Việc chuyển đổi từ Web2 sang Web3 là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, khi nhu cầu về phân cấp ngày càng tăng, một số câu hỏi quan trọng đang được đặt ra về tình trạng hiện tại của công nghệ blockchain và “sự phân quyền” đã hứa hẹn của nó.
Lịch sử của internet | Nguồn: 101 Blockchains
Vitalik Buterin đã thú nhận rằng “phần lớn là do nguồn lực kỹ thuật và kinh phí hạn chế. Việc xây dựng mọi thứ theo cách tập trung lười biếng sẽ dễ dàng hơn và cần phải nỗ lực nghiêm túc để làm đúng”. Hoặc dòng tweet gần đây của Jack Dorsey tuyên bố rằng thực sự là các nhà đầu tư mạo hiểm sở hữu mạng hiện có.
Nhận xét của họ cho thấy rõ các blockchain phổ biến còn lâu mới thực hiện được ước mơ phi tập trung với hiện trạng. Vậy, ai sẽ thực sự sở hữu tương lai của Internet?
Liệu Web3 có thực hiện đúng như lời hứa không?
Ngay cả trước khi Moxie và Jack ca ngợi Web3 trở thành thứ mà nó từng tìm cách thay thế, một số sự cố đã xảy ra khiến nhiều người đặt câu hỏi về sự phi tập trung của hệ sinh thái. Ví dụ, lấy trường hợp của một số chuỗi layer 1 kế thừa. Trong khi nhiều chuỗi tự quảng cáo là phi tập trung, các sự kiện gần đây cho thấy rõ ràng giao thức layer 1 hiện tại không thực sự phi tập trung như thế nào.
Ví dụ, sự cố Infura của Ethereum vào năm 2020 khiến mạng bị ngừng hoạt động nhiều lần, cuối cùng dẫn đến hard fork “bất ngờ” do hành vi bí ẩn của team phát triển cốt lõi. Hoặc, sự cố liên tục và nhất quán trên Solana hay sự cố AWS đã ảnh hưởng đến dYdX. Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ phát hiện nhiều trường hợp đặt ra câu hỏi quan trọng: Liệu các blockchain ngày nay có thực sự phi tập trung hay khả năng mà các mạng này có được vẫn nằm trong tay một vài cá nhân?
Bên cạnh đó, Web2 hiện đang ở đỉnh cao về mặt tập trung. Từ việc giám sát dữ liệu và kiểm duyệt các nền tảng mạng xã hội cho đến cấm người dùng mà không có lý do chính đáng, không thiếu những vấn đề cần được Web3 giải quyết. Như vậy, đạt được phân quyền trong phiên bản tiếp theo của web là quan trọng hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, tương lai vẫn không chắc chắn do cam kết này dường như quá lớn và khó khăn trong việc đảm bảo phiên bản tiếp theo của Internet do chính người dùng điều hành. Vì các chuỗi ngày nay có yêu cầu về tài nguyên ngày càng nhiều đối với các cá nhân tham gia nên hầu hết không đủ điều kiện do hạn chế về vốn hoặc thiếu kỹ năng hoặc động lực để thành công do sự phức tạp của việc chạy một node hoàn chỉnh.
Các layer 1 thay thế chỉ là một bản sửa lỗi ngắn hạn
Trong khi những chuỗi như Solana, Avalanche và thậm chí Polygon ban đầu được giới thiệu là giải pháp cho mức phí cao trên các blockchain khác, sự đánh đổi của họ đã phải trả giá. Phí rẻ là điều tuyệt vời cho người dùng nhưng họ phải hy sinh phân quyền. Solana Network đã chứng kiến tỷ lệ hoạt động bot hợp lý đơn giản vì làm như vậy rất rẻ.
Tuy nhiên, phí sẽ không ở mức thấp mãi mãi. Trên thực tế, phí trên các mạng như Polygon và Avalanche bắt đầu tăng khi nhu cầu tăng lên. Người dùng sẽ ồ ạt đổ vào các mạng cho phép giao dịch với chi phí thấp hơn. Nhu cầu nhiều hơn đòi hỏi phải đáp ứng nhiều giao dịch hơn trong cùng một không gian khối như trước đây. Cuối cùng, người dùng bắt đầu tranh giành không gian khối, dẫn đến tăng phí.
