Trang chủ Tạp chí Tin tức Ethereum (ETH) Vitalik đề xuất hệ thống 2-trong-3 cho EVM Rollups đạt giai đoạn...

Vitalik đề xuất hệ thống 2-trong-3 cho EVM Rollups đạt giai đoạn 2

29/03/2025 11:45

Vitalik Buterin, nhà đồng sáng lập Ethereum, gần đây đã đề xuất một kiến trúc hệ thống chứng minh mới cho các EVM rollups nhằm đạt được giai đoạn 2 (Stage 2) trong lộ trình phát triển layer 2 (L2).

Theo bài viết của ông trên diễn đàn Ethereum Magicians, kiến trúc này kết hợp ba loại chứng minh: Optimistic (OP), Zero-Knowledge (ZK), và Trusted Execution Environment (TEE), với mục tiêu cung cấp tính hoàn thiện tức thời (instant finality), đáp ứng các tiêu chí cốt lõi của giai đoạn 2, đồng thời giảm thiểu rủi ro phụ thuộc quá mức vào một hệ thống duy nhất.

Kiến trúc 2-trong-3: Cách thức hoạt động

Buterin gợi ý một hệ thống trong đó trạng thái gốc (state root) của rollup được coi là hoàn thiện dựa trên sự đồng thuận giữa các loại chứng minh:

Nếu cả chứng minh ZK và chứng minh TEE phê duyệt trạng thái gốc, nó sẽ được hoàn thiện ngay lập tức.
Nếu chỉ một trong hai (ZK hoặc TEE) phê duyệt mà không có sự đồng thuận từ cả hai, trạng thái gốc sẽ được hoàn thiện sau 7 ngày, với điều kiện trò chơi chứng minh optimistic cũng ủng hộ rõ ràng trạng thái đó.
Ngoài ra, một hội đồng bảo mật (security council) có thể được thiết lập để cập nhật logic của chứng minh TEE mà không có độ trễ, trong khi các cập nhật cho chứng minh ZK hoặc optimistic sẽ yêu cầu thời gian trì hoãn 30 ngày.

Kiến trúc này được thiết kế để đáp ứng ba mục tiêu chính, theo Buterin: cung cấp tính hoàn thiện tức thời trong trường hợp bình thường, tuân thủ các tiêu chí giai đoạn 2 (bao gồm đảm bảo các hệ thống “không cần tin cậy” như ZK và OP có quyền ưu tiên hơn các yếu tố “bán tin cậy” như TEE hoặc hội đồng bảo mật), và tránh phụ thuộc quá mức vào ZK trong ngắn hạn do tỷ lệ lỗi hiện tại của các hệ thống này vẫn còn cao.

Tiến bộ hiện tại và hướng đi tương lai

Hiện tại, hệ sinh thái Ethereum đang chứng kiến sự cải thiện đáng kể về bảo mật và tính hoàn thiện của L2. Ba rollup đã đạt giai đoạn 1 (Stage 1), và các nâng cấp sắp tới như Pectra (dự kiến cung cấp thêm không gian blob) cùng Fusaka 19 (nhắm đến 72 blob vào quý 4 hoặc 12-24 blob vào quý 3) được kỳ vọng sẽ hỗ trợ tốt hơn nhu cầu của L2. Ngoài ra, các tùy chọn ZK-EVM chất lượng cao đang gia tăng, hứa hẹn rút ngắn thời gian hoàn thiện.

Buterin đề xuất ba hướng phát triển chính:

Tăng số lượng blob: Ông ủng hộ mục tiêu 6 blob cho Pectra và 72 cho Fusaka, cho rằng đây là mức đủ để đáp ứng nhu cầu của L2.
Tính hoàn thiện nhanh thực dụng: Kiến trúc 2-trong-3 được xem là giải pháp ngắn hạn tối ưu để đạt giai đoạn 2, giảm thời gian giao dịch cho các nhà tạo lập thị trường xuống còn 1 giờ hoặc thấp hơn, từ đó hạ phí cho các dịch vụ cầu nối L2 dựa trên ý định (intent-based bridging).
Phát triển lớp tổng hợp chứng minh: Buterin nhấn mạnh sự thiếu hụt các lớp tổng hợp chứng minh chuẩn hóa trong hệ sinh thái Ethereum. Ông kêu gọi xây dựng một cơ chế trung lập cho phép các ứng dụng sử dụng ZK (như L2, giao thức bảo mật, và khôi phục ví) gửi chứng minh tới một bộ tổng hợp duy nhất, giảm chi phí gas từ N lần xuống chỉ một lần khoảng 500.000 gas.

Thách thức và triển vọng

Buterin nhận định rằng các ZK-EVM đang tiến gần đến khả năng tạo chứng minh trong một khe thời gian (one-slot proofs), điều cần thiết cho cả L1 và L2. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng các lỗi hoàn thiện (completeness bugs) và lỗi âm thanh (soundness bugs) vẫn là rủi ro, đặc biệt khi mã nguồn ZK được chia sẻ rộng rãi giữa các hệ thống. Kiến trúc 2-trong-3 tận dụng sự khác biệt cơ bản giữa ZK và OP để giảm nguy cơ lỗi đồng thời, với hy vọng hệ sinh thái có thể chuyển sang trạng thái “hoàn toàn không cần tin cậy” trong vài năm tới khi các lỗi được loại bỏ.

Bạn có thể xem giá ETH ở đây.

Disclaimer: Bài viết chỉ có mục đích thông tin, không phải lời khuyên đầu tư. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của bạn.

Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn

Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

Youtube: https://www.youtube.com/@tapchibitcoinvn

Càn Long