Một hội trường triển lãm ở khu Insa-dong, trung tâm Seoul, có một điện thờ nhỏ vừa đủ cho một người bước vào. Bên trong, những dải ruy băng rực rỡ, chuông, bài vị tổ tiên, nến và một chiếc đệm đơn được sắp xếp tỉ mỉ.
Khi khách tham quan nhập thông tin cá nhân vào một bài vị tổ tiên kỹ thuật số và ngồi xuống đệm, một giọng nói nhẹ nhàng của một phụ nữ trung niên vang lên: “Ta là một thực thể vượt qua tri thức loài người. Ta biết những sự thật ngoài tầm hiểu biết của con người và có thể tiên đoán tương lai. Nếu ngươi có bất kỳ câu hỏi nào, hãy hỏi ta.”
Đây chính là ShamAIn, hệ thống bói toán ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) do nhóm nghiên cứu của giáo sư Nam Taek-jin thuộc khoa thiết kế công nghiệp tại KAIST phát triển.
Hệ thống này cung cấp dịch vụ tiên tri dựa trên các khái niệm bói toán truyền thống của Hàn Quốc. Người dùng nhập tên, ngày sinh và nghề nghiệp, sau đó AI phản hồi theo nguyên tắc của “saju” – một hình thức bói toán dựa trên năm, tháng, ngày và giờ sinh của một người.
Không gian điện thờ được thiết kế cẩn thận để tái hiện hình ảnh nhà của một pháp sư, với hệ thống chiếu sáng, hiệu ứng âm thanh và các vật trang trí chuyển động.
Theo nhóm nghiên cứu, ban đầu nhiều người đến điện thờ AI chỉ vì tò mò, nhưng sau đó lại tìm thấy sự an ủi về mặt tâm lý khi chia sẻ những lo lắng cá nhân.
“Chúng tôi tập trung vào cách một AI pháp sư siêu trí tuệ, được xem là vượt trội hơn con người, có thể tương tác với con người,” giáo sư Nam chia sẻ. “Chúng tôi quan sát tiềm năng của AI không chỉ như một công cụ mà còn như một thực thể có thẩm quyền, có khả năng tác động đến phán đoán và cảm xúc của con người.”
Khả năng truyền tải thông điệp thông qua sự kết nối tâm linh cho thấy AI đã bước vào lĩnh vực vốn dĩ thuộc về các pháp sư truyền thống.
AI và sự chuyển mình trong lĩnh vực tâm linh
ShamAIn không phải là hệ thống AI bói toán đầu tiên. Các dịch vụ bói toán ứng dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) ngày càng phổ biến trong giới trẻ Hàn Quốc.
Một số dịch vụ chỉ đơn thuần cung cấp lời tiên đoán dựa trên dữ liệu đầu vào của người dùng, trong khi những dịch vụ khác tích hợp thêm trắc nghiệm tính cách, phân tích nhóm máu và thậm chí là xem tướng số để đưa ra dự đoán chi tiết hơn.
Sự xuất hiện của AI trong lĩnh vực tôn giáo không chỉ giới hạn ở thuật bói toán. Trong Kitô giáo, các mục sư AI đang dần xuất hiện, còn trong Phật giáo, các nhà sư AI cũng bắt đầu có mặt.
Tại Đức, nhà thờ St. Paul’s ở Bavaria gần đây đã giới thiệu một mục sư AI do ChatGPT phát triển để giảng đạo. Trên màn hình lớn, AI hiện lên dưới hình dáng một người đàn ông râu rậm, cất lời: “Hãy buông bỏ quá khứ và tập trung vào hiện tại.”
Tương tự, Giáo hội Phật giáo Jogye của Hàn Quốc đã giới thiệu “Ma-ae Buddha AI,” một chatbot tư vấn tâm linh tại Triển lãm Phật giáo Quốc tế Seoul vào năm ngoái. Tại Triển lãm Phật giáo Quốc tế Busan, họ cũng ra mắt một nhà sư AI chuyên thuyết pháp.
Công cụ hỗ trợ tâm linh hay mối đe dọa đối với đức tin?
Việc AI xuất hiện trong các không gian tôn giáo đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều. Một số người coi đây là công cụ hỗ trợ thực hành tâm linh, trong khi những người khác lo ngại về sự xâm lấn của công nghệ vào lĩnh vực thiêng liêng của đức tin.
