Blockchain lần đầu tiên được đề cập đến trong mã nguyên thủy cho Bitcoin. Dù hiện nay có sự phân tách giữa công nghệ Blockchain và Bitcoin, lịch sử của Blockchain lại liên quan mật thiết đến lịch sử hình thành Bitcoin. Vì thế, trong bài viết này, chúng ta sẽ thảo luận về quá trình hình thành của 2 công nghệ này.
Mật mã học là nền tảng cốt lõi của Blockchain. Mật mã học đã trải qua quá trình lịch sử hàng ngàn năm, được sử dụng để bảo vệ nội dung của thông điệp khỏi kẻ thù. Một ví dụ nổi tiếng về mật mã học cổ đại là bản “Mật mã Caesar” (hay còn gọi là Mật Mã Dịch Chuyển). Quay lại câu chuyện về mật mã học trong công nghệ Blockchain, nhiều nghiên cứu vào giữa những năm 1980 và 1990 đã chỉ ra rằng có thể bảo toàn dữ liệu thông qua quá trình mã hóa, đồng thời kết nối chặt chẽ dữ liệu đó vào chuỗi cùng với các đề xuất lưu hành đồng tiền ảo.
Năm 1982, David Chaum đã viết 1 bài nghiên cứu có nhan đề Blind Signatures for Untraceable Payments, David Chaum được vinh danh là nhà phát minh tiền ảo và chữ ký mù nhờ bài viết này. Chữ ký mù (blind signature) ẩn nội dung thông điệp trước khi được ký, chữ ký số có thể được xác thực với chữ ký gốc tuy nhiên nội dung vẫn được ẩn. Đây là phiên bản sơ khai của chữ ký mã hóa dùng cho đồng tiền ảo.
Năm 1990, David thành lập DigiCash, tạo nên 1 loại tiền ảo không thể truy dấu, sử dụng mật mã học, khóa công khai, khóa cá nhân kèm chữ ký. Đến năm 1994, khoản chi điện tử đầu tiên của DigiCash được gửi đi. Tuy nhiên, DigiCash có lẽ đã vượt quá xa so với thời đại vì vào năm 1994, hầu hết mọi người còn không biết về mạng Internet. DigiCash tuyên bố phá sản vào năm 1998 và tài sản bị bán cho công ty công nghệ eCash, một công ty khác chuyên về tiền ảo.
Vào những ngày đầu của mạng Internet, thư quảng cáo tràn lan đã trở thành 1 vấn nạn mà không ai tìm ra giải pháp xử lý. Năm 1997, Adam Black sáng tạo thuật toán Bằng Chứng Xử Lý (được biết với tên gọi Hashcash) để giới hạn thư điện tử quảng cáo tràn lan. Thuật toán này yêu cầu hệ thống gửi 1 thư điện tử phải xử lý 1 mảnh ghép tính toán, sau đó đưa đáp án vào tiêu đề thư điện tử. Nhiệm vụ này cần đến nhiều nguồn lực và công suất tính toán, khiến việc gửi thư điện tử quảng cáo tràn lan trở nên đắt đỏ hơn. Mảnh ghép này rất khó giải đối với người gửi nhưng rất dễ để người nhận xác định xem đáp án đúng hay sai, đồng thời lọc các thư quảng cáo không thỏa mãn thuật toán Bằng Chứng Xử Lý này.
Năm 1998, Nick Szabo, đề xuất 1 loại tiền ảo phi tập trung gọi là Bit Gold. Loại tiền này kết hợp chặt chẽ với thuật toán Bằng Chứng Xử Lý cùng 1 mạng máy tính chấp nhận các bằng chứng xử lý hợp lệ rồi tích hợp vào mảnh ghép gắn nhãn thời gian tiếp sau. Tuy nhiên, Bit Gold không bao giờ trở thành 1 đồng tiền chân chính và chỉ tồn tại trong lý thuyết, dù vậy nó được coi là đã cung cấp những điều kiện thuận lợi để sau này công nghệ Blockchain và Bitcoin ra đời.
