Trong một video YouTube gần đây, CEO Charles Hoskinson của IOHK đã nhìn lại năm 2020 và quá trình định hình Cardano thành một blockchain thế hệ thứ ba, có thể chứng minh được trong tương lai. Khi chuẩn bị bước sang năm 2021, Hoskinson cũng đưa ra những gì sẽ có trong năm tới cho blockchain, với quản trị là trung tâm phát triển dự án trong vài tháng tới.
Bắt đầu bánh xe đào tạo của Cardano
Nhìn lại năm 2020, rất ít dự án có thể phát triển nhiều như Cardano đã làm. Blockchain thế hệ thứ ba đầy tham vọng do IOHK phát triển dần dần xâm nhập vào xu hướng chính thống trong năm nay, chủ yếu là nhờ sự kiện ra mắt kỷ nguyên staking Shelley. Nhưng trong khi có vẻ như quá trình phát triển nhanh chóng của Cardano vào năm 2020 gặt hái được thành quả ở đây thì CEO Charles Hoskinson của IOHK cho biết dự án là kết quả của 5 năm phát triển.
Kể từ khi được tạo ra vào năm 2015, mỗi năm đều tuyệt vời đối với Cardano, theo như Hoskinson cho biết trong video YouTube mới nhất của mình. Cả IOHK và cộng đồng Cardano phát triển từ chỉ một số ít người thành một nhóm khổng lồ sống rải rác trên khắp thế giới, tất cả đều làm việc hướng tới cùng một mục tiêu. Năm nay đặc biệt có ý nghĩa đối với Cardano vì nó thực sự đánh dấu sự khởi đầu của phát triển toàn cầu nhanh chóng. Bằng chứng là dự án hiện có hơn 1.200 stake pool, hàng trăm nghìn người dùng và quan hệ đối tác với hàng trăm công ty cũng như tổ chức.
Tuy nhiên, Hoskinson nhận xét mặc dù năm 2020 có ý nghĩa to lớn đối với Cardano, nhưng 2021 sẽ là năm dự án thực sự tỏa sáng.
Năm tới dự kiến sẽ khai thác sức mạnh của cộng đồng đã tập hợp xung quanh dự án trong vài năm qua.
“Khi chúng tôi nhìn xa hơn tháng 3/2021, nhiều thứ sẽ thay đổi. Vì vậy, chúng ta phải có bánh xe đào tạo”.
May mắn thay, công ty có kinh nghiệm với các bánh xe đào tạo, trong đó Hoskinson thường xuyên nói rằng Cardano sẽ không có được như ngày hôm nay nếu họ không dành hàng tháng trời để xem xét dự án trong các mạng thử nghiệm (testnet) khác nhau. Sau khi Shelley ra mắt, công ty nhận thấy phải chuyển giao dần dần đi kèm với việc giáo dục để có thể ra mắt thành công.
Tuy nhiên, việc thêm thành phần giáo dục vào bất kỳ lần ra mắt nào cũng làm phát sinh hệ quả rất nghiêm trọng: ý kiến.
Và trong khi nhiều dự án tiền điện tử chọn giải quyết ý kiến của cộng đồng thông qua kiểm soát thiệt hại thì Cardano đã áp dụng thái độ phát triển ưu tiên cộng đồng và muốn cộng đồng quyết định cách thức hoạt động của blockchain cũng như nó sẽ đi đến đâu.
Để làm được điều đó, Cardano cần triển khai hệ thống quản trị rất mạnh mẽ và có khả năng mở rộng để hỗ trợ ổn định luồng ý kiến khác nhau từ hàng trăm nghìn người và thậm chí hàng triệu người.
Học cách nghĩ về Cardano
Project Catalyst ra mắt vào đầu năm nay, là bánh xe đào tạo mà cộng đồng Cardano cần để học về quản trị. Hoskinson nói rằng việc cho phép mọi người bày tỏ ý kiến và học cách suy nghĩ về Cardano trong một môi trường tương đối khép kín có thể dễ dàng cập nhật và sửa chữa là rất quan trọng để xây dựng hệ thống quản trị bền vững cho tương lai. Mặc dù bản thân Project Catalyst vẫn đang ở dạng “rất beta” (thử nghiệm) như Hoskinson nói nhưng công ty sẽ không tập trung quá nhiều vào các cải tiến kỹ thuật. Thay vào đó, mục tiêu cho năm 2021 là tối đa hóa sự tham gia vào quản trị và có càng nhiều holder ADA bỏ phiếu, tạo đề xuất càng tốt. Hoskinson nói:
“Chúng tôi muốn đảm bảo những công cụ bỏ phiếu đó trở nên tốt hơn và toàn diện hơn”.
Charles Hoskinson – CEO IOHK
Mục tiêu lớn cho năm 2021 là có một trung tâm bỏ phiếu chuyên dụng trong ví Daedalus, cũng như Yoroi, cùng với ứng dụng di động bỏ phiếu hiện có.
