DYDX là token gốc của dYdX, một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hàng đầu chuyên về giao dịch hợp đồng tương lai vĩnh cửu (perpetual futures), giao dịch giao ngay (spot trading), và margin trading với đòn bẩy cao. Ra mắt vào năm 2017 bởi Antonio Juliano, một cựu kỹ sư Coinbase, dYdX được xây dựng để mang lại trải nghiệm giao dịch chuyên nghiệp, minh bạch, và không cần lưu ký (non-custodial), cạnh tranh với các sàn giao dịch tập trung (CEX) như Binance. Ban đầu hoạt động trên Ethereum (Layer 2 StarkEx), dYdX đã chuyển sang dYdX Chain, một blockchain Layer 1 độc lập dựa trên Cosmos SDK, vào tháng 10/2023. DYDX đóng vai trò quản trị, tiện ích, và khuyến khích, hỗ trợ staking, giảm phí giao dịch, và quản lý giao thức. Dưới đây là những điểm nổi bật về DYDX, đợt airdrop, và dYdX Chain.

Nguồn gốc và ý tưởng

dYdX được thành lập với mục tiêu cung cấp một DEX hiệu suất cao, kết hợp tính minh bạch của blockchain với tốc độ và thanh khoản của CEX. Dự án đã huy động 87 triệu USD từ các quỹ lớn như Paradigm, a16z, và Polychain Capital. Ban đầu, dYdX hoạt động trên Ethereum Layer 1, sau đó chuyển sang Layer 2 StarkEx (sử dụng ZK-Rollups) để giảm phí gas và tăng tốc độ. Đến năm 2023, dYdX ra mắt dYdX Chain, một blockchain Layer 1 độc lập dựa trên Cosmos SDK, tối ưu cho giao dịch perpetual futures với sổ lệnh on-chain (order book) và thời gian xác nhận dưới 1 giây. Ý tưởng cốt lõi là tạo ra một nền tảng giao dịch phi tập trung, an toàn, và có thể mở rộng, phục vụ cả nhà giao dịch cá nhân và tổ chức trong DeFi.

Thông tin cơ bản

• Tổng cung tối đa: 1 tỷ DYDX.
• Nguồn cung lưu hành: Khoảng 800 triệu DYDX (tính đến tháng 4/2025).
• Mạng lưới: dYdX Chain (Layer 1 dựa trên Cosmos SDK), trước đây là Ethereum (ERC-20) và StarkEx (Layer 2).
• Đỉnh lịch sử (ATH): 27.86 USD (ngày 30/09/2021).
• Đáy lịch sử (ATL): 0.9667 USD (ngày 03/08/2023).
• Giá hiện tại: Khoảng 2.47-3.36 USD, vốn hóa 1.56-2.12 tỷ USD, xếp hạng #52-60 trên CoinMarketCap.

Đặc điểm nổi bật

• dYdX Chain (Layer 1): Ra mắt vào tháng 10/2023, dYdX Chain là blockchain độc lập sử dụng Cosmos SDK và Tendermint BFT, với các đặc điểm:
  • Sổ lệnh on-chain: Mọi lệnh mua, bán, hủy, và thanh lý được xử lý trên chuỗi, đảm bảo minh bạch.
  • Hiệu suất cao: Xử lý hơn 2,000 giao dịch mỗi giây (TPS) với độ trễ dưới 1 giây, vượt xa Ethereum Layer 1.
  • Phi tập trung: Hơn 100 validator bảo mật mạng, không phụ thuộc vào sequencer tập trung như các Layer 2.
  • Hỗ trợ giao dịch: Perpetual futures với đòn bẩy đến 20x, spot trading, và margin trading cho hơn 60 cặp (BTC-USD, ETH-USD, SOL-USD).
  • Khối lượng giao dịch: Đạt hơn 10 tỷ USD mỗi ngày, chiếm 30% thị phần DEX perpetual futures, cạnh tranh với Hyperliquid, GMX.
• DYDX Token: DYDX có các vai trò:
  • Quản trị: Người nắm giữ DYDX bỏ phiếu cho các đề xuất nâng cấp, phí, và tham số giao thức qua dYdX Governance.
  • Staking: Stake DYDX để bảo mật dYdX Chain, nhận phần thưởng từ phí giao dịch (USDC) và lạm phát token (APY ~5-7%).
  • Tiện ích: Nhận chiết khấu phí giao dịch (lên đến 50% khi stake), tham gia chương trình phần thưởng (Trading Rewards, Liquidity Provider Rewards).
  • Khuyến khích: 25% tổng cung được phân bổ cho phần thưởng giao dịch, giúp tăng thanh khoản và giữ chân người dùng.
• Công nghệ tiên tiến:
  • Matching Engine: Sử dụng thuật toán khớp lệnh hiệu quả, hỗ trợ stop-loss, take-profit, và TWAP (Time-Weighted Average Price) execution.
  • API mạnh mẽ: Hỗ trợ nhà giao dịch tổ chức và market maker, với độ trễ thấp và thanh khoản sâu.
  • Tích hợp đa chuỗi: dYdX Chain kết nối với Ethereum, Cosmos, và các blockchain khác qua cầu nối (bridge), cho phép sử dụng USDC cross-chain.
• Hệ sinh thái DeFi: dYdX hỗ trợ các sản phẩm như:
  • Perpetual Futures: Giao dịch đòn bẩy cao với phí thấp (maker: 0.02%, taker: 0.05%).
  • Liquidity Provision: Người dùng cung cấp thanh khoản qua các pool, nhận thưởng DYDX và USDC.
  • Hedging và đầu cơ: Hỗ trợ chiến lược giao dịch phức tạp với hơn 60 cặp, từ BTC đến altcoin như APT, ARB.