Vào năm 1998, Wei Dai xuất bản 1 bài viết nhan đề B-money, an Anonymous, Distributed Electronic Cash System. Bài viết đã đưa ra những nền tảng cho tiền kỹ thuật số, bao gồm Bitcoin; sau này, bài viết được Satoshi Nakamoto nhắc đến trong bài về Bitcoin.
Trong bài viết của Wei Dai, ông tuyên bố rằng hệ thống tiền ảo cần những chức năng sau đây:
Một lượng lớn hoạt động tính toán và bằng chứng của hoạt động đó.
Phần thưởng được phân chia cho hoạt động tính toán đã hoàn thành.
Sổ cái nhóm tập thể được tất cả các thành viên xác thực và cập nhật.
Các khoản chuyển giao quỹ được hoàn thiện trong sổ cái nhóm tập thể và xác thực bằng Mã hóa sử dụng hàm băm.
Mọi chuyển giao được xác nhận bằng chữ ký điện tử sử dụng mật mã khóa công khai và được mạng lưới xác minh.
Cùng với nhiều chuyên đề học thuật được xuất bản, tác phẩm này đã đặt nền móng cho Bitcoin và Blockchain trong suốt những năm 1980 tới những năm 2000.
Vào năm 2008, Satoshi Nakamoto (thường được coi là bút danh của tác giả) đăng 1 bài luận trên mạng Internet với nhan đề Bitcoin: A peer-to-peer Electronic Cash System. Bài viết này đưa ra kiến thức tổng quan về sự hình thành Bitcoin và khối các giao dịch kết nối trong chuỗi. Bài viết không sử dụng trực tiếp thuật ngữ “Blockchain” khi đề cập đến phương thức này.
Năm 2009, Bitcoin vượt ra khỏi khuôn khổ 1 ý tưởng trên văn bản học thuật khi Satoshi Nakamoto thiết lập mạng lưới Bitcoin cùng với Blockchain đầu tiên. Blockchain lần đầu tiên được đề cập đến với cụm từ rời rạc “Blockchain” trong mã nguồn nguyên thủy cho Bitcoin. Blockchain đầu tiên này là đặc điểm cốt lõi của Bitcoin, ngăn chặn được tình trạng giao dịch lặp chi và hoạt động với vai trò sổ cái công khai phân tán cho tất cả các giao dịch trên mạng lưới Bitcoin. Satoshi Nakamoto được công nhận là người đầu tiên khai thác khối đầu tiên trên mạng lưới Bitcoin, hay còn gọi là “Khối Nguyên Thủy”.
Trong “Khối Nguyên Thủy”, Satoshi Nakamoto để lại một thông điệp: “Tờ Times, ngày 03/01/2009, Đại Pháp Quan đứng bên bờ vực phải viện trợ ngân hàng lần thứ hai ”.
Blockchain và Bitcoin , luôn là mối đe dọa lớn nhất đối với ngân hàng
Thông điệp này được lưu lại như bằng chứng rằng ngày khối được khởi tạo là vào ngày 3/1 hoặc sau đó đồng thời đưa ra nhận định về sự thất bại trong cấu trúc hiện tại của ngân hàng và thị trường tiền tệ . Vì đây là tiêu đề trên một tờ báo của Vương quốc Anh nên rất có khả năng Satoshi sinh sống tại Anh vào thời điểm đó .
Những từ ” block ” ( khối ) và ” chain ” ( chuỗi ) được sử dụng riêng biệt với Bitcoin và ngay cả khi chúng có liên quan đến nhau . Mãi đến nhiều năm sau thuật ngữ Blockchain mới hình thành , Blockchain Bitcoin nguyên thủy không phải không có lỗi. Tương tự hầu hết các dự án kinh doanh và công nghệ tầm cỡ , luôn tôn tại nhiều vấn đề trong quá trình phát triển dự án . Suốt tháng Tám năm 2010 , vấn đề nghiên trọng đầu tiên trong các giao thức của Bitcoin được phát hiện . Các giao dịch bị thay đổi trước khi chúng được ghi vào Blockchain , giả mạo các giao dịch chính thức . Vì lý do nào đó , nhiều người tránh được những hạn định sẵn có trong Bitcoin và tạo được một số vô hạn bằng cách sửa đổi các giao dịch nguyên bản rồi biển thủ .
