Blockchain thường được nhắc đến với cả giải pháp Layer-1 (L1) hoặc Layer-2 (L2). L1 là Layer cơ sở của một hệ sinh thái như Ethereum, Cardano hoặc Solana. Các giải pháp L2 được gắn với các blockchain L1 và cung cấp khả năng mở rộng.
Layer-3 (L3) cũng có thể tồn tại; tuy nhiên, bạn không thể xếp chồng một Layer khác lên trên L2 để tăng thêm khả năng mở rộng, Vitalik Buterin đã viết trong một bài đăng trên blog vào ngày 17 tháng 9.
“Có một số thách thức với việc xếp chồng hai Layer được thiết kế tương tự lên nhau. Ví dụ: giới hạn về tính khả dụng của dữ liệu và sự phụ thuộc vào băng thông L1 để rút tiền khẩn cấp có thể cản trở việc xếp chồng hai Layer”.
Buterin nói rằng Rollup on top of Rollup (Rollup lên trên đỉnh của Rollup) không thể cung cấp khả năng mở rộng cao hơn so với các giải pháp L2. Bản tổng hợp nén lượng dữ liệu mà một giao dịch cần lưu trữ trên blockchain L1 để đảm bảo giao dịch có thể được truy cập và xác minh.
Trong trường hợp chuyển token đơn giản, dữ liệu sẽ giảm từ 100 xuống 16 byte. Đối với các giao dịch ZK-SNARK bảo vệ quyền riêng tư, dữ liệu giao dịch được nén từ 600 byte đến 80 byte, Buterin cho biết.
Nhưng dữ liệu chỉ có thể được nén một lần. Nếu có thể nén thêm, logic của máy nén thứ hai có thể được tích hợp vào máy nén thứ nhất để dữ liệu có thể được nén chỉ một lần với cùng kết quả. Đây là lý do tại sao việc Rollup on top of Rollup không thể “mang lại lợi ích lớn về khả năng mở rộng” .
Các trường hợp sử dụng L3
StarkWare, điều hành StarkNet, một ZK-rollup đóng vai trò là giải pháp mở rộng Ethereum L2, đã đưa ra ba tầm nhìn khác nhau về cách L3 có thể được sử dụng. Buterin coi cả ba tầm nhìn “về cơ bản là hợp lý”.
Trong trường hợp đầu tiên, L3 có thể được sử dụng cho các chức năng tùy chỉnh như quyền riêng tư. Mục đích sẽ không phải là cung cấp khả năng mở rộng bổ sung trong trường hợp như vậy. L2 sẽ cung cấp khả năng mở rộng cho các ứng dụng và L3 sẽ phục vụ chức năng tùy chỉnh cần thiết cho các trường hợp sử dụng khác nhau.
Trong tầm nhìn thứ hai, L2 cung cấp quy mô mục đích chung và L3 cung cấp quy mô tùy chỉnh thông qua các ứng dụng chuyên biệt. L3 sẽ tính toán dữ liệu thông qua các phương tiện khác ngoài EVM hoặc Rollup, có khả năng nén dữ liệu được tối ưu hóa theo các định dạng dữ liệu cụ thể.
Trong tầm nhìn thứ ba, L3 có thể cung cấp khả năng mở rộng đáng tin cậy yếu thông qua các Validium, sử dụng SNARK để xác minh tính toán. Tính khả dụng của dữ liệu, ở đây là trách nhiệm của một bên thứ ba đáng tin cậy. Buterin nói rằng mặc dù Validium cung cấp cấp độ bảo mật thấp hơn so với Rollup, nhưng chúng “được đánh giá thấp hơn rất nhiều” và “rẻ hơn rất nhiều”.
Layer-3 có thể cố định thời gian xác nhận so với sự cân bằng chi phí cố định của Rollup
Mặc dù các giao dịch tổng hợp rẻ, nhưng các giao dịch tổng hợp phải trả một chi phí cố định cao mỗi khi họ gửi một loạt giao dịch đến L1. Đối với Optimistic Rollup chạy trên L1, chi phí cố định có thể cao tới 21.000-gas mỗi đợt, trong khi đối với các đợt tổng hợp ZK, chi phí có thể lên tới 400.000-gas mỗi đợt.
Nếu các bản tổng hợp đợi lâu hơn để gửi nhiều giao dịch hơn trong một đợt để giảm chi phí, thì điều đó sẽ làm tăng khoảng thời gian của đợt. Điều này có nghĩa là người dùng phải đợi rất lâu để nhận được xác nhận giao dịch của họ.
Đối với một bản tổng hợp ZK có sức mạnh xử lý 5tps để gửi một loạt giao dịch trong mỗi block Ethereum (cứ sau 12 giây), gas trên mỗi giao dịch sẽ đạt 10.368. Tuy nhiên, nếu khoảng thời gian của lô tăng lên 1 phút, lượng gas trên mỗi giao dịch giảm xuống còn 2.368.
Trong trường hợp ZK Rollup bên trong ZK Rollup, lượng gas trên mỗi giao dịch giảm xuống còn 501 với khoảng thời gian theo lô là 12 giây. Do đó, L3 có thể khắc phục sự đánh đổi về thời gian và chi phí cho Rollup.
Layer là gì?
Theo Buterin, việc xếp chồng các giải pháp mở rộng giống nhau “không hoạt động tốt”, đó là lý do tại sao mô hình Rollup on top of Rollup không có ý nghĩa. Tuy nhiên, anh lập luận rằng cấu trúc L3 trong đó L2 và L3 được chỉ định các mục đích và chức năng khác nhau có thể hoạt động.
Tuy nhiên, có một cuộc tranh luận ngữ nghĩa chưa được giải quyết về những gì có thể được coi là một Layer và ngược lại. Buterin đã đưa ra định nghĩa của riêng mình về những thuộc tính cấu thành L2:
- “Mục đích của chúng là tăng khả năng mở rộng
- Tuân theo mô hình “blockchain trong một blockchain”: chúng có cơ chế riêng để xử lý các giao dịch và trạng thái nội bộ của riêng mình
- Chúng thừa hưởng toàn bộ sự bảo mật của chain Ethereum”
Theo định nghĩa của Buterin, Optimistic và ZK rollup là L2, nhưng các quy trình xác thực, lược đồ tổng hợp bằng chứng, hệ thống bảo mật on-chain và Solidity nằm ngoài định nghĩa này. Mặc dù một số trong số chúng có thể được gọi là L3, nhưng không phải tất cả chúng đều nên như vậy.
Buterin nói thêm rằng “có vẻ như còn quá sớm để giải quyết các định nghĩa trong khi kiến trúc của hệ sinh thái Multi-rollup vẫn chưa được hoàn thiện” và hầu hết các cuộc thảo luận về L3 vẫn chỉ là lý thuyết.
Nhưng khi hệ sinh thái mở rộng quy mô L2 trưởng thành, Buterin hy vọng các cấu trúc L3 phức tạp hơn và đơn giản hơn sẽ đóng một vai trò lớn hơn.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- Các tổ chức vẫn đang có chung tâm lý “chờ xem” Ethereum
- Các dự đoán “Flippening” nhờ The Merge tạm thời đã thất bại
Ông Giáo
Theo CryptoSlate