Và mặc dù Hoskinson nhấn mạnh việc tối đa hóa sự tham gia là mục tiêu khó đạt được nhưng thực sự sẽ không mất nhiều công sức hơn nữa để huy động cộng đồng hoàn thành ngưỡng của công ty. Cụ thể, 64% tất cả các ADA hiện đã stake nhưng chỉ một số nhỏ trong số staking thực sự tham gia bỏ phiếu. Theo anh, mục tiêu là có 50% tất cả người dùng đủ điều kiện sẽ bỏ phiếu — làm cho số người bỏ phiếu của Cardano giống hệt như trong các cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ.
“Và nếu điều đó đủ tốt để quyết định về người lãnh đạo đất nước của tôi, tôi nghĩ điều đó cũng đủ tốt để có ý kiến về Cardano”.
Một thành phần quan trọng khác giới thiệu quản trị cho Cardano là IdeaScale. Nền tảng của công ty giúp xác định thế nào là sự tham gia “có ý nghĩa” trên blockchain, vì nó cho phép các ý tưởng phức tạp được mổ xẻ và chia thành nhiều phần nhỏ hơn. Mặc dù mục tiêu của quá trình này là giúp trình bày những ý tưởng phức tạp một cách dễ hiểu cho càng nhiều người càng tốt thì nó cũng có tác dụng phụ khá hữu ích là tạo ra thể chế và nhà lãnh đạo tư tưởng.
Vì vai trò của IOHK trong quản trị về cơ bản sẽ không tồn tại lâu, nên những cá nhân và tổ chức xử lý, trình bày ý tưởng phức tạp về Cardano sẽ tự nhiên bắt đầu xuất hiện. Nhìn chung, đây là điều tích cực đối với toàn bộ hệ sinh thái theo Hoskinson, nhưng chỉ khi blockchain không có những người cuồng chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tối đa độc hại. Anh giải thích:
“Hệ sinh thái lành mạnh bao gồm một nhóm đa dạng các tổ chức và nhà lãnh đạo tư tưởng, đồng thời có quy trình hệ thống để phân tích ý tưởng phức tạp”.
Quý 2 năm sau sẽ dành riêng cho việc tạo ra và củng cố quy trình có hệ thống để mổ xẻ những ý tưởng phức tạp về hệ thống quản trị. Quá trình này bao gồm cả việc trả lời câu hỏi hóc búa về ý nghĩa thực sự của quản trị, cũng như thiết lập loại thể chế nào thực sự đáng tin cậy và không thiên vị.
Tạo ra hệ thống quản trị linh hoạt và hiệu quả
“Dấu hiệu của một hệ thống quản trị hiệu quả là khả năng quyết định của nó”.
Hoskinson tiếp tục giải thích rằng IOHK có rất nhiều ví dụ xấu về quản trị để xem xét khi thiết kế Cardano. Mặc dù là blockchain thế hệ thứ ba nhưng nó có nhiều chức năng hơn so với bất kỳ thứ gì đã thấy trên thị trường chỉ vài năm trước đây nhưng Cardano vẫn bị ảnh hưởng rất nhiều bởi Bitcoin. Tuy nhiên, thay vì lặp lại những sai lầm đã gây ra cho tiền điện tử lớn nhất thế giới trong hơn một thập kỷ, IOHK quyết định sử dụng Bitcoin như một ví dụ về việc không có quản trị.
Một trong những lỗ hổng chính của Bitcoin là không có khả năng cập nhật nhanh chóng và hiệu quả. Mỗi khi thay đổi quan trọng được thiết lập để thực hiện giao thức, một đợt hard fork xảy ra và mạng chia thành 2 blockchain khác nhau. Để có mạng ổn định và bền vững, phải có hệ thống quản trị mạnh mẽ, về cơ bản sẽ làm cho các fork như Bitcoin Cash và Ethereum Classic không thể xảy ra.
Một điều quan trọng khác mà Cardano học được từ Bitcoin là khía cạnh đầu cơ. Hầu hết thị trường dựa vào định giá cao của tài sản và rất ít quan tâm đến việc sử dụng thực tế cũng như tiện ích của blockchain Bitcoin.
Theo Hoskinson, cả anh ấy và IOHK đều không quan tâm đến giá của ADA, tiền điện tử gốc của Cardano. Hoskinson nói rằng việc tăng giá là một biện pháp phù phiếm. Vì giá của tất cả các loại tiền điện tử đều liên quan đến cả sự kiện vĩ mô và giá của Bitcoin nên tăng giá coin không phải là thước đo về tiện ích thực tế của blockchain.
IOHK đã giải quyết hầu hết các vấn đề này với Cardano. Công ty tin rằng có điều gì đó có ý nghĩa trong blockchain, đó là sự tăng trưởng và chấp nhận, cũng như tính bền vững.
Tất cả những thành phần này sẽ kết hợp với nhau để cho phép bỏ phiếu trên Cardano.
