Một trong những cuốn sách yêu thích của tôi, và cuốn sách đưa tôi bước chân vào con đường giao dịch là ”Hồi ức của một thiên tài đầu tư chứng khoán’’ được viết bởi Edwin Lefevre. Tác phẩm vẽ lên bức chân dung được tiểu thuyết hoá về cuộc đời của Jesse Livermore, một trong những nhà đầu cơ xuất sắc nhất mọi thời đại.
Nhìn vào những gì đang xảy ra trong thế giới tiền kỹ thuật số ngày hôm nay, tôi không thể ngừng nhớ lại một trong những đoạn văn mà tôi cực kì tâm đắc kể từ lần đầu tiên tôi đọc cuốn sách này hơn một thập kỷ trước.
“Khi bạn đọc về các sự kiện bùng nổ hoặc hoảng loạn hiện tại, một điều khiến bạn cảm thấy khó tin nhất là sự đầu cơ cổ phiếu hay các nhà đầu cơ hầu như chẳng khác gì với trước kia. Trò chơi không thay đổi và bản chất con người cũng vậy”.
Ông nói điều này vào năm 1900.
Ông tiếp tục:
“Tôi từng nghĩ rằng trong những năm 1860 và 1870 thì mọi người cả tin hơn so với những năm 1900. Nhưng tôi chắc chắn đã đọc về các vụ đa cấp hay về một nhà môi giới nào đó biến mất hút cùng với những số tiền lớn”.
Tôi càng nghĩ về điều đó, tôi càng hồi tưởng về các tiết học của tôi ở đại học về kinh tế chính trị và lịch sử kinh tế – bất kể chúng ta đang sống trong thời gian nào, những lời của JL tiếp tục xuất hiện tâm trí tôi:
“Trò chơi không thay đổi và bản chất của con người cũng vậy.”
Không gian tiền mã hóa rất giống với các thị trường tài chính phái sinh và thị trường chứng khoán trong nhiều thế kỷ qua.
Lịch sử thị trường tài chính phái sinh
Lịch sử của các loại hình tài chính phái sinh cũng lâu đời như lịch sử của giao thương vậy, với giả thuyết đầy hứa hẹn rằng người Do thái tên Sephardic mang giao dịch tài chính phái sinh từ Mesopotamia đến Tây Ban Nha trong thời La Mã và thiên niên kỷ thứ nhất sau Công nguyên, sau đó đến các nước khác trong thế kỷ 16.
Người ta cho rằng các loại hình tài chính phái sinh đóng một vai trò quan trọng trong việc tài trợ thương mại. Ví dụ cây mè được trồng ở thung lũng Indus từ năm 2250 đến năm 1750 trước công nguyên. Một phiến đá từ năm 1809 trước Công nguyên ghi nhận việc một thương nhân người Mesopotamian vay bạc, hứa sẽ trả lại bằng hạt vừng “theo tỷ giá” sau sáu tháng. Hợp đồng này kết hợp một khoản vay bằng bạc với việc bán hạt mè.
Về phía châu Âu, Hy Lạp bắt đầu trở thành một thế lực vào khoảng năm 1000 trước Công nguyên. Và mặc dù luật pháp Hy Lạp ủng hộ các giao dịch giao tiền mặt thì điều này không có nghĩa rằng không có hợp đồng cho việc phân phổi trong tương lai.
Người La Mã bị ảnh hưởng nặng nề bởi văn hóa Hy Lạp và vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, luật La Mã đã bắt kịp với thực tiễn thương mại, đồng thời cung cấp cho các hợp đồng phân phối trong tương lai. Thật dễ dàng để nhìn thấy cách mà luật pháp sẽ nhanh chóng bắt kịp với thực tiễn thương mại như là ICO và token được hợp pháp hóa hơn nữa như thế nào.
Khoảng một thiên nhiên kỷ sau, Amsterdam đã trở thành trung tâm thương mại hàng đầu ở châu Âu, với thời kỳ vàng son kéo dài từ năm 1585 cho đến giữa thế kỷ 17. Đây là thành phố đầu tiên nơi các loại tài chính phái sinh dựa trên chứng khoán được sử dụng tự do trong một thời gian dài.
Sự hình thành của Công ty Đông Ấn Hà Lan đã được công chúng đón nhận nhiệt tình nhưng sau đó lại sụp đổ khi công ty phát triển chậm hơn dự kiến. Giá cổ phiếu tăng gấp đôi trong vòng một vài năm, nhưng khoảng 75% mức tăng đã bị mất vào năm 1610. Để ứng phó lại mức tăng trưởng đáng thất vọng của công ty thì Isaac Le Maire đã tiến hành biện pháp bán cổ phần. Tôi chắc rằng bất kỳ ai đọc sách này đều có thể ắt hẳn nghĩ tới một số ICO và các công ty khởi nghiệp dựa trên blockchain với một câu truyện tương tự.
