Nayib Bukele

Nayib Armando Bukele Ortez, sinh ngày 24 tháng 7 năm 1981 tại San Salvador, là một chính trị gia và doanh nhân nổi bật của El Salvador. Ông hiện là Tổng thống thứ 81 của đất nước này, nhậm chức từ ngày 1 tháng 6 năm 2019.

Với phong cách lãnh đạo độc đáo, sử dụng mạng xã hội một cách hiệu quả và những chính sách mạnh mẽ, Bukele đã trở thành một trong những nhà lãnh đạo được chú ý nhất ở khu vực Mỹ Latin.

Hành trình từ doanh nhân đến chính trị gia

Trước khi bước vào chính trường, Nayib Bukele là một doanh nhân thành công trong lĩnh vực quảng cáo và truyền thông. Năm 1999, ông thành lập một công ty quảng cáo và làm việc cho công ty của cha mình, Armando Bukele Kattán, chuyên hỗ trợ các chiến dịch tranh cử cho đảng Mặt trận Giải phóng Dân tộc Farabundo Martí (FMLN). Cha ông, một nhà hóa học công nghiệp và doanh nhân gốc Palestine, đã chuyển từ Thiên Chúa giáo sang Hồi giáo vào những năm 1980 và trở thành một imam, trong khi mẹ ông, Olga Marina Ortez, là người Công giáo.

Bukele bắt đầu sự nghiệp chính trị vào năm 2011 và gia nhập FMLN. Năm 2012, ông được bầu làm Thị trưởng Nuevo Cuscatlán, một thị trấn nhỏ gần thủ đô San Salvador. Trong nhiệm kỳ này, ông tập trung vào các dự án phát triển xã hội và cơ sở hạ tầng. Đến năm 2015, Bukele tiếp tục đắc cử Thị trưởng San Salvador, nơi ông thúc đẩy hiện đại hóa thành phố và cải thiện an ninh công cộng. Tuy nhiên, mâu thuẫn với FMLN khiến ông bị trục xuất khỏi đảng vào năm 2017. Không nản lòng, Bukele thành lập đảng Nuevas Ideas (Ý tưởng Mới) và tranh cử tổng thống năm 2019 dưới danh nghĩa đảng Liên minh Lớn vì Thống nhất Quốc gia (GANA), giành chiến thắng với 53% phiếu bầu, trở thành tổng thống trẻ nhất trong lịch sử El Salvador ở tuổi 37.

Chính sách và thành tựu nổi bật

Là tổng thống, Bukele đã triển khai nhiều chính sách táo bạo, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh và kinh tế. Năm 2019, ông khởi động Kế hoạch Kiểm soát Lãnh thổ, nhằm giảm tỷ lệ tội phạm và bạo lực băng đảng. Sau một vụ thảm sát do các băng nhóm gây ra vào tháng 3 năm 2022, Bukele tuyên bố tình trạng khẩn cấp, dẫn đến việc bắt giữ hơn 85.000 nghi phạm liên quan đến băng đảng tính đến tháng 12 năm 2024. Kết quả, tỷ lệ giết người ở El Salvador giảm mạnh từ 38/100.000 người năm 2019 xuống còn 1,9/100.000 người vào năm 2024, một trong những mức thấp nhất ở châu Mỹ.

Bukele cũng gây chú ý khi biến El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên chấp nhận Bitcoin làm đồng tiền hợp pháp vào năm 2021, với kế hoạch xây dựng “Thành phố Bitcoin”. Dù sáng kiến này chưa đạt được thành công như kỳ vọng, nó đã đưa tên tuổi của ông ra toàn cầu. Ngoài ra, Bukele đã cải tổ hệ thống chính trị, giảm số lượng đô thị từ 262 xuống 44 và số ghế trong Quốc hội từ 84 xuống 60 vào năm 2023, nhằm tăng hiệu quả quản lý.

Phong cách lãnh đạo và tranh cãi

Nayib Bukele nổi tiếng với phong cách lãnh đạo hiện đại, sử dụng mạng xã hội như X, TikTok và Facebook để giao tiếp trực tiếp với công chúng. Ông thường xuyên đăng tải các bài viết, hình ảnh và video để quảng bá chính sách, đồng thời đáp trả các chỉ trích một cách sắc bén. Bukele tự gọi mình là “nhà độc tài cool nhất thế giới” hay “vua triết gia”, thể hiện sự tự tin và cá tính mạnh mẽ.

Tuy nhiên, các chính sách của ông cũng gây nhiều tranh cãi. Việc sử dụng tình trạng khẩn cấp để bắt giữ hàng chục nghìn người mà không qua quy trình pháp lý đầy đủ đã bị các tổ chức nhân quyền như Human Rights Watch chỉ trích vì vi phạm quyền tự do và lạm dụng quyền lực. Bukele bị cáo buộc làm xói mòn các thể chế dân chủ, chẳng hạn như thay thế các thẩm phán Tòa án Tối cao và Tổng chưởng lý vào năm 2021, cũng như tìm cách tái tranh cử năm 2024 bất chấp hiến pháp cấm tái đắc cử liên tiếp. Dù vậy, ông vẫn duy trì tỷ lệ ủng hộ cao, lên tới hơn 90% theo các cuộc thăm dò, nhờ những cải thiện đáng kể về an ninh và hình ảnh quốc gia.

Cuộc sống cá nhân

Nayib Bukele sinh ra trong một gia đình đa văn hóa, với cha là người gốc Palestine và mẹ là người El Salvador. Ông có ba người em trai – Karim, Yusef và Ibrajim – cùng nhiều anh chị em cùng cha khác mẹ. Năm 2014, ông kết hôn với Gabriela Rodríguez, một nhà tâm lý học và vũ công ballet, người có gốc gác Do Thái-Sephardic. Cặp đôi chào đón con gái đầu lòng, Layla, vào năm 2019. Dù cha ông là một imam Hồi giáo, Bukele không theo tôn giáo cụ thể nhưng từng tuyên bố tin vào Chúa Giêsu.

Tầm ảnh hưởng và di sản

Nayib Bukele đã thay đổi bộ mặt chính trị của El Salvador, phá vỡ hệ thống lưỡng đảng tồn tại hàng thập kỷ và mang lại hy vọng cho người dân về một đất nước an toàn hơn. Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo của ông, kết hợp giữa chủ nghĩa dân túy và các biện pháp cứng rắn, đã đặt ra câu hỏi về sự cân bằng giữa an ninh và dân chủ. Với chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử năm 2024 (85% phiếu bầu), Bukele tiếp tục là một nhân vật gây tranh cãi nhưng đầy ảnh hưởng, không chỉ ở El Salvador mà còn trên trường quốc tế.