Hoskinson giải thích blockchain hiện có 2 hệ thống bỏ phiếu: on-chain và off-chain. Hệ thống off-chain dựa trên cơ sở mã Rust và liên tục được cập nhật, tinh chỉnh. Mỗi khi quỹ mới được khởi chạy trên Project Catalyst, quỹ sẽ tăng phạm vi và trở nên hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, hệ thống on-chain được phát triển với một cách tiếp cận rất khác. Theo Hoskinson, hệ thống được tạo ra thông qua khoản tài trợ của Liên minh Châu Âu để phát triển phần mềm phi tập trung, đặc biệt cho sự kiện Hard Fork Combinator.
Mặc dù phần lớn vẫn chưa được phát triển nhưng cuối cùng nó sẽ cho phép Cardano được cập nhật thông qua quy trình CIP. Để đạt được điều này, công ty đã mở rộng nhóm làm việc trên hệ thống bằng cách thuê thêm 2 kỹ sư và nhà cung cấp bên thứ ba để hỗ trợ phát triển.
Hoskinson lưu ý công việc trên hệ thống bỏ phiếu on-chain và off-chain đang được thực hiện song song. Ban đầu, tất cả các cuộc bỏ phiếu sẽ được thực hiện trên hệ thống off-chain. Bản chất của mạng sẽ cho phép công ty cập nhật sau mỗi 6-8 tuần, đảm bảo một hệ thống năng động và bền vững. Những người nắm giữ ADA về cơ bản có thể bỏ phiếu cho tất cả những điều quan trọng liên quan đến Cardano trên hệ thống off-chain — nếu cuộc bỏ phiếu về vấn đề nhất định được thông qua thì nó sẽ được chuyển đến hệ thống on-chain nơi các nhà điều hành stake pool sẽ bỏ phiếu trên đó.
IOHK hiện đang khám phá thêm một khóa bỏ phiếu cùng với các khóa giá trị và staking được ủy quyền cho nhà điều hành stake pool. Ý tưởng là khi người dùng ủy quyền ADA của họ cho một stake pool, họ cũng có thể chọn ủy quyền khóa bỏ phiếu của mình.
Loại hệ thống bỏ phiếu lưỡng viện này có nghĩa là cuộc bỏ phiếu ban đầu về các vấn đề là cuộc biểu quyết riêng tư, trong khi cuộc bỏ phiếu cuối cùng là công khai thông qua nhà điều hành stake pool. Hoskisnon giải thích hệ thống như vậy sẽ tạo ra sự cân bằng quyền lực và cân bằng giữa quyền riêng tư – công khai.
Cardano 2025
Bên cạnh việc đặt nền móng cho một hệ thống quản trị cung cấp sức mạnh cho Cardano, IOHK sẽ có nhiều câu hỏi khó trả lời vào năm 2021. Câu hỏi liên quan nhất, ít nhất với chính Hoskinson, là IOHK sẽ làm gì sau khi thế hệ đầu tiên của Cardano hoàn thành?
Kế hoạch Cardano 2025 rất đơn giản: xây dựng hệ thống trên quy mô của Facebook hoặc Amazon mà có thể duy trì 1 tỷ người dùng, nhưng làm cho nó phi tập trung. Và mặc dù điều này có nghĩa là IOHK dự kiến sẽ không gặp bất kỳ vấn đề nào khi công việc được thực hiện trên Cardano, nhưng sẽ đưa ra cho công ty một câu hỏi rất quan trọng: họ sẽ làm gì khi trao cho cộng đồng toàn quyền kiểm soát Cardano?
Tuy nhiên, có vẻ như IOHK muốn giải quyết vấn đề khi nó xảy ra, chứ không tính trước. Trong khi đó, công ty tiếp tục nỗ lực và làm việc chăm chỉ để biến Cardano trở thành một hệ thống phi tập trung hoàn toàn tự quản. Vì vậy, mặc dù quản trị có vẻ giống như phần nổi của tảng băng trôi là Cardano, nhưng nó thực sự là một trong những ý tưởng phức tạp nhất làm nền tảng cho blockchain. Đó là lý do tại sao IOHK tin rằng việc dành nhiều thời gian và nỗ lực tạo ra hệ thống quản trị là điều làm nên sự khác biệt của Cardano với các dự án khác trên thị trường.
Hoskinson kết luận:
“Chúng tôi nghĩ đến điều này không phải về mặt cơ học, mà là động lực xã hội. Chúng tôi thực sự tin rằng chúng tôi có thể đạt được những tiến bộ đáng kể trong năm tới”.
- Tiền điện tử PoS Cardano (ADA) và Polkadot (DOT) tăng giá với tỷ lệ phần trăm hai chữ số
- Ngôn ngữ lập trình Solidity của Ethereum sẽ tương thích với blockchain Cardano
- BCH tiếp cận mức kháng cự dài hạn, liệu đột phá có xảy ra?
Thùy Trang
Theo Cryptoslate
