Chỉ khoảng hai tuần nữa, nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ theo kế hoạch, bản nâng cấp Shanghai được mong đợi của Ethereum sẽ đi vào hoạt động, cho phép rút ETH đã stake khỏi mạng và hoàn thành quá trình chuyển đổi kéo dài nhiều năm sang Proof-of-Stake (PoS).
Kể từ tháng 12 năm 2020, khi Ethereum bắt đầu hành trình chuyển sang mô hình PoS — trong đó người dùng sẽ stake tiền điện tử để xác thực các giao dịch on-chain và sau đó được thưởng cho sự tham gia đó bằng tiền điện tử mới được tạo ra — những người tham gia mạng đã stake ETH với tổng trị giá lên đến 32,95 tỷ USD.
Vào tháng 9, sự kiện The Marge đã nâng cấp thành công mainnet Ethereum thành cơ chế đồng thuận PoS, thay đổi vĩnh viễn cách xử lý các giao dịch Ethereum và giảm 99% lượng khí thải carbon của mạng, theo số liệu từ Ethereum Foundation.
Nhưng The Merge không cấp cho staker khả năng rút ETH đã khóa hoặc phần thưởng được tạo ra bởi hoạt động đó. Những khoản tiền đó vẫn bị giam giữ trên Ethereum. Cuối cùng, sau hơn hai năm, bản nâng cấp Shanghai sẽ giúp staker rút số ETH bị khóa này.
Vào ngày 12 tháng 4, lúc 18:27 theo giờ Việt Nam, bản nâng cấp Shanghai sẽ được kích hoạt. Khoảnh khắc địa chấn đó trong lịch sử của Ethereum sẽ có ý nghĩa gì đối với mạng, đối với những người tham gia và hệ sinh thái tiền điện tử?
Về vấn đề kỹ thuật, Shanghai sẽ ít có sự đóng góp hơn bạn nghĩ. Phần lớn staker Ethereum, những người đã gửi ETH của họ vào mạng thông qua các kênh trung gian như Lido và Coinbase, sẽ không cần phải làm bất cứ điều gì khi Shanghai hoạt động, ngoài việc chờ đợi.
ETH đã stake và phần thưởng sẽ được rút bởi các bên trung gian vào các ngày khác nhau sau khi triển khai thành công Shanghai. Lido, giao thức staking thanh khoản lớn nhất, gần đây đã thông báo rằng tính năng rút tiền sẽ có sẵn khoảng một tháng sau khi nâng cấp, sau một loạt kiểm tra an toàn.
Trong khi đó, Coinbase đã không đưa ra lịch trình chắc chắn cho việc triển khai rút tiền ETH. Họ cho biết quá trình này có thể mất tới vài tháng đối với một số khách hàng. Tất cả những người tham gia Ethereum staking thông qua các bên thứ ba nên kiểm tra với các công ty về thời điểm rút tiền của họ.
Để rút tiền, trình xác thực cần cung cấp địa chỉ rút tiền (thông thường, hầu hết các trình xác thực đã gửi địa chỉ trong quá trình stake). Khi địa chỉ rút tiền đã được gửi tới Ethereum, địa chỉ đó sẽ không thể thay đổi được.
Trình xác thực sau đó có thể chọn rút một phần tiền hoặc toàn bộ. Nếu thông tin rút tiền của trình xác thực được cập nhật, thì tiền sẽ được tự động gửi đến địa chỉ rút tiền của họ. Những staker độc lập cũng có thể chọn rút toàn bộ, bao gồm cả khoản tiền gửi ban đầu là 32 ETH kèm theo phần thưởng staking, chấm dứt sự tham gia của trình xác thực trong mạng. Để rút hoàn toàn khỏi quy trình staking Ethereum, trình xác thực chỉ cần gửi một thông báo thoát duy nhất tới mạng bằng cách sử dụng các khóa trình xác thực và ứng dụng khách.
Việc rút tiền một phần và toàn bộ sẽ được xử lý theo thứ tự mà mạng nhận được; dựa trên lưu lượng truy cập dự kiến sẽ đến ngay sau khi triển khai Shanghai, hàng đợi ban đầu đó có thể kéo dài tới 2 đến 3 ngày.
Shanghai sẽ có ý nghĩa gì đối với hệ sinh thái Ethereum?
Shanghai bao gồm nhiều EIPs (Ethereum Improvement Proposals) khác nhau nhằm cải thiện mạng lưới Ethereum. Một số đề xuất nổi bật bao gồm:
- EIP-3855 – PUSH0 Instruction: tối ưu cho mã nguồn hợp đồng thông minh.
- EIP-3651 – Warm COINBASE: giảm chi phí cho block building và cho phép PBS đi vào hoạt động.