Các năm 1621, 1630 và 1636 đã chứng kiến các sắc lệnh được ban hành với mục đích phá hoại các hợp đồng tài chính phái sinh bằng cách khiến chúng cho chúng không thể triển khai. Nhưng các hợp đồng tài chính phái sinh vẫn tiếp tục hoạt động. Theo nhiều cách, song song với nỗ lực của các nước như việc Trung Quốc để cấm giao dịch tiền mã hóa bằng cách hạn chế ICO trước, sau đó là các sàn giao dịch và hầu như tất cả các loại tiền mã hóa cho đến khi họ kiểm soát được thị trường này. Nhưng như lịch sử cho thấy, các hoạt động sẽ không dừng lại.
Năm 1711 người Anh (chính phủ) tham gia vào việc thành lập Công ty cổ phần South Sea. Sự thành công của công ty này đã dẫn đến một làn sóng các công ty cổ phần mới với những kế hoạch kinh doanh đáng ngờ. Điều này giống như bong bóng dot-com vào đầu những năm 1990 và những gì đang xảy ra ngày hôm nay với các bong bóng blockchain. Tôi nói bong bóng blockchain bởi vì hầu hết mọi người cho là thế. Thực tế là có một số lượng lớn các giải pháp dựa trên blockchain cho hàng loạt các vấn đề và hầu như tất cả các blockchain này đều đang tìm cách kiếm tiền từ cơn sốt thèm muốn của công chúng.
Một sự kiện ‘quan trọng’ đã diễn ra vào năm 1734; Nghị viện Anh đã thông qua Đạo luật của Sir John Barnard, tuyên bố hợp đồng cho việc phân phối chứng khoán trong tương lai sẽ là “vô giá trị”. Adam Smith nhận ra rằng Đạo luật của Sir John Barnard không ngăn cản các giao dịch tài chính phái sinh: Các ngân hàng không được biết đến với việc sử dụng các loại tài chính phái sinh nhưng có lý do để tin rằng các ngân hàng đã đi đầu trong giao dịch phái sinh trong thế kỷ 18 và 19. Ngày nay, tôi mong đợi các tổ chức bắt đầu ngày càng chấp nhận tiền mã hóa, đặc biệt là các quy định và luật pháp của các nước.
Liên quan đến bong bóng, trái với nhận thức phổ biến hiện nay thì các nhà đầu tư vào những năm 1700 sử dụng các kỹ thuật định giá nổi bật tương tự như các ký thuật của ngày hôm nay. Tất cả điều này giúp chúng ta có được những kiến thức quý giá có thể được suy ra từ lịch sử của thị trường chứng khoán và các phái sinh.
Mortimer (1801) lưu ý rằng trong thị trường chứng khoán ban đầu ở London có rủi ro đáng kể về việc không thanh toán và gian lận. Theo suy nghĩ của Hobbes (hay còn gọi là ‘lý thuyết Hobbes’), chúng ta chỉ nên hi vọng các thị trường sẽ phát triển sau khi chính quyền đã thiết kế và thực hiện các quy tắc hoặc quy định để loại bỏ những rủi ro. Tuy nhiên, trong lịch sử, có rất nhiều bằng chứng để tranh luận rằng các giải pháp cho những vấn đề này không đến từ các đất nước.
Sở giao dịch chứng khoán London được tạo ra bởi các nhà môi giới thế kỷ 18. Những người này biến những quán cà phê thành các câu lạc bộ tư nhân, từ đó tạo ra và thực thi các quy tắc. Thay vì dựa vào quy định công khai để thực thi hợp đồng và giảm gian lận, các nhà môi giới đã tìm thấy một cách để giải quyết tình trạng khó xử của họ bằng cách hình thành một câu lạc bộ tự lập.
Hayek (1960) viết: “giá trị của tự do chủ yếu là nằm trong cơ hội nó cung cấp cho sự tăng trưởng và hoạt động có lợi của một xã hội tự do dựa chủ yếu vào sự tồn tại của các thể chế tự do như vậy”.
Khi ngày càng có nhiều ICO và các startup dựa trên blockchain, mọi người sẽ dần chấp nhận chúng.
