Cứ mỗi bốn năm, vài tháng sau sự kiện halving của Bitcoin, hệ sinh thái blockchain lại thu hút sự chú ý đặc biệt từ công chúng. Giai đoạn này thường kéo dài hơn một năm, được thúc đẩy bởi các nguyên tắc kinh tế cơ bản: Khi nguồn cung của một tài sản giảm trong khi nhu cầu vẫn ổn định hoặc tăng lên, giá trị của tài sản đó thường có xu hướng tăng. Trong lịch sử, cú sốc cung này đã kích hoạt xu hướng tăng giá trên thị trường do Bitcoin dẫn dắt, từ đó khơi dậy sự quan tâm và tham gia ngày càng nhiều từ người dùng, nhà phát triển, nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách.
Trong các giai đoạn hậu halving này, ngành công nghiệp blockchain đã giới thiệu nhiều dự án, đổi mới công nghệ và tiềm năng ứng dụng của mình. Tuy nhiên, chưa có chu kỳ nào trước đây mang lại một ứng dụng blockchain vượt trội hoàn toàn so với các công nghệ hiện có trong một lĩnh vực cụ thể nào đó. Dù vậy, những điểm mạnh cốt lõi của blockchain như tính bất biến, minh bạch dữ liệu và quyền sở hữu tài sản của người dùng thông qua mã hóa khóa riêng tư vẫn tiếp tục thu hút các nhà đổi mới. Những đặc tính này đã được áp dụng sáng tạo trên nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm hệ thống thanh toán không biên giới, DeFi, NFT, hệ thống game với tài sản trong game được ghi nhận, token cho người hâm mộ, chương trình khách hàng thân thiết, hệ thống phân phối minh bạch cho các khoản tài trợ và từ thiện, trợ cấp nông nghiệp, theo dõi các khoản vay.
Trong khi các chu kỳ trước đã làm nổi bật tiềm năng của blockchain, giai đoạn tiếp theo hứa hẹn sẽ thử nghiệm những trường hợp sử dụng mới, như được nêu chi tiết dưới đây.
Những bài học từ các chu kỳ halving trước đây
Giai đoạn sau sự kiện halving năm 2012 đã làm nổi bật tiềm năng của các hệ thống thanh toán không qua trung gian và không biên giới. Trước khi có Bitcoin, các khoản thanh toán thông qua trung gian và giao dịch xuyên biên giới chậm chạp là điều bình thường – các giao dịch quốc tế mất vài ngày và việc đối soát séc cũng chậm tương tự. Bitcoin đã mở ra một viễn cảnh về các khoản thanh toán liền mạch và những người tiên phong bắt đầu theo dõi số lượng doanh nghiệp chấp nhận Bitcoin. Tuy nhiên, các vấn đề về khả năng mở rộng và chi phí giao dịch tăng cao đã hạn chế tiện ích này. Trớ trêu thay, nhiều mạng blockchain đã tự “phạt” chính mình khi áp dụng các cấu trúc phí gây cản trở tăng trưởng. Chu kỳ này kết thúc với những vụ vi phạm bảo mật, đáng chú ý nhất là vụ hack Mt. Gox xảy ra 20 tháng sau sự kiện halving này.
Chu kỳ năm 2016 chứng kiến sự bùng nổ của ICO, giúp dân chủ hóa việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư mạo hiểm. Những người bình thường giờ đây có thể đầu tư vào các dự án giai đoạn đầu — một cơ hội trước đây chỉ dành cho tổ chức tài chính lớn. Tuy nhiên, thị trường bắt đầu tràn ngập các token dựa trên Whitepaper (Sách trắng) mơ hồ. Việc thiếu bảo vệ nhà đầu tư và trách nhiệm giải trình đã dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng của nhiều ICO. Hầu hết các dự án từ thời kỳ đó hiện đã lỗi thời, ngay cả ICO lớn nhất cũng không còn nằm trong top 100 dự án blockchain hàng đầu.
Đến năm 2020, ba xu hướng nổi bật là các dự án DeFi, NFT và các game play-to-earn (P2E). Các dự án DeFi hứa hẹn lợi nhuận không bền vững — đôi khi vượt 100% — bằng cách tạo thêm token để trả lợi nhuận mà không có bất kỳ hoạt động kinh tế thực sự nào hỗ trợ. Tương tự, NFT đạt mức định giá khổng lồ, nhưng không thể giữ được giá trị. Sự cường điệu về metaverse cũng nhanh chóng lụi tàn khi kỳ vọng về việc chấp nhận đại trà thế giới ảo không thành hiện thực. Các game P2E dựa vào mô hình token lạm phát, nhanh chóng sụp đổ khi tốc độ tăng trưởng chững lại, bộc lộ rõ sự mong manh của các mô hình này.