Lỗ hổng này trong hệ thống đã bị lợi dụng và có tới hơn 184 tỷ bitcoin được sinh ra từ một giao dịch rồi gửi tới đúng hai địa chỉ trên mạng lưới . Trong vòng vài giờ , giao dịch đã bị phát hiện và xóa bỏ khỏi mạng lưới . Mạng Bitcoin trải qua quá trình cập nhật sửa chữa toàn diện , và kể từ đó tới nay , vấn đề như vậy không xảy ra được nữa . Vào năm 2011 , một thị trường ma túy mang tên Silk Road hình thành , cũng như trang thương mại điện tử eBay , thị trường này cho phép người dùng mua bán ma túy trực tuyến . Bitcoin được sử dụng làm hình thức thanh toán chính cho Silk Road ; điều này mặc dù giúp làm tăng giá trị sử dụng của Bitcoin nhưng lại khiến Bitcoin dính vào các hoạt động phi pháp và buôn bán ma túy . Bitcoin dần dần trở nên phổ biến và được công chúng chú ý , vào năm 2013 , Bitcoin đạt đỉnh điểm khoảng 1.000 đô la và không ngừng tăng bất chấp nhiều chỉ trích từ yêu cầu luật pháp và chính quyền. Sau đó vào năm 2013 , Silk Road bị FBI đóng cửa và phong tỏa toàn bộ tài sản , kẻ chủ mưu bị bắt giữ và đối mặt với án tù chung thân . Vào khoảng thời gian đó , sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất Mt . Gox , chiếm tới 70% toàn bộ giao dịch Bitcoin , nhận được lệnh bắt và giấy phạt , đồng thời đối mặt với các vấn đề về luật định từ nhiều Cơ quan chính phủ Mỹ . Cuối năm 2013 , Mt . Gox buộc phải ngừng cho rút tiền và tuyên bố phá sản vào đầu năm 2014 . Những đồng tiền ảo khác đã bắt đầu xuất hiện cũng dựa trên mã nguồn của Bitcoin nhưng sử dụng Blockchain khác . Litecoin tách ra từ Blockchain Bitcoin nguyên bản với vai trò một nhánh trong Blockchain , sau đó trở thành Blockchain và đồng tiền ảo riêng biệt với thời gian bổ sung khối vào Blockchain ngắn hơn cùng với nhiều thay đổi khác . Một khối được thêm vào Blockchain Bitcoin tốn khoảng 10 phút , còn Litcoin thêm khối vào chuỗi khoảng 3 phút rưỡi . Sau khi Mt . Gox và Silk Road bị đóng cửa , Bitcoin rơi từ đỉnh điểm 1.000 đô la xuống còn khoảng 200 đô . Những đồng tiền ảo khác ra đời và nhiều người công khai tuyên bố rằng Bitcoin đi sụp đổ . Tuy nhiên , Bitcoin còn lâu mới sụp đổ . Trên thực tế , vi Silk Road đóng cửa , Bitcoin đã bớt dính dáng đến tội phạm và buôn bán ma túy hơn , vì thế các công ty bắt đầu quan tâm tới Công nghệ của Bitcoin .