Đợt airdrop lớn

Vào tháng 8/2021, dYdX thực hiện một trong những đợt airdrop lớn nhất thời điểm đó, phân phối 75 triệu DYDX (7.5% tổng cung) cho người dùng đủ điều kiện dựa trên hoạt động giao dịch trên nền tảng Layer 2 (StarkEx). Airdrop này có giá trị ước tính 1.5-2 tỷ USD tại thời điểm giá DYDX đạt đỉnh 27.86 USD, thu hút hàng chục ngàn người dùng mới và đẩy khối lượng giao dịch hàng ngày lên 5 tỷ USD.

• Tiêu chí airdrop: Người dùng được thưởng dựa trên khối lượng giao dịch, tần suất giao dịch, và cung cấp thanh khoản từ tháng 4-7/2021. Ví dụ, người dùng giao dịch trên 100,000 USD nhận trung bình 3,000-9,000 DYDX (trị giá 30,000-90,000 USD tại ATH).
• Tác động: Airdrop tăng TVL của dYdX lên 1 tỷ USD trong vòng một tháng, củng cố vị thế là DEX perpetual futures hàng đầu. Tuy nhiên, khoảng 20% người nhận bán DYDX ngay lập tức, gây áp lực giảm giá tạm thời xuống 10 USD.
• Airdrop tiếp theo: Sau khi chuyển sang dYdX Chain vào năm 2023, dYdX triển khai các chương trình phần thưởng bổ sung, như Trading Rewards (phân phối 25 triệu DYDX mỗi 6 tháng) và Liquidity Provider Rewards, tiếp tục khuyến khích người dùng. Vào tháng 11/2024, một airdrop nhỏ hơn (5 triệu DYDX) được công bố cho người dùng mới trên dYdX Chain, trị giá khoảng 12-15 triệu USD tại giá 2.47-3 USD.

Tầm nhìn và triển vọng

dYdX hướng tới trở thành DEX perpetual futures số 1 thế giới, cung cấp trải nghiệm giao dịch ngang tầm CEX với tính phi tập trung và minh bạch của blockchain. Với dYdX Chain, nền tảng đã đạt được bước tiến lớn về tốc độ, chi phí, và khả năng mở rộng, xử lý hơn 10 tỷ USD khối lượng giao dịch mỗi ngày và TVL vượt 700 triệu USD. Các nâng cấp như dYdX V4 (ra mắt 2023) cải thiện hiệu suất khớp lệnh, tích hợp cross-margin, và mở rộng cặp giao dịch. Sự hỗ trợ từ các sàn lớn (Binance, Coinbase, Kraken, Bybit) và quan hệ đối tác với Circle (USDC) củng cố vị thế. Tuy nhiên, dYdX đối mặt với thách thức từ các DEX như Hyperliquid (77% thị phần perpetual futures), GMX, và rủi ro biến động giá (DYDX giảm 88% từ ATH). Các kế hoạch mở rộng sang thị trường dự đoán và Game-Fi vào năm 2025 cho thấy tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

Rủi ro cần lưu ý

• Biến động giá: DYDX giảm từ 27.86 USD xuống 2.47-3.36 USD, chịu ảnh hưởng từ thị trường gấu và áp lực bán sau airdrop.
• Cạnh tranh: dYdX cạnh tranh với Hyperliquid, GMX, và các CEX như Binance, đòi hỏi đổi mới liên tục để giữ thị phần.
• Rủi ro kỹ thuật: dYdX Chain, dù phi tập trung, có thể gặp lỗi trong quá trình nâng cấp hoặc bị tấn công hợp đồng thông minh.
• Rủi ro quy định: Là DEX không yêu cầu KYC, dYdX có thể bị giám sát bởi cơ quan quản lý, đặc biệt tại Mỹ.
• Người dùng nên sử dụng ví uy tín (MetaMask, dYdX Wallet, Keplr), xác minh địa chỉ hợp đồng DYDX, và kiểm tra thông tin từ dydx.exchange để tránh scam.

Kết luận

dYdX (DYDX) là một DEX tiên phong, mang lại trải nghiệm giao dịch perpetual futures, spot, và margin với tốc độ cao, chi phí thấp, và tính minh bạch trên dYdX Chain. Đợt airdrop 75 triệu DYDX năm 2021, trị giá 1.5-2 tỷ USD, cùng các chương trình phần thưởng liên tục, đã giúp dYdX thu hút hàng triệu người dùng và củng cố vị thế trong DeFi. Với dYdX Chain và lộ trình mở rộng, DYDX là lựa chọn hấp dẫn cho nhà giao dịch, nhà cung cấp thanh khoản, và những ai quan tâm đến Web3. 

Nguồn tham khảo:

• Website
• CoinGecko
• CoinMarketCap
• dYdX Docs
• X