Chu kỳ sau sự kiện halving năm 2024 bắt đầu vững chắc với việc phê duyệt các quỹ Bitcoin ETF tại Hoa Kỳ, chính thức tích hợp tiền điện tử vào các thị trường tài chính truyền thống. Kết hợp với việc các cộng đồng blockchain ngày càng có ảnh hưởng đến các quy trình dân chủ, động thái này đánh dấu sự chuyển đổi quan trọng.
Lần đầu tiên, tiền điện tử không còn nằm ngoài hệ thống tài chính mà đã thâm nhập vào bên trong, mở ra tiềm năng cho các quy định cân bằng thay vì sự thù địch bao trùm đối với công nghệ này. Công chúng ngày càng nhận thấy tính hữu ích của nó và đã thể hiện rõ điều đó. Hoa Kỳ đang ở vị thế thuận lợi để dẫn đầu trong việc chấp nhận công nghệ blockchain, đây là tín hiệu tích cực, đặc biệt khi xét đến vai trò của nước này trong các cuộc cách mạng công nghệ và những tiến bộ trước đây.
Câu hỏi đặt ra tiếp theo là: Mức độ tích hợp này sẽ đi xa đến đâu? Liệu chúng ta có thể chứng kiến nhiều quốc gia hơn đưa tiền điện tử vào dự trữ quốc gia, vượt xa con số một hoặc hai nước đã thực hiện điều này?
Ngoài những tiến bộ về quy định, một số ứng dụng blockchain cũng đang sẵn sàng để được xem xét kỹ lưỡng trong chu kỳ này.
Tài sản thế giới thực phi tập trung
Token hóa tài sản thế giới thực (RWA) và phi tập trung hóa nguồn tài chính cho các tài sản này đang ngày càng thu hút sự quan tâm. RWA cho phép chủ sở hữu tài sản hưởng lợi trực tiếp từ việc huy động vốn dựa trên blockchain. Các lĩnh vực chính bao gồm bất động sản và tài chính nhà ở, cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu kho bạc, cấp vốn nông nghiệp, DePIN và DePUT.
Sự kết hợp giữa blockchain và AI
Sự kết hợp giữa AI và blockchain đang nổi lên như một lực lượng mạnh mẽ. Việc quản lý các mô hình AI một cách phi tập trung và xử lý dữ liệu an toàn mang đến những giải pháp mới, đặc biệt trong lĩnh vực bảo mật quyền riêng tư. AI có thể vượt trội hơn các giải pháp như ZK-SNARK bằng cách quản lý dữ liệu được mã hóa, chỉ tiết lộ dữ liệu hoặc bằng chứng về dữ liệu cho chủ sở hữu của nó, theo chỉ dẫn của chủ sở hữu hoặc cho các cơ quan thực thi pháp luật được ủy quyền trong các điều kiện cụ thể, tùy thuộc vào hiến pháp của blockchain.
Giao dịch vi mô
Các hệ thống tài chính truyền thống không thể hỗ trợ giao dịch vi mô do chi phí vận hành cao. Với các mô hình giao dịch chi phí thấp, blockchain tự nhiên phù hợp cho các khoản thanh toán vi mô, đặc biệt trong việc tiêu thụ nội dung. Điều này có thể phá vỡ các phương thức gói dịch vụ lỗi thời trong ngành truyền thông và thúc đẩy một kỷ nguyên mới của các khoản thanh toán liền mạch.
Memecoin và token của người nổi tiếng
Memecoin bùng nổ trong chu kỳ này, với gần 10 memecoin hiện nằm trong top 100 về vốn hóa thị trường nhưng hầu như không có bất kỳ tiện ích thực sự nào. Các blockchain có chi phí thấp hơn và công cụ tạo token thân thiện với người dùng đã thúc đẩy xu hướng này. Các token meme được phát hành bởi hoặc xoay quanh những nhân vật nổi tiếng cũng đang ngày càng phổ biến, nhưng phần lớn cũng thiếu tính ứng dụng tương tự.
