Stacks (STX) là gì?
Stacks là một blockchain layer-1 cho phép thực thi các hợp đồng thông minh. Khác với các blockchain hợp đồng thông minh phổ biến như Ethereum, Cardano, Solana hay Avalanche, Stacks được liên kết với hệ sinh thái Bitcoin vì nó nhằm mục đích nâng cao khả năng của Bitcoin bằng cách xây dựng trên nền tảng của nó.
Mặc dù mục tiêu này có thể tương tự với các sidechain của Bitcoin, drivechain hoặc các giải pháp layer-2, nhưng vì là một blockchain layer-1, Stacks có cách độc đáo để đạt được điều này. Dự án có các node riêng, mạng lưới riêng, thợ đào riêng cũng như đồng coin riêng của mình. Khác với các sidechain của Bitcoin, đồng coin của Stacks (STX) không được neo giá với BTC trên chuỗi. Kết nối với Bitcoin được thiết lập như sau: Blockchain Stacks sử dụng blockchain layer gốc của Bitcoin làm phương tiện lưu trữ và phát sóng đáng tin cậy, nghĩa là mọi thứ xảy ra trên Stacks (lịch sử giao dịch được biên dịch trong các khối Stacks) đều được ghi lại trên Bitcoin.
Nói một cách kỹ thuật hơn, toàn bộ trạng thái của Stacks được giải quyết trên Bitcoin. Để tạo bất kỳ khối Stacks nào, một giao dịch Bitcoin phải được khởi tạo trên blockchain Bitcoin. Giao dịch này ghi lại hash của khối Stacks tương ứng và đảm bảo rằng khối Stacks được gắn kết rõ ràng trong một khối trên blockchain Bitcoin. Bằng cách này, toàn bộ lịch sử giao dịch và trạng thái của Stacks được thể hiện một cách rõ ràng trên layer gốc của Bitcoin.
Stacks hoạt động như thế nào?
Cách hoạt động của Stacks xoay quanh sự tương tác của hai bên: thợ đào (miners) và stacker. Sự tương tác của họ được điều chỉnh bởi một cơ chế đồng thuận độc đáo gọi là Proof of Transfer, hay PoX.
Có thể sẽ khá bất ngờ, nhưng trong blockchain Stacks, thợ đào thực sự không khai thác bất cứ thứ gì. Thay vào đó, họ trao đổi BTC đã được khai thác từ blockchain Bitcoin và cam kết nó để có cơ hội kiếm được đồng STX.
Điều cần biết ở đây là mỗi block được khai thác trên blockchain Stacks lưu trữ danh tính người dùng và siêu dữ liệu giao dịch, và sử dụng chúng để tương tác với tất cả các ứng dụng trong hệ sinh thái Stacks. Vì nó được kết nối với Bitcoin, bất kỳ thay đổi nào đối với ID Stacks hoặc số dư ví đều có thể được xác minh bằng cách sử dụng blockchain Bitcoin. Điều này cũng áp dụng cho các hợp đồng thông minh của Stacks, được viết bằng một ngôn ngữ mã hóa đặc biệt do Algorand phát triển và kiểm thử cho Stacks.
Tất cả dữ liệu còn lại không được lưu trữ trên blockchain Stacks được lưu trữ bằng một hệ thống lưu trữ riêng gọi là Gaia. Giải pháp lưu trữ mới lạ này dựa vào các nhà cung cấp lưu trữ đám mây như Azure và Dropbox, nhưng cũng cho phép người dùng bỏ qua lưu trữ đám mây để ưa chuộng giải pháp lưu trữ lạnh của riêng họ – với điều kiện họ có đủ sức mạnh tính toán cần thiết.
Đồng coin STX của Stacks là token tiền điện tử gốc của hệ sinh thái Stacks và hỗ trợ cho tất cả những điều này bằng cách được sử dụng để đăng ký tài sản kỹ thuật số vào blockchain Stacks – bao gồm ID người dùng và hợp đồng thông minh.
Lịch sử của Stacks
Dự án Stacks ban đầu được thành lập bởi Muneeb Ali và Ryan Shea sau khi họ gặp nhau tại Đại học Princeton. Ban đầu, dự án được khởi động dưới tên Blockstack. Ngay từ năm 2017, dự án đã phát hành phiên bản alpha công khai của trình duyệt Blockstack. Mục tiêu ban đầu của dự án là ra mắt một hệ thống nhận dạng phi tập trung. Vào năm 2018, Blockstack chuyển thành Stacks bằng cách khởi chạy thành công blockchain Stacks 1.0.
Sau đó, việc xây dựng tiếp tục và một năm sau, Stacks đã huy động được khoảng 23 triệu USD trong đợt chào bán coin được SEC chấp thuận đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ. Trong suốt năm 2020, việc di chuyển sang Stacks 2.0 đã được thực hiện. Vào đầu năm 2021, một đợt hard fork thành công đã diễn ra và mạng chính của Stacks 2.0 đã được khởi chạy.
Công ty ban đầu khởi động dự án, Blockstack PBC, đã được chuyển thành Hiro PBC. Chính công ty này chủ yếu xây dựng các công cụ phát triển cho Stacks và có thể được coi là thực thể cốt lõi trong hệ sinh thái Stacks ngày nay.
