Trong thế giới tài chính truyền thống, trader dựa vào tín dụng để thực hiện các ‘cuộc dạo chơi’ trên nhiều sàn giao dịch từ một pool tài sản thế chấp do nhà môi giới chính quản lý.
Trong khi đó, các trader tài sản kỹ thuật số thường bị buộc phải cấp vốn đầy đủ cho gần như tất cả hoạt động giao dịch, cam kết rót vốn vào các sàn không được kiểm soát có thanh khoản thấp, nơi họ phải chịu mức độ rủi ro đối tác cao và xử lý chậm do tắc nghẽn on-chain.
Các sàn giao dịch lớn và tổ chức custody (lưu ký) hiện đang giải quyết vấn đề này bằng cách xây dựng bản sao của nhà môi giới chính truyền thống cho tiền điện tử, cho phép trader tài sản kỹ thuật số truy cập vào dịch vụ thanh khoản, cho vay và đòn bẩy để thực hiện đồng thời trên các địa điểm khác nhau từ một pool tài sản thế chấp duy nhất.
Mặc dù các nhà môi giới chính tập trung có nhiều hứa hẹn thì thanh khoản đổ vào giao thức tài chính phi tập trung cho thấy DeFi (tài chính phi tập trung) là tương lai. Hệ thống tài chính này có thể cung cấp khả năng thanh khoản sâu hơn cho tổ chức, cùng với khả năng vô song trong việc phân bổ tài sản đến nhiều nơi cùng một lúc thông qua khả năng tổng hợp phi tập trung.
Như người sáng lập FTX, Sam Bankman-Fried cho biết, điều này cuối cùng có thể hình thành thế hệ cơ sở hạ tầng thị trường tiếp theo cho phép các tổ chức tận dụng tối đa tiền điện tử:
“Cuối cùng, bạn có thể thấy các mô hình môi giới chính (và khả năng tổng hợp của các dự án on-chain) giúp giảm nhu cầu vốn, nhưng có thể mất một thời gian để những mô hình đó trở nên thực sự hiệu quả”.
Nhà tạo lập thị trường tự động v1
Trung tâm của hệ sinh thái DeFi có khả năng kết hợp là các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM). Các giao thức này thay thế sổ lệnh bằng pool thanh khoản dựa trên hợp đồng thông minh và mô hình giá đường cong liên kết, đồng thời khuyến khích trader cung cấp thanh khoản bằng cách cung cấp phần thưởng cho các token mà họ khóa vào đó.
Những AMM này hút thanh khoản khỏi các sàn giao dịch khác để tạo thành các pool nhiều thanh khoản, chiếm hơn 90% khối lượng DEX (sàn giao dịch phi tập trung). Ví dụ điển hình là UniSwap, đã nhanh chóng làm lu mờ các sàn giao dịch tập trung như Coinbase Pro về khối lượng giao dịch.
Khối lượng trên Uniswap (USD) | Nguồn: Dune Analytics
Bằng cách tích hợp với các giao thức cho vay và đi vay trong thế giới của DeFi, AMM có thể cung cấp thanh khoản cần thiết để DeFi hoạt động như một nhà môi giới chính phân cấp. Nhưng hiện tại, thế hệ AMM đầu tiên vẫn đang gặp phải nhiều hạn chế nghiêm trọng khiến những người chơi lớn nhất không thể tham gia.
Chi phí tính toán cao trên Ethereum 1.0 buộc các giao thức AMM phải dựa vào cơ chế đơn giản, tiết kiệm. Nhưng ngay cả với sự đơn giản đó, họ vẫn phải chịu tình trạng tắc nghẽn on-chain, phí cao và thông tin giá bị chậm so với các sàn giao dịch tập trung, nhanh hơn.
Khả năng tổng hợp thanh khoản trên các giao thức này bị hạn chế do phương pháp tương tác thiếu sót, chẳng hạn như Wrapped Bitcoin, làm hỏng các đặc tính không cần sự phép và chống kiểm duyệt của DeFi do phải dựa vào nền tảng custody tài sản tập trung.
Việc chuyển Bitcoin sang các chuỗi khác nhau đã khiến mọi người lo lắng. Trong đó, Vitalik Buterin bày tỏ lo ngại về mô hình ủy thác và đồng sáng lập Compound Robert Leshner đã bỏ phiếu phản đối niêm yết WBTC với lý do gây nguy hiểm cho “bảo mật người dùng và tài sản”. Đồng sáng lập Curve Michael bình luận:
“Chuỗi chéo rất phức tạp. Curve thực hiện công việc tạo lập thị trường xuất sắc trên Ethereum, nhưng hiện tại thì không trên các chuỗi khác. Và Ethereum gặp phải vấn đề về khả năng mở rộng”.