Các nhà môi giới chứng khoán rõ ràng không được chào đón tại sàn giao dịch trung tâm Royal Exchange sau đạo luật năm 1696 “Để hạn chế số lượng môi giới và đầu cơ”. Hành động này nhằm mục địch kiểm soát các nhà môi giới nhưng họ đã có thể tránh được nó chỉ bằng cách rời khỏi Royal Exchange. Nhà văn thế kỷ 18 Thomas Mortimer (1801) đã viết “điểm hẹn thông thường của các kẻ đầu cơ chứng khoán là quán cà phê của Jonathan, trong khu phố Exchange Alley”. Năm 1748, một trận hỏa hoạn xảy ra và thiêu rụi khu phố Exhange Alley. Một nhóm giao dịch viên giàu có hiến một tòa nhà làm Sở giao dịch chứng khoán vào năm 1773. Từ đó sở giao dịch chứng khoán London (London Stock Exchange – LSE) ra đời. Đến năm 1801, LSE được điều chỉnh lại thành sàn giao dịch kiểu mẫu và là đầu mối tài chính trọng yếu của thế giới kể cả khi đã bị Mỹ vượt qua. Bây giờ, điều này không khác với những gì chúng ta đã thấy với các khu vực pháp lý như Trung Quốc nơi đã ra lệnh cấm ICO và các sàn giao dịch. Để đối phó thì nhiều sàn giao dịch đã quyết định di dời.
Tài chính phái sinh và tiền tệ kỹ thuật số
Cộng đồng tiền tệ kỹ thuật số nói chung cần làm những gì mà sở giao dịch chứng khoán London đã làm; thay vì dựa vào quy định công khai để thực thi các hợp đồng, các nhà môi giới đã tìm cách giải quyết vấn đề này bằng cách tạo và thực thi một hệ thống các quy tắc riêng. Trong nhiều năm, sàn giao dịch chứng khoán Luân Đôn không có các quy định chính thức và cho đến năm 1812 khi họ ban hành các quy tắc đầu tiên. Vào năm 1877, ngay cả chính phủ cũng tuyên bố rằng các quy tắc của sàn giao dịch chứng khoán này “đã được coi trọng vì lợi ích của công chúng” và sàn giao dịch đã hành động “thẳng thắn, trung thực và đem lại sự công bằng”.
Nói chung, tất cả các quy định vào những thời điểm khác nhau trong suốt những năm 1600 và 1697 nhằm chấm dứt các giao dịch tài chính phái sinh đều không có hoặc là ít ảnh hưởng đến các hoạt động giao dịch của “nhà môi giới” hoặc “những kẻ đầu cơ”. Đạo luật của Sir John Barnard năm 1734 thể hiện một mô hình tương tự. Đạo luật của Sir John Barnard là quy định quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc giao dịch vì nó cấm tất cả các hợp đồng tài chính phái sinh và đưa ra các hình phạt nghiêm khắc khi tham gia vào chúng.
Các giao dịch tài chính phái sinh ở Anh và Amsterdam trong nửa sau của thế kỷ 17 và nửa đầu thế kỷ 18 (trước Đạo luật Barnard) được xem là hợp đồng cờ bạc theo luật và do đó không thể thi hành tại tòa án.
Bản thân ‘cộng đồng’ đã giải quyết vấn đề mặc dù các hợp đồng không thể thi hành theo luật như đã nói ở trên – các nhà môi giới đã phát triển ‘quy tắc ứng xử’ chuẩn mực vào đầu những năm 1700 để giúp họ có được lòng tin của công chúng. Điều này cũng đúng trong không gian ICO đang phát triển hiện nay.
“Trò chơi không thay đổi và bản chất con người cũng vậy”.
Để kết luận, rõ ràng bằng cách nhìn vào lịch sử của các thị trường tài chính phái sinh thì chúng ta thấy rằng các cơ quan đã phát triển bộ quy tắc và quy định riêng của họ trước sự can thiệp của chính phủ để chống lại các vấn đề gian lận và hoạt động không trung thực.
Bất chấp sự can thiệp của chính phủ thì các quy định và sắc lệnh phần lớn bị bỏ qua bởi công chúng và các hoạt động vẫn sẽ tiếp tục, đôi khi ngay cả việc làm như vậy là bất hợp pháp. Thật khó mà nghĩ rằng ngay cả khi ICO hoặc các loại tiền kỹ thuật số bị cầm thì các hoạt động trong không gian này sẽ dừng lại hoàn toàn.
Xét cho cùng – “Trò chơi không thay đổi và bản chất con người cũng vậy”.
- Jesse Livermore : Bài học từ một trader huyền thoại
- Lướt sóng kiếm lợi nhuận với Crypto như thế nào?
Theo Tapchibitcoin.vn
