Thất bại của Terra đã tiết lộ rất nhiều điều về hoạt động bên trong của stablecoin, khả năng hoạt động của các nhà phát triển.
Khi cơn bão bao trùm thị trường tiền điện tử trong tháng này, một mạng lưới blockchain đã gần như bị xóa sổ khỏi thị trường, đó là Terra.
Đồng sáng lập của mạng lưới, Do Kwon, đã từ bỏ mọi nỗ lực khôi phục chain hiện tại. Ông hiện đang ủng hộ hard fork và bắt đầu lại với một loại tiền điện tử khác, một cách tiếp cận rất đáng quan ngại mà không có đảm bảo về việc thu hồi giá trị cho các nhà đầu tư thua lỗ.
Tuy nhiên, điều chắc chắn là cả TerraUSD (UST) và token quản trị LUNA sẽ không bao giờ phục hồi. Với việc UST hiện giao dịch giảm hơn 90% so với chốt $ 1, trong khi LUNA đã chịu sự sụp đổ tối tệ nhất trong lịch sử tiền tệ và gần như không còn cơ hội để chuyển mình.
Những sự kiện tài chính ở mức độ này hầu như chưa từng xảy ra, ngay cả trong thị trường tiền điện tử. Làm thế nào mà hàng tỷ USD được lưu trữ trong một giao thức được hỗ trợ rộng rãi lại có thể bốc hơi hoàn toàn trong vòng một tuần, đặc biệt là đối với một dự án gọi là “stablecoin”?
Hiện tại là thời điểm tốt để toàn bộ cộng đồng tiền điện tử kiểm tra lại các giả định của họ về stablecoin, đầu tư và nhà phát triển. Dưới đây là năm bài học quý giá mà chúng ta có thể rút ra từ thảm họa Terra.
LUNA sụp đổ từ $ 100 về dưới $ 1 | Nguồn: TradingView
1. Tài sản ổn định yêu cầu dự trữ ổn định
Stablecoin được thiết kế để cung cấp những gì tốt nhất cho cả thế giới tài chính mới và cũ: sự phi tập trung, tốc độ của tiền điện tử và sự ổn định giá trị của fiat.
Tuy nhiên, các loại stablecoin thành công nhất hiện không sử dụng mô hình hoàn toàn “phi tập trung”. Tether (USDT) hỗ trợ cho stablecoin của nó bằng các tài sản dự trữ, không phi tập trung, có tính thanh khoản cao và ổn định (thương phiếu, tín phiếu kho bạc…). Các khoản dự trữ này phải được kiểm toán thường xuyên bởi các công ty tư nhân để đảm bảo rằng USDT thực sự được hỗ trợ đầy đủ và có thể chuyển đổi.
TerraUSD là stablecoin thuật toán. Nó tuân theo mô hình thay thế, theo đó token được lập trình hỗ trợ bằng tiền điện tử, cụ thể là LUNA, thay vì USD.
Bất kỳ holder UST nào cũng có thể đổi stablecoin của họ $ 1 giá trị LUNA được đúc mới bất kỳ lúc nào. Ngược lại, holder LUNA luôn có thể đốt khoản nắm giữ của họ để đổi lại số UST bằng với giá trị đô la của LUNA đã bị đốt. Cơ chế này tạo ra mô hình khuyến khích chênh lệch giá ổn định tương tự như USDT để giá thị trường của stablecoin luôn có thể chuyển hướng trở lại mức $ 1.
Tuy nhiên, không giống như USDT, tài sản “hỗ trợ” UST gần như không ổn định và cũng không có tính thanh khoản cao như đồng USD. Nói cách khác, nếu nhiều holder UST cùng mua lại khoản nắm giữ của họ, giá trị của LUNA có thể giảm mạnh do các sàn giao dịch trong tình trạng dư thừa nguồn cung.
Đây chính xác là tình huống đã diễn ra trong tháng này, sau khi holder UST lớn bắt đầu một cuộc tấn công short nhằm vào stablecoin. Các nhà đầu tư được khuyến khích mua lại các khoản nắm giữ UST của họ đã tạo ra hàng loạt LUNA tràn ngập thị trường. Kết quả là một vòng xoáy tử thần xuất hiện, giá trị và độ tin cậy của cả UST và LUNA đều tan vỡ.
