng.
Fee switch – cơ chế phân chia phí giao thức cho holder – vẫn còn gây tranh cãi, điển hình như cuộc tranh luận kéo dài trong cộng đồng Uniswap về việc chia sẻ phí cho holder UNI. Thurman nhắc đến vài mô hình vận hành tốt như GMX và Synthetix nhưng cho rằng số lượng dự án thành công với fee switch vẫn còn hạn chế.
Ngược lại, mua lại token đã có nhiều ví dụ thành công hơn trong crypto, từ các giao thức như MakerDAO, Raydium, Jupiter và Hyperliquid. Thurman nhận định: “Buyback đã trở thành phương thức phổ biến để thưởng cho người tham gia hệ sinh thái, phần nào lấy cảm hứng từ mô hình mua lại trên thị trường truyền thống.”
Tuy nhiên, chưa có mô hình nào an toàn tuyệt đối hoặc trở thành “khuôn mẫu thành công rõ rệt” cho buyback trong crypto. Thurman đề xuất hai mô hình tái đầu tư mới là “Buyback and Barter” và “Real Yield Gauges”.
Với mô hình Buyback and Barter, Jito DAO sẽ dùng một phần phí thu được để “đổi chác” với DAO khác nhằm có được các điều khoản hợp tác ưu đãi, hướng đến sự liên kết lâu dài thông qua những “cái bắt tay thay đổi ngành”. Cách này giúp rút JTO khỏi thị trường công khai và “khóa mềm” lượng token này thay vì làm tăng nguồn cung lưu hành từ kho bạc DAO. Dù vậy, rủi ro đến từ phía đối tác vẫn là điều cần cân nhắc.
Trong khi đó, ý tưởng Real Yield Gauges lấy cảm hứng từ Curve (DEX trên Ethereum). Curve khóa token CRV trong hợp đồng ký quỹ để nhận thêm phần thưởng CRV, sau đó triển khai vào các pool thanh khoản. Với mô hình của Thurman, người dùng sẽ stake vào pool JitoSOL hoặc JTO và bỏ phiếu quyết định cách DAO đầu tư dòng phí thu được.
“Theo cách của Jito, gauges không phải để tham gia vào mảng DEX mà nhằm tạo thêm tiện ích cho JTO, thúc đẩy tiêu chuẩn pool JTO và JitoSOL, đồng thời trở thành điểm nhấn mới mẻ trong DeFi,” Thurman cho biết.
Cộng tác viên drnick của Jito Foundation phản hồi rằng DAO có thể linh hoạt chuyển đổi giữa buyback trong thị trường gấu và tăng lợi suất khi ưu tiên tăng trưởng và thanh khoản.
Các mô hình tái chế giá trị
Khác với việc cố gắng phân phối giá trị công bằng cho holder thông qua các mô hình tokenomics phức tạp, việc tái chế giá trị để phát triển giao thức và cộng đồng lại là chiến lược “truyền thống hơn”, theo Thurman. Những cách đơn giản nhất bao gồm đa dạng hóa tài sản của DAO, nắm giữ các tài sản đầu cơ ít tương quan hoặc stablecoin, hay chi tiêu cho các khoản tài trợ, hackathon và hoạt động cộng đồng.
Ngoài ra, Thurman còn đề xuất các giải pháp mang đậm tính crypto như xây dựng quỹ thanh khoản do giao thức sở hữu để trở thành nhà cung cấp thanh khoản cuối cùng, hoặc trợ cấp cho staking và restaking nhằm thúc đẩy adoption của JitoSOL và giao thức restaking.
“Nhiều thành viên cộng đồng đã phản ánh trên các diễn đàn rằng phần thưởng restaking JTO hiện quá thấp,” Thurman viết. “Việc nâng phí restaking JTO từ 0,15% lên 0,2% hay 0,25%, hoặc mức khác, có thể là lựa chọn DAO nên cân nhắc.”
Cũng cần lưu ý rằng một số mô hình tái đầu tư này có thể tự trang trải chi phí. Hiện tại, phí từ JitoSOL đang mang về khoảng 10 triệu USD doanh thu mỗi năm. Tuy nhiên, dù Jito đang dẫn đầu nhiều mảng trên Solana, Thurman cảnh báo cạnh tranh đang gia tăng nhanh chóng.
Cuối cùng, Thurman chỉ đơn giản đưa ra những ý tưởng để cộng đồng thảo luận. Có thể một phần, toàn bộ hoặc chẳng có ý tưởng nào được thực hiện. Nhưng rõ ràng Jito đang ở vùng đất mới của tăng trưởng giao thức và hơn bao giờ hết, “không ai thực sự biết mình đang làm gì”, Thurman nhận xét.
“Tôi hy vọng đây sẽ là diễn đàn công khai để bàn về tokenomics – chủ đề vốn đã bắt đầu sôi động – và mong chờ cách cộng đồng định hướng cho DAO trong thời gian tới,” Thurman, một người dùng DeFi kỳ cựu và thành viên uy tín trong cộng đồng Ethereum và Solana, chia sẻ.
Tính đến 2:51 chiều ngày 6/3 (giờ ET), giá JTO ghi nhận ở mức 2,55 USD, giảm 5,25% trong 24 giờ qua, theo dữ liệu từ The Block Prices.
Bạn có thể xem giá JTO ở đây.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
Youtube: https://www.youtube.com/@tapchibitcoinvn
- 4 altcoin này cho thấy triển vọng bứt phá khi BTC tiếp tục đi ngang
- 3 Token có đợt mở khoá lớn trong tuần cuối cùng của tháng 2
- Jito hệ Solana vượt 100 triệu đô la tiền tip hàng tháng
- Giá Raydium (RAY) giảm 24% khi tin đồn về Pump.Fun lan rộng
Thạch Sanh