Để các công ty , ngân hàng và tổ chức tài chính lớn nghiêm túc nhìn nhận Bitcoin vẫn còn rất khó khăn vì họ khó mà quên được sự thất bại của Mt . Gox , buôn bán ma túy và những vụ thuê người ám sát bằng Bitcoin . Mặc dù không có tội ác phát sinh do Bitcoin , nhưng nhiều người vẫn cho rằng Bitcoin là tiền giả , trào lưu nhất thời , bong bóng tiền tệ tài chính hoặc một mưu đồ bất lương . Cái tên Bitcoin vẫn gặp rất nhiều ý kiến tiêu cực mặc dù thuật ngữ ” Blockchain ” đã trở thành một từ quan trọng thường được nhắc tới khi bàn luận về công nghệ . Từ Blockchain được sử dụng riêng biệt với công nghệ của đồng tiền ảo Bitcoin hoặc mạng lưới Bitcoin . Các nhà đầu tư và các tổ chức tài chính không quan tâm đến Bitcoin , nhưng họ bắt đầu chú ý tới công nghệ Blockchain . Giá trị của Bitcoin , cùng với mức độ quan tâm tới Bitcoin , suy giảm vào năm 2014 ; tuy nhiên , sự chú ý tới Blockchain lại tăng nhanh . Blockchain bắt đầu được sử dụng khi nhắc tới Cơ sở dữ liệu hoặc sổ cái phân tán thay vì tiền tệ . Người ta đề xuất thay thế những cuốn sổ cái ghi chép dữ liệu thi công và lỗi thời bằng Blockchain.
Năm 2015 Blockchain động Ethereum ra đời. Sự kiện này đã đưa tiềm năng của công nghệ Blockchain lên tầm cao mới . Mạng lưới Ethereum cho phép các ứng dụng phi tập trung chạy trên một Blockchain cùng với giao thức hợp đồng thông minh . Các hợp đồng thông minh và những ứng dụng phi tập trung được nhiều người nhận định là tương lai của công nghệ Blockchain thường được gọi là Blockchain 2.0. Đa phần các công ty dịch vụ tài chính và ngân hàng trên thế giới đều phát triển hệ thống xây dựng dựa trên nền tảng Blockchain để thay thế cho các mạng lưới hoặc cơ sở dữ liệu vốn có . Nhờ truy cập dễ dàng và khả năng cho phép các ứng dụng phi tập trung phối hợp với hợp đồng thông minh , công nghệ Blockchain đã được khai mở tới hầu hết các lĩnh vực công nghiệp . Các lập trình viên đã có thể xây dựng phần mềm hoạt động trên Blockchain mà không cần khởi tạo Blockchain của riêng họ .
Đến năm 2017 , Tạp chí Kinh doanh Harvard tuyên bố Blockchain có tiềm năng tạo nên những cơ sở mới trong hệ thống kinh tế và xã hội . Nhận định này dường như hé lộ sự phát triển Blockchain sẽ mở ra như thế nào đồng thời gợi nhớ tới mạng Internet vào thời kỳ sơ khai với vô vàn tiềm năng chi vừa mới được khai phá . Nhiều công ty lớn , công ty khởi nghiệp , các nhà tư bản mạo hiểm , cơ quan chính phủ và các lập trình viên đều làm việc trên các ứng dụng phi tập trung , cơ sở dữ liệu và hệ thống xây dựng dựa trên Blockchain .
Điếm Cốt Lõi :
Mật mã học là nền tảng của Blockchain . Mật mã học đã có từ hàng ngàn năm khi các thông điệp được mã hóa để bảo vệ nội dung khỏi kẻ thù .
• Nhiều chuyên đề được xuất bản suốt những năm 1980 và 1990 đã phát triển cách ứng dụng mật mã học kết hợp với chuối dữ liệu an toàn và sự ra đời của tiền ảo.
• Năm 1982 , David Chaum viết bài nghiên cứu có nhan đề “Bird Signatures for Intraceable Payments” và sau đó được công nhận là nhà sáng chế tiền ảo và chữ ký mù .
• Năm 1990 , David sáng lập DigiCash tạo nên một loại tiền ảo không thể truy dấu ứng dụng mật mã học , khóa công khai , khóa cá nhân kèm chữ ký , DigiCash tuyên bố phá sản vào năm 1998 và tài sản bị bán cho Công ty công nghệ eCash .