Hiện tượng này có thể sẽ được ngăn chặn nếu UST được hỗ trợ bởi một loại tài sản có thị trường sâu hơn (deeper market) và giá trị ít dao động hơn khi gặp phải áp lực.
2. Mua giá trị, không phải sự cường điệu
Tài sản có giá trị thị trường cao không có nghĩa nó là một khoản đầu tư đáng tin cậy. Đừng dựa vào “sự khôn ngoan” của đám đông tăng giá, tham lam để định hướng dòng tiền của bạn. Hãy tự tiến hành nghiên cứu của riêng mình.
Terra đã sụp đổ do một cơ chế ổn định có sai sót đã khiến tất cả mọi người kiểm tra và xem xét kỹ lưỡng tất cả các dự án. Trên thực tế, các loại coin trước đây có mô hình ổn định tương tự đã được thử nghiệm và thất bại nhiều năm trước.
Thế nhưng, những chi tiết này lại có vẻ không quan trọng lắm đối với hầu hết các nhà đầu tư, cũng như lợi tức cao bất thường lên đến 20% được cung cấp cho hodler UST thông qua giao thức Anchor. Khi có cơ hội thoát khỏi thảm hoạ trước khi nó xảy ra, hàng ngàn nhà đầu tư đã không sử dụng biện pháp thẩm tra.
Ngay cả những tỷ phú đáng tin cậy trong cộng đồng tiền điện tử cũng đã áp dụng Terra mà không cần suy nghĩ kỹ, thậm chí còn truyền cảm hứng cho nhiều người tham gia. Mike Novogratz, người có hình xăm theo chủ đề LUNA trên cánh tay, hiện gọi tác phẩm này là “một lời nhắc nhở thường xuyên rằng đầu tư mạo hiểm đòi hỏi sự khiêm nhường”.
Các sự kiện của tháng này chứng minh rằng, ngay cả các nhà đầu tư có kinh nghiệm cũng chưa chắc đã biết tất cả các khía cạnh nhằm giữ cho tài sản được an toàn trên thị trường crypto. Do đó, các nhà đầu tư cần tự tiến hành nghiên cứu của riêng mình, thay vì dựa vào họ.
Như các Bitcoiner thường nói, “Đừng tin tưởng mà hãy tự xác minh”.
3. Không phải tất cả tiền điện tử đều “phi tập trung”
Các nhà phát triển của Terra đã cường điệu về việc tạo ra “tiền phi tập trung” cho một “nền kinh tế phi tập trung”. Nhưng sau đó, cộng đồng đã tiết lộ cấu trúc quản trị tập trung cao độ và không rõ ràng của dự án.
Người dùng bình thường hầu như không có tiếng nói nào trong những giây phút cuối cùng của Terra. Do Kwon, Terraform Labs và Luna Foundation Guard (LFG) đã tự mình đưa ra nhiều quyết định vội vàng trong nỗ lực giải cứu mạng lưới, và tất cả đều thất bại.
Chẳng hạn, vào ngày 9 tháng 5, Do Kwon và sáu thành viên khác của LFG đã bỏ phiếu để triển khai 1,5 tỷ USD từ nguồn vốn dự trữ của mình để bảo vệ giá trị của UST. Sau đó, LFG đã rời khỏi cộng đồng mà không có thông tin cập nhật nào cho đến ngày 16 tháng 5, khi họ giải thích rằng hầu như tất cả các tài sản dự trữ, bao gồm 80.000 BTC, đã được bán.
Hơn nữa, vào ngày 12 tháng 5, Terraform Labs đã hợp tác với các trình xác thực để đóng băng blockchain Terra mà không cảnh báo trước. Điều này được thực hiện mà không có sự đồng ý của cộng đồng, với mục tiêu là “ngăn chặn các cuộc tấn công quản trị”. Trong tình huống này, Terra chain chỉ có 130 trình xác thực.
Ngay cả bản thân Do Kwon cũng đã tweet lại một bài đăng, nói rằng LFG thực sự là một hệ thống tập trung (mà ông đã lên kế hoạch chuyển đổi từ thời điểm đó).
Khi nói đến “phi tập trung”, có sự khác biệt giữa “không thể” và “không”. Nếu có ai đó có thể kiểm soát mạng lưới blockchain bất cứ khi nào họ cho là cần thiết, thì quyền kiểm soát đó có thực sự phi tập trung hay không?