Nhà tạo thị trường tự động v2
Các blockchain thông lượng cao và giải pháp L2 (lớp hai) hiện đang cho phép AMM phức tạp hơn hoạt động, giúp đưa các giao thức DeFi tiến gần hơn một bước đến vai trò nhà môi giới chính phi tập trung.
Các giao thức này, chẳng hạn như Bancor v2 và THORChain, cho phép khả năng kết hợp chuỗi chéo giữa các tài sản kỹ thuật số. Từ đó, có khả năng mở ra một pool thanh khoản sâu được chia sẻ trên các chuỗi, thu hút thanh khoản lớn từ các nhà đầu tư tổ chức. Đồng sáng lập Bancor Galia Benartzi cho biết:
“Kiến trúc hệ sinh thái lý tưởng là tất cả thanh khoản đều linh hoạt giữa các giao thức và tất cả giá trị tích lũy được phân chia tỷ lệ theo cách phi tập trung. Điều này tốt hơn cho người dùng và sự đổi mới, nhưng thách thức quan niệm truyền thống của chúng tôi về cạnh tranh và người chiến thắng chiếm tất cả (hoặc hầu hết) kiến trúc thị trường”.
Các giao thức cạnh tranh cung cấp thanh khoản chuỗi chéo hiện sử dụng cách tiếp cận khác nhau. Một số bị hạn chế về mặt kỹ thuật và một số khác không tương thích với nhu cầu thể chế. Ở vị trí hàng đầu, một vài giao thức đang sử dụng MPC để bảo đảm tài sản trên mạng L2 — tạo ra tính bảo mật, khả năng tương tác và quyền riêng tư cần thiết để cung cấp thanh khoản DeFi cho người chơi tổ chức.
Đơn cử, Ren cung cấp mạng thanh khoản chuỗi chéo được MPC bảo mật. Theo nhà sáng lập Chris Burgess, điều này có thể được kết hợp với các thị trường nhà sản xuất tự động (AMM) để “kết nối thanh khoản chưa được sử dụng và mở ra một kỷ nguyên tiện ích mới (cho người dùng và nhà cung cấp thanh khoản) đối với tất cả các tài sản kỹ thuật số”.
Để kết nối tài sản giữa các chuỗi, Ren dựa vào mô hình chốt tương tự với những dự án khác như Synthetic (sBTC) và pTokens (pBTC). Ngoài ra, Ren đã và đang vấp phải sự chỉ trích nặng nề về mô hình custody do 5 trong số n thành viên nhóm Ren ăn cắp hơn 9000 BTC bị khóa trên mạng (các thành viên này thực hiện độc lập).
THORchain được những người sáng lập mô tả là Uniswap chuỗi chéo, tạo ra các đại diện được token hóa đáng tin cậy của tài sản mà không có chốt hoặc bọc (wrap), tạo ra khả năng tương tác sâu hơn mà không mất sự phân cấp – một tầm nhìn đã thu hút thanh khoản hơn 30 triệu đô la bằng cách cung cấp API 85.22% .
Qredo là giao thức AMM chuỗi chéo đảm bảo an toàn cho tài sản mà không cần chốt hoặc bọc (wrap) bằng cách sử dụng mạng MPC được HSM tùy chỉnh hỗ trợ trong các trung tâm dữ liệu phân tán. Nó hoạt động như một công cụ tổng hợp DEX có thể định tuyến tài sản giữa các pool thanh khoản trên các chuỗi khác nhau. Và thông qua giao diện quản lý quỹ cũng như quan hệ đối tác với những ông lớn tài chính như HedgeGuard, Qredo hoạt động với tư cách là một nhà môi giới chính phi tập trung cấp tổ chức.
Khi các giao thức phi tập trung thu hút nhiều thanh khoản hơn, chúng có khả năng đi đầu trong cuộc đua cung cấp cơ sở hạ tầng thị trường vốn, mà có thể nhanh chóng đáp ứng các hoạt động của chứng khoán token hóa, CBDC, tiền điện tử và tài chính phi tập trung.
- Hacker đã trả lại $50k trong cuộc tấn công Value DeFi trị giá 5 triệu đô la sau khi thấy “cắn rứt lương tâm”
- Lại một nền tảng DeFi bị hack 6 triệu đô la trong một cuộc tấn công cho vay nhanh
- Sam Bankman-Fried tin rằng ngay cả Ethereum 2.0 cũng không thể cung cấp khả năng mở rộng của DeFi trong tương lai
Thuỳ Trang
Theo Cryptoslate