• Năm 1997 , Adam Back sáng tạo thuật toán Bằng Chứng Xử Lý để giới hạn thư điện tử quảng cáo tràn lan , thuật toán này được biết đến với tên Hashcash . Thuật toán yêu cầu người gửi thư điện tử phải chứng thực họ đã giải được một mảnh ghép tính toán trước khi gửi thư . Nhiệm vụ này cần đến nhiều nguồn lực và công suất tính toán , khiến việc gửi thư điện tử quàng cáo tràn lan trở nên đắt đỏ hơn .
Năm 1998 , Nick Szabo đề xuất một loại tiền ảo phi tập trung có tên Bit Gold . Loại tiền này kết hợp chặt chẽ với thuật toán Bằng Chứng Xử Lý cùng một mạng máy tính chấp nhận các bằng chứng xử lý hợp lệ rồi tích hợp vào mảnh ghép gắn nhãn thời gian tiếp sau . Nhưng Bit Gold không bao giờ trở thành đồng tiền chân chính , nó chỉ tồn tại trên lý thuyết mà thôi .
• Năm 1998 , Wei Dai xuất bản bài viết nhan đề B – money , an Anonymus , Distributed Electronic Cast System . Bài viết đã đưa ra những nền tảng cho đồng tiền kỹ thuật số , bao gồm Bitcoin , và sau này được nhắc đến trong chuyên đề về Bitcoin của Satoshi Nakamoto .
• Cùng với nhiều chuyên đề học thuật được xuất bản , tác phẩm này đã đặt nền móng cho Bitcoin và Blockchain trong suốt những năm 1980 tới những năm 2000 .
• Năm 2008 , Satoshi Nakamoto đăng một bài luận trên mạng Internet có nhan đề Bitcoin : A Peer – to – peer Electronic Cash System . Bài viết này đưa ra kiến thức tổng quan về sự hình thành Bitcoin và khối các giao dịch kết nối trong chuỗi . Bài viết không sử dụng trực tiếp thuật ngữ ” Blockchain ” khi đề cập đến phương thức này .
• Năm 2009 , Bitcoin vượt ra khỏi khuôn khổ một ý tưởng trên văn bản học thuật khi Satoshi Nakamoto sáng tạo mạng lưới Bitcoin cùng – Blockchain đầu tiên . Blockchain lần đầu tiên được đề cập đến với cụm từ rời rạc ” Blockchain ” trong mã nguồn nguyên thủy cho Bitcoin .
• Blockchain đầu tiên này là đặc điểm cốt lõi của Bitcoin , ngăn chặn được tình trạng giao dịch lặp chi và hoạt động với vai trò sổ cái công khai phân tán cho tất cả các giao dịch trên mạng lưới Bitcoin .
• Nakamoto được công nhận là người đầu tiền khai thác khối đầu tiên trên mạng lưới Bitcoin , hay còn gọi là ” khối nguyên thủy ” , kèm một thông điệp : ” Tờ Times ngày 03 / 01 / 2009 , Đại Pháp Quan đứng bên bờ vực phải viện trợ ngân hàng lần thứ hai ” . Thông điệp này được lưu lại như bằng chứng về ngày khối được khởi tạo là vào ngày mùng ba tháng Một hoặc sau đó , đồng thời đưa ra nhận định về sự thất bại trong cấu trúc hiện tại của ngân hàng và thị trường tiền tệ.
Người sáng tạo Bitcoin và Blockchain , Satoshi Nakamoto , vẫn còn là một ẩn số . Nhiều người hoài nghi rằng Nick Szabo hay Wei Dai chính là người sáng lập Bitcoin , tuy nhiên cả hai đều phủ nhận điều này .
• Năm 2015 , Blockchain Ethereum ra đời , cho phép các ứng dụng phi tập trung và hợp đồng thông minh hoạt động trên Blockchain . Sự kiện này đã nâng tầm công nghệ Blockchain lên và được gọi là Blockchain 2 . 0 .
Mark Gates
Nguồn: Blockchain – Bản chất của Blockchain, Bitcoin, Tiền điện tử, Hợp đồng thông minh và tương lai của tiền tệ.
Nour
Theo Tapchibitcoin