Stablecoin
Stablecoin tiếp tục đóng vai trò cầu nối giữa tài chính truyền thống và blockchain. Với các blockchain nhanh hơn, rẻ hơn đang chiếm ưu thế trong chu kỳ này, stablecoin ngày càng được sử dụng rộng rãi cho các khoản thanh toán, tạo ra thách thức đối với các hệ thống cũ như việc đối soát séc chậm chạp và các giao dịch xuyên biên giới đắt đỏ. Sự rõ ràng trong quy định có thể thúc đẩy stablecoin tiến gần hơn tới việc được chấp nhận rộng rãi.
Những dữ liệu ban đầu cho thấy điều gì?
Toronet Research đã theo dõi hiệu suất của các token trên nhiều danh mục từ tháng 1 đến tháng 5 tháng 2024, đồng thời dự báo các xu hướng đến tháng 12. Các phát hiện bao gồm:
Dữ liệu cho thấy memecoin, các token liên quan đến AI và token RWA là những nhóm dẫn đầu về tăng trưởng sớm. Tất cả các danh mục đều cho thấy sự gia tăng về khối lượng giao dịch, điều này thường thấy trong giai đoạn có sự quan tâm và tham gia mạnh mẽ vào dự án blockchain, hiện tượng dường như diễn ra mỗi bốn năm.
Các dự án DePIN có thể chưa đạt được nhiều tăng trưởng ở giai đoạn đầu của chu kỳ, mặc dù một hoặc nhiều dự án đổi mới có thể tạo ra đột phá nhất định.
Tốc độ tăng trưởng của các dự án layer 2 đang vượt trội hơn so với các dự án layer 1 hoặc hấp thụ phần lớn mức tăng trưởng mà các dự án layer 1 có thể đã đạt được.
Kết quả cho tháng 1 năm 2025 được trình bày dưới dạng biểu đồ dưới đây.
Báo cáo ngành công nghiệp crypto quý 3 năm 2024 của CoinGecko đã xem xét các danh mục xu hướng theo lưu lượng truy cập web, với những phát hiện tương tự về ba danh mục hàng đầu.
Một quan sát bổ sung từ báo cáo của Toronet Research là, như chúng ta đã thấy trong các chu kỳ trước, các lĩnh vực ứng dụng có ít tính hữu ích nhưng dẫn đầu cơn sốt trong chu kỳ trước, chẳng hạn như ICO vào năm 2017 và NFT vào năm 2021, có xu hướng bị từ chối trong chu kỳ tiếp theo.
Các nhà phát triển và lãnh đạo ngành nên nỗ lực hướng dẫn những người mới tham gia đến các dự án bền vững và dựa trên tiện ích thực tế nhằm giảm biến động thị trường và giảm thiểu sự thất vọng của nhà đầu tư. Điều này sẽ giúp giảm cường độ của các chu kỳ bùng nổ và suy thoái bốn năm một lần, cũng như mức độ và số lượng những người mất niềm tin, khi nhiều người trong số họ sẵn sàng đổ xô vào memecoin và các đợt airdrop cuối cùng không có giá trị, dẫn đến sự lãng phí.
Liệu chúng ta có phá vỡ được chu kỳ này không?
Chu kỳ hiện tại mang đến cho blockchain cơ hội lớn nhất từ trước đến nay để tạo ra tác động bền vững. Ngành công nghiệp này đang ở trong giai đoạn sẵn sàng cho sự tăng trưởng đáng kể, với việc ngày càng có nhiều tổ chức tài chính tham gia, triển vọng về các quy định chu đáo hơn và sự chuyển dịch hướng tới các giá trị thực tiễn trong đời sống.
Việc ngày càng chấp nhận và tích hợp các giải pháp blockchain vào nền kinh tế rộng lớn hơn, cùng với tiềm năng các quy định sắp tới được xây dựng một cách thấu đáo, có thể sẽ mang lại kết quả tích cực hơn nhiều trong chu kỳ này so với các chu kỳ trước.
Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
Youtube: https://www.youtube.com/@tapchibitcoinvn
- Tài khoản X của lãnh đạo Myanmar bị hack để quảng bá coin giả
- Cuộc cạnh tranh giữa hai mạng blockchain Solana và Ethereum ngày càng hấp dẫn
- Polkadot sẽ ra mắt khóa học blockchain đầu tiên cho các nhà hoạch định chính sách
Minh Anh