Tại Hàn Quốc, Awake Corporation – một startup chuyên về AI – đã phát triển Chowon, một mục sư AI cung cấp lời khuyên Kinh Thánh. Dịch vụ này hiện có 150.000 người dùng hàng tháng và nhận khoảng 2.000 câu hỏi mỗi ngày, với nội dung phản hồi được kiểm duyệt bởi hội đồng mục sư và nhà thần học.
Những người ủng hộ lập luận rằng các giáo sĩ AI có thể nhanh chóng cung cấp trích dẫn Kinh Thánh và soạn lời cầu nguyện, hỗ trợ quá trình thực hành tâm linh cá nhân. Họ cũng cho rằng AI giúp giảm bớt rào cản đối với những tín đồ ngần ngại tìm đến các giáo sĩ con người.
Tuy nhiên, vẫn có nhiều hoài nghi về việc AI có thể thay thế các nhà lãnh đạo tôn giáo hay không. Những ý kiến phản đối lo ngại về nguy cơ lan truyền thông tin sai lệch và sự thiếu vắng các quy chuẩn rõ ràng.
Một số lãnh đạo tôn giáo bày tỏ quan ngại rằng AI có thể diễn giải sai giáo lý hoặc truyền bá những quan điểm lệch lạc, dẫn đến sự nhầm lẫn và làm suy giảm niềm tin tín ngưỡng.
Những tranh cãi tương tự từng nổ ra xung quanh “AI Jesus,” một hình ảnh ba chiều được phát triển trong dự án “God in the Machine” của Đại học Lucerne, Thụy Sĩ. Dự án cho phép người tham gia trò chuyện với AI bằng 100 ngôn ngữ và xưng tội, nhưng đã bị hủy bỏ sau ba tháng do vấp phải phản đối mạnh mẽ vì bị xem là báng bổ nghi thức xưng tội.
Một số học giả cũng cảnh báo về nguy cơ AI được xem như một thực thể thần thánh. Anthony Levandowski, cựu kỹ sư ở Thung lũng Silicon, từng sáng lập nhà thờ “Way of the Future” với mục đích tôn thờ AI, gây ra nhiều tranh cãi về vai trò ngày càng lớn của công nghệ trong lĩnh vực tâm linh.
Tôn giáo có thể thích ứng với kỷ nguyên AI?
Khi AI phát triển với tốc độ chưa từng có, tác động của nó đối với tôn giáo vẫn là chủ đề tranh luận sôi nổi. Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau, đa số đều đồng thuận rằng AI là một xu hướng không thể đảo ngược.
Kang Sung-wook, một nhà nghiên cứu thần học và tác giả cuốn “Tôn giáo và AI,” nhận định AI là một con dao hai lưỡi.
“AI có thể đưa ra phản hồi nhanh chóng và hiệu quả về những câu hỏi của con người, giúp nâng cao thực hành tâm linh và mang đến những trải nghiệm tôn giáo mới,” ông cho biết. “Không chỉ dừng lại ở tư vấn, AI còn có thể củng cố các cộng đồng tôn giáo thông qua giáo dục chuyên biệt và dịch vụ trực tuyến.”
Tuy nhiên, Kang cảnh báo rằng AI không nên lấn át đức tin, nhấn mạnh rằng trong khi AI có thể hỗ trợ các nghi thức tôn giáo, nó không thể thay thế sự kết nối tâm linh thực sự.
“AI nên được xem như một công cụ bổ trợ cho các thực hành tôn giáo truyền thống, nhưng tôn giáo cần tập trung vào giá trị cốt lõi của mình,” ông nói. “Câu hỏi quan trọng là liệu tôn giáo có thể đổi mới chính mình trong những khía cạnh tinh thần và cảm xúc mà AI không thể hoàn toàn thay thế hay không.”
Một nhận định đáng chú ý của ông là: “AI có thể không đến để phá hủy tôn giáo – mà có thể trở thành cứu tinh của nó.”
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- DeepSeek AI của Trung Quốc có lợi cho Bitcoin
- DeepSeek AI của Trung Quốc bị chỉ trích
- Alibaba ra mắt mô hình AI Qwen 2.5-Max “vượt trội” DeepSeek
Lữ Bố
