Bitcoin là “tiền mã hóa” – một loại đồng tiền số không được hỗ trợ bởi bất kỳ tài sản hữu hình hoặc vô hình nào có giá trị nội tại. Sau khi ra mắt vào tháng 01/2009, giá trị của một bitcoin vẫn nằm dưới 1.150 USD cho đến ngày 22/02/2017, khi giá Bitcoin bắt đầu tăng theo cấp số nhân trong khoảng 10 tháng, như trong Hình 1. Sự tăng trưởng bùng nổ này kết thúc vào ngày 17/12/2017, khi bitcoin đạt được giá cao nhất của nó là 19.511 USD. Đáng chú ý là những biến động này không được thúc đẩy bởi những biến động chung của thị trường, như được thể hiện bằng cách so sánh với chỉ số chứng khoán S&P 500.
Giá bitcoin cao nhất trùng với ngày hợp đồng tương lai bitcoin bắt đầu giao dịch trên sàn giao dịch Chicago Mercantile Exchange (CME). Sự ra đời của blockchain đã giới thiệu một công cụ tài chính mới, bitcoin, nơi mà các nhà đầu tư lạc quan đặt cược vào nó cho đến khi sự ra mắt của hợp đồng tương lai bitcoin cho phép những người bi quan bước vào thị trường, góp phần đảo ngược động thái giá bitcoin.
Bitcoin là gì?
Bitcoin là một mạng lưới phân cấp dựa trên hệ thống ngang hàng, thay vì sử dụng ngân hàng hoặc công ty thẻ tín dụng, để xác minh giao dịch bằng đồng tiền số được gọi là bitcoin. Bitcoin đầu tiên được “khai thác” vào năm 2009 sau khi người vô danh hoặc nhóm có tên Satoshi Nakamoto đưa ra khái niệm về một loại tiền tệ sử dụng cơ chế mã hóa thay cho các bên thứ 3. Blockchain, cơ sở hạ tầng cơ bản và là sổ cái của bitcoin, cung cấp một nền tảng an toàn cho hai bên giao dịch (Chiu và Koeppl 2017 và Berentsen và Schar 2018).
Thợ mỏ Bitcoin đóng góp tài nguyên máy tính để xác minh giao dịch bitcoin và do đó duy trì blockchain. Họ được bồi thường cho việc chia sẻ tài nguyên máy tính của họ bằng cách nhận được bitcoin mới. Tổng nguồn cung bitcoin được đặt ở mức 21 triệu. Khi số Bitcoin này được khai thác hết – ước tính là vào năm 2140 – các thợ mỏ sẽ được bồi thường bằng phí giao dịch thay vì các bitcoin mới (Nian và Chuen 2016).
Biến động giá Bitcoin từ cuối năm 2017 đến đầu năm 2018
Khi thảo luận về giá của một loại tiền tệ hoặc một tài sản như bitcoin, sẽ rất hữu ích khi tách nhu cầu giao dịch, phát sinh từ việc sử dụng bitcoin trong các giao dịch như mua hàng hóa và dịch vụ ra khỏi nhu cầu đầu cơ, phát sinh khi mọi người mua bitcoin với hy vọng giá trị của chúng sẽ tăng lên. Nhu cầu đầu cơ về cơ bản là đặt cược rằng giá của tài sản cơ bản hoặc tiền tệ ngày càng tăng. Đối với hầu hết các loại tiền tệ và tài sản, nhà đầu tư có các cách để đặt cược vào việc tăng hoặc giảm giá trị bằng cách sử dụng nhiều công cụ tài chính khác nhau dựa trên tài sản hoặc tiền tệ, được gọi là các dẫn xuất tài chính.
Trước tháng 12/2017, không có thị trường cho các dẫn xuất bitcoin. Điều này có nghĩa rằng vô cùng khó khăn, nếu không phải là không thể, để đặt cược vào sự suy giảm trong giá bitcoin. Các đặt cược như vậy thường có dạng bán khống. Nhu cầu đầu cơ cho bitcoin chỉ đến từ những người lạc quan, các nhà đầu tư sẵn sàng đặt cược tiền rằng giá sẽ tăng lên. Nhu cầu của những người lạc quan đẩy giá bitcoin lên, tiếp thêm động lực cho nhiều người tham gia và tiếp tục đẩy giá lên. Những người bi quan không thể đặt cược tiền vào với niềm tin của họ rằng giá bitcoin sẽ sụp đổ.
Nhu cầu đầu cơ một chiều này chấm dứt khi hợp đồng tương lai bitcoin bắt đầu được giao dịch trên CME vào ngày 17/12. Mặc dù Chicago Board Options Exchange (CBOE) đã mở một thị trường hợp đồng tương lai vào trước vào ngày 10/12 nhưng giao dịch vẫn còn yếu cho đến khi CME gia nhập thị trường. Thật vậy, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày trong tháng sau khi CME phát hành hợp đồng tương lai lớn hơn khoảng 6 lần so với CBOE.
Với sự ra đời của hợp đồng tương lai bitcoin, những người bi quan có thể đặt cược vào một sự giảm giá bitcoin. Nếu nhà đầu tư cho rằng bitcoin đang ở trong một giai đoạn không tốt thì họ có thể đặt cược giảm giá cho đồng tiền này. Với việc chào bán hợp đồng bitcoin tương lai với mức giá thấp hơn, điều này ắt hẳn cũng sẽ đặt áp lực giảm giá trên thị trường giao ngay. Đối với tất cả các nhà đầu tư có mặt trên thị trường để mua bitcoin vì lý do giao dịch hoặc đầu cơ, đây là một điều tốt. Cơ hội đầu tư mới đã dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu tại thị trường bitcoin giao ngay và do đó dẫn đến giảm giá. Với việc giá giảm, những người bi quan bắt đầu kiếm tiền trên sự đặt cược của họ, thúc đẩy việc bán khống và tiếp tục giảm giá.