CEO Terra – Do Kwon
4. Hãy khiêm tốn, ngay cả khi bạn giàu có
Vài ngày trước khi cuộc khủng hoảng của Terra xảy ra, Do Kwon đã từng trò chuyện với một streamer nổi tiếng trong ngành công nghiệp tiền điện tử, tuyên bố rằng khá thú vị khi theo dõi 95% các công ty startup trong ngành sụp đổ theo thời gian.
Đây không phải là một trò đùa vui vẻ mà là một sự khoe mẽ nhằm nâng tầm dự án của mình và dìm hàng các đối thủ cạnh tranh. Điều này càng rõ ràng hơn trong những ngày tiếp theo đó, khi Kwon công khai tấn công nhiều người đã cố gắng cảnh báo về các lỗi bảo mật trong giao thức.
“Bạn có thể nghe rất nhiều người nói về việc UST mất chốt, hoặc bạn có thể nhớ rằng, tất cả họ bây giờ đều nghèo kiết xác”, Kwon đã tweet vào ngày 7 tháng 5.
Ngày hôm sau, Kwon gợi ý rằng những người lo sợ UST mất chốt sẽ cần phải đợi ”cho đến khi chết” mới có thể thấy sự kiện này diễn ra.
Tuy nhiên, hành vi tồi tệ nhất của Kwon là ở thời kỳ đỉnh điểm của thị trường tiền điện tử vào tháng 11. Khi người dùng Twitter vạch ra quy trình dự đoán rằng Terra sẽ sụp đổ do một cuộc tấn công short. Thế nhưng, nhà đồng sáng lập đã gọi đây là “bài viết lố bịch” nhất mà anh ta đã đọc trong thập kỷ này. Sau đó, Kwon tiếp tục chỉ trích người dùng này là “kẻ ngu ngốc” và thách thức họ thử tấn công mạng lưới.
Nếu sự sụp đổ của Terra thực sự là sự kiện thiên nga đen, Kwon vẫn có thể cứu vãn danh tiếng của mình. Thế nhưng sau khi liên tục chế giễu những người chỉ trích mình, công khai mời cá voi tấn công short mạng lưới và mất 200 triệu USD “tiền đặt cược” vào sự sụp đổ của LUNA… Kwon đã đánh mất sự thiện cảm và niềm tin từ người dùng.
Những hành động của Kwon không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà nó còn có tác động tiêu cực đến Terra.
Nhưng với việc không còn uy tín, phần lớn thị trường tiền điện tử không sẵn lòng tham gia kế hoạch hard fork cuối cùng của Kwon. Một số thậm chí không tin tưởng vào tính hợp pháp xung quanh cuộc bỏ phiếu quản trị đang diễn ra, tin rằng đây có thể lại là trò gian lận.
Niềm tin rất mong manh, đặc biệt là trong thị trường đã đầy rẫy những trò gian lận và lừa đảo. Tích luỹ niềm tin là qúa trình đầy thách thức và khó khăn, tuy nhiên nó có thể bị huỷ hoại dễ dàng chỉ với một vài dòng tweet ngu ngốc.
5. Không ngừng học hỏi
Tiền điện tử được xem là cuộc cách mạng tiềm năng trong đổi mới tài chính. Tuy nhiên, thị trường đang trong tình trạng thiếu quy định, thao túng, hack, trộm cắp, ẩn danh, thiếu minh bạch và văn hóa FOMO.
Trên thực tế, nhiều nhà đầu tư không hề biết gì về thị trường khi tiến hành đầu tư. Các nhà phát triển thường đảm bảo rằng mọi thứ đều nằm trong tầm kiểm soát, thế nhưng sự thật là họ đã không thể kiểm soát được ngay cả với stablecoin mà mình tạo dựng.
Hãy rút ra bài học xương máu từ thất bại của Terra và cân nhắc kỹ lưỡng mỗi khoản đầu tư. Không ai có thể cứu bạn nếu bị thua lỗ, do đó, hãy tự mình tìm hiểu và học hỏi từ mọi biến cố của thị trường.
- TOP nhà phân tích dự đoán đột phá cho MATIC, ZIL và một altcoin vốn hóa thấp
- CEO Terra Do Kwon xác nhận không hỗ trợ đốt token LUNA
- CEO Binance quyết tâm giao dịch LUNA bất chấp sự sụp đổ của hệ sinh thái Terra
Việt Cường
Theo CryptoPotato