Chỉ cần tạo layer 1 mới hy sinh phân quyền mà không thể cố định phí về lâu dài chắc chắn không thể là câu trả lời.
Suy nghĩ lại một cách triệt để
Scott Galloway gần đây cũng đã lên tiếng chỉ trích Web3. Và anh ấy đã đúng ở một số điều, đặc biệt là thiếu sự đa dạng trong ngành. Cũng như những người khác, anh không nghĩ ra được những ý tưởng thực sự về cách mọi thứ có thể được thực hiện khác đi. Thay vì xem xét liệu một ngày nào đó, mọi người có thể chạy máy chủ hay không, anh ấy chỉ đơn giản là bỏ qua kết luận của Moxie rằng “mọi người sẽ không bao giờ chạy máy chủ của riêng họ”. Sau đó, cũng có người nói: Tại sao mọi người lại sử dụng Web3 nếu bạn phải trả tiền cho mọi thứ?
Không có bữa trưa nào miễn phí.
Chúng ta đã quen với việc không thanh toán bằng tiền mặt thực tế. Cái giá mà chúng ta phải trả bây giờ cao hơn rất nhiều. Chúng ta trả tiền với quyền riêng tư của mình, chúng ta trả tiền với quyền truy cập thông tin hạn chế và loại thông tin mà các tổ chức nhất định muốn chúng ta xem. Chúng ta trả tiền mà không được tự do.
Nền kinh tế và công nghiệp hóa dữ liệu | Nguồn: SpringerLink
Tôi tin rằng để Web3 thành công, trước tiên chúng ta cần phải suy nghĩ lại về chi phí mà chúng ta hiện đang gánh chịu và mức giá đáng để chúng ta thực sự có quyền kiểm soát.
Chúng ta cũng sẽ phải suy nghĩ lại những gì được coi là một máy chủ. Có đúng là mọi người sẽ không bao giờ chạy máy chủ của riêng họ không? Có lẽ không. Tại sao chúng ta lại tự giới hạn mình khi nghĩ rằng các máy chủ như chúng ta biết ngày nay sẽ không thay đổi? Một ngày nào đó, điện thoại của chúng ta sẽ không chỉ mạnh như một máy chủ?
Hãy suy nghĩ lại các giả định và những gì chúng ta cho là đáng trả tiền.
Phi tập trung là một phương tiện
Trong khi thường thì có vẻ mục tiêu cuối cùng của ngành công nghiệp blockchain là phi tập trung, phân quyền là một phương tiện để kết thúc. Chỉ khi một mạng thực sự được phân cấp, nó mới có thể chống lại sự kiểm duyệt.
Khi mạng có khả năng chống kiểm duyệt, thông tin được truyền đi tự do và mọi người có thể kết nối, chuyển giao giá trị mà không có ranh giới. Đó là lý do tại sao nó là một lực lượng mạnh mẽ như vậy. Nó trả lại cho chúng ta sự tự do mà chúng ta hiện đang trả tiền để sử dụng Web2.
Để Web3 trao quyền kiểm soát cho mọi người và cung cấp quyền truy cập mà không thể ngăn cản ai, nó cần phải được phân quyền. Phi tập trung phải đạt đến mức không có điểm kiểm soát tập trung. Chỉ khi đó, Web3 mới giúp phát huy hết tiềm năng của con người và trao quyền tự do.
Tôi tin rằng nếu chúng ta suy nghĩ lại một cách triệt để về các giả định của mình, thách thức các máy chủ trông như thế nào và thúc đẩy môi trường hợp tác để thực hiện phân quyền thực sự, Web3 sẽ cung cấp cho chúng ta một phiên bản Web tốt hơn cái mà chúng ta đã biết.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- Dữ liệu chỉ ra cơ hội tốt để short LTC trước khi giá giảm gần 50%
- Các cuộc đấu giá parachain của Polkadot giúp Web3 phi tập trung trở nên khả thi như thế nào?
- Web3 trỗi dậy: Token Metaverse tăng mạnh khi giá cổ phiếu của Meta lao dốc
Minh Anh
Theo Cointelegraph