Hình 2 cho thấy ba mức giảm giá bitcoin lớn nhất trong năm 2017. Chúng tôi minh họa ba chuỗi và để các giá trị đỉnh bằng 100 vào các ngày sự kiện cao điểm. Do đó, mỗi điểm trên hình có thể được hiểu là một phần trăm giá trị đỉnh. Trục hoành đại diện cho số ngày trước và sau các ngày cao điểm. Giá giảm sau khi phát hành hợp đồng tương lai bitcoin trên CME (đường màu đỏ) rõ ràng là lớn hơn so với hai lần đảo chiều trước đó. Ngoài ra, hai mức giảm giá trước đó được trả về mức trước khi sụt giá trong khoảng một tháng. Tính đến cuối tháng Tư, giá bitcoin đã không quay trở lại mức đỉnh trước khi có hợp đồng tương lai.
Tại sao, sau đó, hợp đồng tương lại đã làm giá bitcoin giảm dần dần thay vì sụp đổ qua một đêm? Thật khó mà đưa ra câu trả lời. Có thể các nhà đầu tư bi quan thiếu sự chú ý và sẵn sàng để có khả năng gia nhập thị trường vào ngày đầu tiên hoặc tuần giao dịch. Tổng khối lượng giao dịch trên thị trường kỳ hạn CME bắt đầu rất thấp, với khối lượng giao dịch trung bình của các hợp đồng hứa hẹn sẽ cung cấp khoảng 12.000 bitcoin trong tuần giao dịch đầu tiên, tương ứng với doanh số thị trường giao ngay ước tính 200.000 bitcoin.
Liệu có một mức giá cơ bản của bitcoin?
Vậy giá bitcoin sẽ đi tới đâu? Đây là một câu hỏi rất khó, và chúng tôi sẽ không đưa ra bất kỳ dự đoán nào. Thay vào đó, chúng tôi phác thảo một vài yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá cơ bản của bitcoin. Chúng tôi kỳ vọng giá sẽ tăng trong dài hạn, một khi nhu cầu đầu cơ của những người lạc quan và bi quan cân bằng.
Nguồn cung bitcoin được xác định bởi khối lượng bitcoin hiện đang lưu hành và khối lượng bổ sung sẽ được khai thác. Quyết định khai thác bitcoin phụ thuộc vào chi phí và lợi ích từ việc khai thác. Hayes (2015) ước tính chi phí khai thác bitcoin trong năm 2015 vào khoảng 250 USD, gần bằng giá bitcoin vào thời điểm đó. Tuy nhiên, chi phí khai thác bitcoin không nên ảnh hưởng đến giá trị của nó.
Do không có tài sản thực tế nào bù lại giá trị của bitcoin và nó không cung cấp hàng rào tự nhiên như sự đảm bảo chống lại những động thái ảnh hưởng mạnh mẽ của các tài sản khác nên điều cuối cùng sẽ xác định giá trị cơ bản của bitcoin là nhu cầu giao dịch.Chúng ta biết rằng bitcoin được sử dụng như một phương tiện trao đổi ở một số thị trường. Lượng bitcoin cần thiết cho các thị trường này cấu thành nhu cầu giao dịch. Sự tăng trưởng nguồn cung của bitcoin đang trở nên hạn chế hơn khi giá khai thác tăng. Nếu nhu cầu giao dịch tăng nhanh hơn nguồn cung, giá sẽ tăng.
Nhu cầu giao dịch lần lượt phụ thuộc vào một số yếu tố. Một là sự sẵn có của các sản phẩm thay thế. Nếu một đồng tiền mã hóa khác được sử dụng rộng rãi hơn như một phương tiện trao đổi trong các thị trường hiện đang bị chi phối bởi bitcoin thì nhu cầu bitcoin có thể giảm một cách đáng kể. Thứ hai, nếu các tổ chức tài chính truyền thống sẵn sàng chấp nhận bitcoin như tài sản thế chấp, phương tiện thanh toán, hoặc khoản đầu tư trực tiếp, nhu cầu có thể tăng đáng kể. Cuối cùng, sự công nhận chính thức và chấp nhận bitcoin như một phương thức thanh toán sẽ làm tăng hoạt động lưu thông của nó, trong khi các ràng buộc về việc quản lý hoặc bổ sung phí giao dịch có thể làm giảm giá Bitcoin.
Kết luận
Chúng tôi cho rằng sự gia tăng nhanh chóng của giá bitcoin và sự suy giảm của nó sau khi phát hành hợp đồng tương lai trên CME là phù hợp với động lực giá được đề xuất ở đâu đó trong lý thuyết tài chính và với hành vi giao dịch quan sát được trước đây. Khi thị trường phái sinh trở nên đủ sâu, áp lực bán khống từ những người bi quan dẫn đến sự sụt giảm mạnh về giá trị. Mặc dù chúng tôi hiểu một số yếu tố đóng vai trò quyết định đối với giá bitcoin trong dài hạn, nhưng sự hiểu biết của chúng tôi về lợi ích giao dịch của bitcoin là quá không chính xác để định lượng giá dài hạn này. Nhưng khi động lực đầu cơ biến mất khỏi thị trường bitcoin, lợi ích giao dịch có thể là yếu tố sẽ quyết định giá.
Theo: TapChiBitcoin.vn/ritholtz.com
