Phần 1 – Chương 1: Việc dự đoán tương lai chưa bao giờ là một công việc dễ dàng.
Rất dễ dự đoán sai và cũng khó để đưa ra tiên đoán chính xác.
Nhưng đây chính xác là những gì chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận. Chúng ta đang ngày càng gần với kỷ niệm 10 năm xuất bản White paper (sách trắng) của Bitcoin, vì vậy tôi sẽ cố gắng khoanh vùng khoảng thời gian 20 năm để xem sự phát triển của Bitcoin, công nghệ Blockchain, các đồng tiền kỹ thuật số thay thế và hệ thống phân phối phi tập trung.
- Để tìm hiểu Bitcoin là gì xem tại đây
Bài báo sẽ trông có vẻ ngớ ngẩn và khó tin hoặc là một tác phẩm cực kỳ tuyệt vời vào một ngày nào đó khi tôi trở nên già yếu.
Và tôi cũng sẽ tập trung đi sâu hơn vào Bitcoin chứ không chỉ dừng lại ở việc “Bitcoin sẽ trở về số 0” hoặc “Bitcoin sẽ trở thành một loại tiền tệ dự trữ có giá trị $1.000.000.” Nhưng điều này thật sự không thể hiện hết những gì tôi sắp sửa trình bày và hầu như mọi người ai cũng có thể “phán” những câu tương tự.
Thay vào đó, chúng ta sẽ cùng nhìn vào cách hoạt động của công nghệ này và xem làm cách nào mà xã hội cũng đổi mình cùng với nó.
Tôi có một bản ghi chú kha khá về những xu thế và công nghệ được dự đoán sẽ thành công trong tương lai nhưng thành thật mà nói là không ai có thể đúng chính xác 100%. Sir Arthur Charles Clarke là một trong những tác giả khoa học viễn tưởng vĩ đại nhất đã được chứng kiến sự xuất hiện của các vệ tinh vô tuyến, GPS (định vị toàn cầu), công nghệ điện toán đám mây, Internet và viễn thông nhưng với nhận thức của mình, ông đã đánh giá quá cao tầm quan trọng của những quả tên lửa và thất bại trong việc nhìn nhận tầm quan trọng của các máy tính xách tay nguyên mẫu mà một công ty kia đã tặng để giúp ông thực hiện công việc viết lách cho tiểu thuyết kế tiếp của mình được dễ dàng hơn.
Bức Magnum Chaos được giới thiệu bởi Lorenzo Lotto tại Vương cung thánh đường Đức Bà Cả ở Bergamo (Ý)
Thuyết hỗn mang nói rằng dự đoán tương lai là một việc bất khả thi.
Nhưng điều này chưa chắc đúng hoàn toàn.
Chúng ta có thể không bao giờ được chứng kiến hiện tượng black swans (thiên nga đen) (1) hoặc một công nghệ nào đó chưa từng được biết đến từ trước đến nay (ví dụ như cố gắng giải thích cơ chế hoạt động của máy vi tính và Internet cho một người nông dân ở thế kỷ 18) nhưng chúng ta có thể làm tương tự như Bản phân tích ngày mai của Monte Carlo và nhận ra các lộ trình vĩ đại nằm ngoài sức tưởng tượng.
Chỉ ít người có thể làm tốt công việc này.
Hầu hết mọi người nắm bắt tương lai một cách sai lầm đến ngớ ngẩn nên trước khi chúng ta bàn luận về các tiên đoán thì đầu tiên chúng ta nên hiểu lý do tại sao nên tránh những lỗi lầm tương tự.
Thuyết vạn vật kết nối Internet (IoT) sẽ không bao giờ trở thành hiện thực
Lý do đầu tiên khiến mọi người nắm bắt tương lai một cách thiếu chính xác chính là họ dành 5 phút tìm kiếm thứ gì đó trên Internet trước khi tự mình hình thành chính kiến riêng về nó.
Đây không còn gọi là suy nghĩ, tư duy độc lập.
Não bộ của Homer Simpson
Đó chính là bộ não của một con thằng lằn nguyên thủy đang khám phá bản thân nó và hoàn toàn không thể thấu hiểu được bất cứ điều gì mới mẻ hay đơn giản là đọc và thấm một quyển tiểu thuyết nào đó. Và bộ não này chỉ hoạt động tốt trước các cuộc tấn công, phòng thủ, tìm kiếm lương thực, định cư và tìm các lảng tránh sự nhàm chán. Cơ bản đây là một cỗ máy sinh tồn.