Đội ngũ phát triển
Muneeb Ali – Tổng giám đốc điều hành: Muneeb Ali là nhà sáng lập Blockstack đồng thời là Tổng giám đốc điều hành của Blockstack PBC. Ông có bằng tiến sĩ về hệ thống phân cấp tại trường Princeton University, và cũng là giảng viên về lĩnh vực điện toán đám mây tại trường này, đồng thời ông còn là nhà nghiên cứu tại đại học Stanford và đại học SICS.
Albert Wenger – Hội viên Quản lý USV: Albert Wenger là hội viên quản lý tại Union Square Ventures (USV), đây là nơi ông đã lãnh đạo nhiểu thương vụ đầu tư đáng giá, bao gồm đầu tư của USV vào Etsy (IPO), MongoDB (IPO), Twilio (IPO), Behance (đã được Adobe mua lại) và Firebase (được mua lại bởi Google).
JP Singh – Giáo sư Đại học Princeton: Từ năm 1995, JP Singh đã là giảng viên ngành Khoa học máy tính tại Đại học Princeton. Ông đã được nhận bằng Giáo sư tại Đại học Stanford và đang là người đi đầu trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và ứng dụng có thể mở rộng.
Mạng lưới Stacks được bảo mật như thế nào?
Stacks tận dụng cơ chế đồng thuận Proof of Work của Bitcoin để đảm bảo an ninh, sử dụng sự kết hợp nỗ lực của hàng ngàn thợ đào và các node để bảo vệ mạng lưới khỏi các cuộc tấn công – chủ yếu bằng cách làm cho việc phá hoại mạng lưới trở nên không khả thi cả về mặt sức mạnh tính toán lẫn khuyến khích tài chính.
Để củng cố thêm điều này, Stacks giới thiệu mô hình đồng thuận riêng của mình, được đề cập trước đây là Proof of Transfer, theo đó các thợ đào cam kết BTC để mint STX – theo tất cả các mục đích và ý định liên kết bảo mật của nền tảng Stacks với BTC vì tất cả các giao dịch có thể được xác minh thông qua Bitcoin.
Trong phiên bản mới nhất của Stacks, các giao dịch của blockchain có khả năng mở rộng độc lập với Bitcoin, mà nó dựa vào. Blockchain Bitcoin chỉ được sử dụng để cung cấp xác minh cuối cùng và đảm bảo an ninh. Kết quả cuối cùng của điều này là hàng ngàn giao dịch trên blockchain Stacks chỉ tạo ra một hash duy nhất trên blockchain của Bitcoin.
Điều gì làm cho Stacks trở nên độc đáo?
Giống như các blockchain có thể lập trình khác, Stacks có chức năng hợp đồng thông minh, nghĩa là nó có thể được sử dụng cho dApps và token không thể thay thế (NFTs). Điều độc đáo về Stacks là nó liên kết với Bitcoin và biến blockchain Bitcoin thành một lớp cơ sở có thể lập trình. Hầu hết các blockchain có thể lập trình, chẳng hạn như Ethereum, bắt đầu từ đầu.
Điều này có nghĩa là Stacks tận dụng mức độ bảo mật cao của Bitcoin vì các giao dịch của Stacks được thực hiện trên Bitcoin. Các dApps của Stacks cũng có thể tương tác với Bitcoin mặc dù nó là một blockchain riêng biệt.
Stacks có một số tính năng thú vị làm cho nó nổi bật. Dưới đây là một vài tính năng đáng chú ý:
- Nó sử dụng cơ chế đồng thuận gọi là “proof of transfer” tái sử dụng hệ thống proof-of-work của Bitcoin. Proof of transfer làm cho Stacks có khả năng mở rộng cao và phi tập trung mà không gây thêm tác động đến môi trường.
- Nó sử dụng các block vi mô (microblocks) để tăng tốc xử lý giao dịch. Stacks bị giới hạn bởi thời gian khối của Bitcoin, nhưng bằng cách chia các khối thành các khối vi mô, nó có thể giảm thời gian xử lý từ vài phút xuống vài giây.
- Nó có ngôn ngữ hợp đồng thông minh riêng gọi là Clarity. Một lợi thế của Clarity so với các ngôn ngữ hợp đồng thông minh khác là người dùng có thể thiết lập các điều kiện cho giao dịch của riêng họ và không bị giới hạn bởi các điều kiện được lập trình sẵn.
Stacks Token là gì?
STX là token gốc của blockchain Stacks. Nó được sử dụng để trả phí cho tất cả các giao dịch trong mạng. Người nắm giữ STX cũng có thể kiếm BTC bằng cách stake STX để đóng góp vào quá trình đồng thuận của các giao dịch Stacks.
Kết luận
Đó là tất cả những gì bạn cần biết về Stacks. Nhìn chung, hệ sinh thái phi tập trung trên Stacks chỉ mới ở giai đoạn đầu và còn nhiều điều cần phải làm trong tương lai.
Tuy nhiên, Stacks đang cho thấy tốc độ tăng trưởng lớn của mình khi liên tục cập nhật các kế hoạch mới cho cộng đồng: các hoạt động của các dự án gốc, triển khai cơ sở hạ tầng mới (cầu nối), các sự kiện quan trọng của mạng lưới (Ngày Stacks Accelerator),… Do đó, có thể mong đợi nhiều sự đổi mới từ Stacks trong tương lai gần.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
Tạp Chí Bitcoin