- EIP-4895 – Beacon Chain Push Withdrawals as Operations: cho phép validators rút ETH đã stake trước đó trong hợp đồng thông minh Beacon Deposit (hay còn được gọi là ETH 2.0), điều họ không thể làm từ tháng 12/2020.
Trong đó, cộng đồng đặc biệt dành sự quan tâm cho EIP-4895 khi hiện đang có khoảng 16.5 triệu ETH (tương đương với khoảng 27.75 tỷ USD tại mức giá 1683 USD/ETH) đang ở trong hợp đồng thông minh Beacon Deposit. Theo đó, thị trường đã đưa ra những dự đoán rằng giá ETH sẽ có biến động lớn vào ngày EIP-4895 chính thức đi vào hoạt động. Các dự đoán dựa trên 2 cơ sở: ảnh hưởng từ một lượng ETH lớn và truyền thông thúc đẩy tâm lý đầu cơ dựa trên biến động. Theo Ethereum Foundation, cập nhật Shanghai sẽ có hiệu lực trong tháng 3 năm 2023.
Mặc dù Shanghai chắc chắn là một sự kiện đáng chú ý đối với các nhà đầu tư cá nhân và mang ý nghĩa biểu tượng đỉnh cao của quá trình chuyển đổi Ethereum sang PoS, nhưng việc nâng cấp sẽ không thay đổi đáng kể cách người dùng tương tác với Ethereum, cũng như nền tảng kinh tế của mạng.
“Hầu hết mọi người đã có thể bán ETH đã stake trong một thời gian khá dài, bởi vì phần lớn ETH đang được stake thông qua các giao thức staking thanh khoản, như Lido hoặc Rocket Pool”, Jacob Cantele, giám đốc sản phẩm tại Ethereum layer-2 Mantle, chia sẻ. “Vì vậy, tôi thực sự không nghĩ rằng Shanghai đại diện cho một sự thay đổi lớn trong nền kinh tế của Ethereum”.
Nhiều giao thức trong số những bên trung gian đã phát hành token đại diện ETH staking cho khách hàng của họ, nghĩa là một phần lớn vốn bị giữ trong hợp đồng ETH staking đã được di chuyển tự do quanh hệ sinh thái tiền điện tử trong nhiều năm. Và với các cơ chế nội bộ của Ethereum được chuyển đổi hoàn toàn thành PoS kể từ tháng 9, mạng sẵn sàng hoạt động sau sự kiện Shanghai mà không có nhiều khác biệt đáng chú ý.
“Bản nâng cấp Shanghai rất thú vị, nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một bước nữa trong quá trình tiến lên phía trước”, Alison Mangiero, giám đốc điều hành của Proof of Stake Alliance, một nhóm vận động cho các mạng blockchain PoS như Ethereum.
Ước tính tác động với giá ETH
Trong trường hợp nguồn cung 135,000 ETH (khoảng hơn 200 triệu USD) thực hiện một lệnh bán market ra DAI, USDT hoặc USDC thì sẽ tạo ra tác động giá khoảng 14% (theo dữ liệu từ 1Inch, nền tảng DEX aggregator lớn nhất hiện nay).
Với thanh khoản của các sàn giao dịch hiện tại, một lệnh bán market ETH (chia đều ra các sàn CEX và các cặp giao dịch) trị giá từ 50 triệu đến 100 triệu USD sẽ tạo ra khoảng 2% tác động giá. Kết hợp cả 2 nguồn thanh khoản trên, có thể thấy nếu không có tin tức quá tiêu cực thì thị trường hiện tại hoàn toàn có thể chịu được nguồn cung đó với mức biến động giá không quá lớn.
Trên thực tế, toàn bộ 135,000 ETH (trong kịch bản cơ sở) sẽ không được unstake cùng một lúc trong một ngày. Do đó áp lực bán sẽ được chia đều ra nhiều thời điểm.
Trước đó trong sự kiện cập nhật EIP-1559 và trước thềm The Merge, giá ETH có mức biến động như sau (dữ liệu từ Investing.com):
- Cập nhật EIP-1559 (dữ liệu từ 1/6/2021 – 5/8/2022): giá biến động theo ngày trong khoảng -16% đến 11.72%.
- Trước thềm The Merge (dữ liệu từ 1/7/2022 – 15/9/2022): giá biến động theo ngày trong khoảng -12.84% đến 18.46%.
Do giá ETH chịu tác động từ nhiều yếu tố khác nên tác giả sử dụng dữ liệu từ hai sự kiện này và đưa ra kỳ vọng về mức biến động +/- 8% đến 12% trong những ngày đầu.