Nhưng thật không may mắn, nhiều người sống hầu hết cuộc đời chỉ ở mức độ này và định kiến của họ đối với những xu hướng công nghệ mới không hề có giá trị.
Lý do chính yếu thứ hai khiến mọi người nhận định sai lầm về tương lai chính là nó chống lại sự hiểu biết của họ về thế giới này. Hãy nhớ lại Kodak, hãng này đã từ chối đón nhận sức mạnh của phim kỹ thuật số vì suốt một trăm năm qua họ dã gầy dựng nên một đế chế dựa trên phim chụp và ảnh giấy thông thường. Họ đã có trong tay mọi lợi thế và rồi gạt phăng tất cả. Họ nhầm lẫn giữa quá khứ và tương lai để rồi phải trả giá đắt bằng việc tuyên bố phá sản vào đầu năm 2012. Hay như Nokia, hãng điện thoại số 1 thế giới, quá cố chấp khi kiên trì với hệ điều hành Symbian đã phải bán mình vì không theo kịp Iphone, Samsung…
Để nhìn nhận tương lai một cách chính xác, bạn phải có khả năng vượt ra khỏi chính bản thân mình, tạm quên đi những thành công trong quá khứ và hướng ra ngoài sự hiểu biết hiện tại của mình.
Lý do chính yếu thứ ba khiến mọi người không nắm bắt được tương lai chính là nó thách thức vị trí quyền lực của họ. Đó là lý do tại sao Giám đốc điều hành (CEO) ngân hàng JPMorgan Chase, ông Jamie Dimon và Quốc vương Saudi Arabia, người vừa cho phép phụ nữ lái xe hồi tháng 09 năm 2017 đã xem Bitcoin và hệ thống tiền kỹ thuật số như là một “trò lừa đảo” hoặc “gian lận”.
Họ cơ bản không nhận thấy được tầm quan trọng bởi vì họ chính là những người hưởng lợi chính từ hệ thống hiện hành. Bản thân họ không muốn thấy. Chính vì vậy những người này đã cho triển khai một loại chiến tranh thông tin ngay cả khi nó xuất phát từ vô thức. Đây không là gì ngoài một cơ chế phòng vệ của bộ não kém cỏi. Sự xuất hiện nhiều hình thức vận hành thế giới đồng nghĩa với việc vị trí của họ đang chịu sức ép và họ hoảng sợ vì điều này.
Khi bạn hỏi những con người này về Bitcoin thì giống như bạn hỏi một tài xế taxi nghĩ gì về dịch vụ Uber hoặc nghĩ việc cưỡi ngựa di chuyển sẽ như thế nào; hay hỏi một nhà sản xuất xe Buggy rằng ông nghĩ gì về những chiếc xe hơi ngày nay vậy. Và câu trả lời của họ là hoàn toàn vô nghĩa.
Lý do thứ tư mà mọi người thường hay làm rối tung những dự đoán chính là sự nhầm lần giữa ý kiến của họ với thực tế. Ở đây là những gì bạn nghĩ về thế giới này, đằng kia là thực tế hiện tại đang xảy ra và cả hai thường không đồng nhất với nhau. Một bên là tấm bản đồ giấy và một bên là vũng lãnh thổ, lục địa thực tế. Đừng nhầm lẫn giữa hai khái niệm này.
Hãy xem qua bài báo nổi tiếng của tác giả Clifford Stoll trên Newsweek vào năm 1995 khi nói rằng Internet là một sự thất bại hoàn toàn và hiện đang trên bờ vực sụp đổ. Stoll viết:
“Nhũng người có tầm nhìn sẽ sớm thấy được tương lai của những nhân viên làm việc từ xa, những thư viện có khả năng tương tác với con người và các lớp học đa phương tiện. Họ sẽ nói về những cuộc họp điện tử và các cộng đồng ảo. Thương mại và kinh doanh sẽ làm thay đổi các văn phòng làm việc và các khu mua sắm thành những mạng lưới và modems. Và tất cả sự tự do trong hệ thống kỹ thuật số sẽ làm cho chính phủ trở nên dân chủ hơn. Thật vớ vẩn.” [Ý nói bài viết của tôi].