Shanghai sẽ có ý nghĩa gì đối với môi trường tiền điện tử rộng lớn hơn?
Nhưng trong khi các vấn đề của Ethereum dường như không thay đổi nhiều sau Shanghai, bối cảnh chính trị bên ngoài biên giới ảo của mạng có thể bị ảnh hưởng đáng kể hơn nhiều bởi việc nâng cấp.
Trong năm ngoái, và đặc biệt kể từ sự sụp đổ đáng kinh ngạc của sàn giao dịch tiền điện tử FTX vào tháng 11, các cơ quan quản lý Hoa Kỳ đã đàn áp mạnh tay đối với các công ty tiền điện tử, gần đây nhất là những công ty cung cấp dịch vụ staking. Vào tháng 2, SEC đã phạt sàn giao dịch tiền điện tử tập trung Kraken 30 triệu USD, cáo buộc các dịch vụ staking trung gian của công ty đã cấu thành chứng khoán bất hợp pháp.
Các đối thủ cạnh tranh của Kraken như Coinbase đã nhân cơ hội này để làm rõ rằng các dịch vụ staking của riêng họ không xác định tỷ lệ hoàn vốn đối với các khoản tiền gửi staking nội bộ, như Kraken đã làm, và do đó không nên được coi là sản phẩm sinh lời. Tuần trước, bất chấp điều đó, SEC đã gửi Wells Notices cho Coinbase, cáo buộc rằng các dịch vụ staking của công ty cũng cấu thành chứng khoán chưa đăng ký.
Việc triển khai Shanghai có thể không ngay lập tức thay đổi cuộc chiến leo thang của SEC với các bên cung cấp dịch vụ staking. Nhưng nó có thể đặt một mục tiêu khác, lớn hơn nhiều liên quan đến staking vào tầm ngắm của cơ quan liên bang: chính Ethereum.
Theo Wall Street Journal, vào ngày sự kiện The Merge chuyển đổi thành công hồi tháng 9 năm ngoái, chủ tịch SEC Gary Gensler đã nói với các phóng viên rằng mạng PoS có thể được coi là dịch vụ cung cấp chứng khoán do cơ chế phần thưởng của chúng. Kể từ ngày đó, Gensler đã ngấm ngầm cho rằng ETH có khả năng là một loại chứng khoán, chủ yếu bằng cách gợi ý rằng “chỉ có Bitcoin” là một loại hàng hóa.
Sắp tới, có thể SEC sẽ sử dụng việc triển khai Shanghai làm bằng chứng cho việc chứng minh ETH là chứng khoán.
“Mọi người sẽ không nhận được Ether mà họ đã kiếm được dưới dạng phần thưởng staking, trừ khi nâng cấp Shanghai thành công”, Michael Selig, luật sư chuyên về quy định tiền điện tử từng làm việc cho CFTC, cho biết.
Mặc dù Selig kiên quyết tin rằng một động thái như vậy từ phía SEC sẽ cấu thành sự hiểu sai về luật chứng khoán, đặc biệt là do sự phân quyền của nhóm phát triển cốt lõi Ethereum, nhưng ông lo ngại rằng đó có thể là một con đường dẫn tới việc kiểm duyệt toàn bộ mạng Ethereum.
“Họ có gì để nói? Đây là những hợp đồng đầu tư và đây là bằng chứng cho thấy có sự quản lý hoặc nỗ lực của một số người”, Selig nói.
Một lập luận như vậy sẽ không thể được đưa ra cho đến khi tính năng rút tiền được kích hoạt trên Ethereum và hợp đồng lý thuyết giữa Ethereum và người dùng của nó được thực hiện. Nếu việc nâng cấp Shanghai thất bại, SEC sẽ có lập luận cứng rắn hơn, đó là thay mặt cho một loạt các nhà đầu tư bất mãn rằng mạng đã không hoàn thành thỏa thuận đầu tư…
Vẫn còn phải xem liệu sự khao khát của SEC đối với quy định về tiền điện tử có thể đã phát triển lớn đến mức cố gắng dập tắt một trong những mấu chốt của toàn bộ hệ sinh thái blockchain hay không. Nhưng dù sao thì ngày 13 tháng 4 (theo giờ Việt Nam) — ngày triển khai nâng cấp Shanghai — sẽ vẫn là một cột mốc quan trọng mang tính biểu tượng trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Đây sẽ là chủ nghĩa tượng trưng thường có tác động hữu hình hơn nhiều trong lĩnh vực chính trị.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Các ZK coin đồng loạt tăng giá sau động thái mới nhất của Vitalik Buterin
- Ethereum vượt xa Polkadot và Cardano về khía cạnh này
Xoài
Theo Decrypt