Clifford Stoll: Tôi không thấy gì ngoài những bóng đen trong hang đá của Plato (trans: Truyện ngụ ngôn về Hang đá của Plato, google để biết thêm chi tiết).
Đọc những dòng này khiến tôi khó mà không cười tít mắt lại khi cảm giác về sự ngớ ngẩn vượt trội hơn bạn. Thật là ngu ngốc! Ai lại không nhận ra Internet đang ngày một phát triển?
Trả lời: Hầu như không có ai.
Thị lực 20/20 (Nguyên văn: Hindsight is 20/20, đây là một thành ngữ mang nghĩa giờ nghĩ lại thấy nên làm thế này, nên làm thế kia, chứ lúc đó làm vậy là bình thường, có gì đâu mà ầm ĩ).
Tôi cá rằng hầu hết mọi người đang cười phá lên khi một chàng trai tội nghiệp nào đó không nhận ra vấn đề, thậm chí người đó vốn biết rằng Internet đã là như vậy. Và nếu họ biết thì có thể chắc chắn rằng họ không biết đến hoạt động của Wikipedia, sự phát triển của viễn thông và một ngày nào đó họ sẽ có thể mua mọi thứ từ những quyển sách cho đến những hàng tạp hóa thông qua Amazaon.
Thật ra điều đáng tranh luận về câu trích dẫn trên không phải là về độ chính xác của nó mà là nó đúng ở chừng mực nào.
Chính xác.
Hãy đọc lại bài báo và bạn sẽ nhận thấy hàng tá những dự đoán của ông [Stoll] thật đáng kinh ngạc.
Nếu bạn quay ngược thời gian và gỡ bỏ những ý kiến của Stoll thì có thể sẽ xuất hiện một bức tranh rõ nét về những gì xảy ra trong 2 thập kỷ tiếp theo.
Hãy xem này:
“Giám đốc của MIT Media Lab, ông Nicholas Negroponte dự đoán trong tương lai con người sẽ mua sách báo thông qua Internet.”
Tôi sẽ phản ứng lại kiểu như: “Ừ, chắc chắn rồi”. Với ý kiến của ông.
Stoll thấy được tương lai nhưng ông lại từ chối chấp nhận nó. Nếu ông ta thoát khỏi định kiến của mình và chỉ quan sát thay vì cố giải thích và chọn lọc những gì ông ta quan sát thì bài báo của ông có thể đi vào lịch sử như là một trong những suy nghĩ tiến bộ và chính xác nhất từng được viết ra. Và điều này đưa chúng ta tới lý do kế tiếp.
Lý do thứ năm mà mọi người nhìn nhận sai về tương lai chính là sự thiếu kiên nhẫn.
Hãy đọc qua lời mở đầu trong bài báo của Stoll:
“Sau khi “online” suốt 2 thập kỷ thì tôi cảm thấy khá lúng túng.”
Stoll đã sống chung với Internet suốt 20 năm nhưng cuối cùng thì cả ông và Internet đều không đến được với nhau. Thật dễ dàng để biết rằng điều này sẽ không bao giờ xảy ra sau khi trải qua quá nhiều thời gian như vậy.
Chờ đợi là công việc khó khăn nhất. Phải kiên nhẫn để mọi thứ được phát triển một cách tự nhiên.
Chú thích:
(1): Hiện tượng thiên nga đen là một biến cố tưởng chừng như không thể xảy ra với ba đặc điểm chính: không thể dự đoán, có tác động nặng nề và sau khi nó xảy ra, người ta dựng lên một lời giải thích để khiến nó ít ngẫu nhiên hơn, dễ dự đoán hơn so với bản chất thật của nó. Theo Nassim Taleb.
(2) Homer Jay Simpson là nhân vật chính hư cấu của loạt phim hoạt hình truyền hình The Simpsons và là người bố trong gia đình Simpson. Nhân vật này do Dan Castellaneta lồng tiếng và xuất hiện lần đầu tiên trên truyền hình cùng với gia đình mình, vào ngày 19 tháng 4 năm 1987. Homer được tạo ra và thiết kế bởi nhà sản xuất hoạt hình Matt Groening. Theo Wikipedia.
Tác giả: Daniel Jeffries
