Trong nhiều năm nay, số lượng giao dịch mỗi giây (TPS) đã trở thành thước đo phù hợp cho các nhà phát triển blockchain đang cố gắng quảng bá những mạng hấp dẫn mới của họ.
So với mức tối đa 7 giao dịch mỗi giây của Bitcoin (thường là gần 4), trong nhiều năm, Ripple tuyên bố XRP có thể xử lý 1.500 TPS, ngang bằng với số giao dịch mỗi giây của Visa, mặc dù giám đốc công nghệ David Schwartz thừa nhận vào năm ngoái rằng họ chưa bao giờ thực sự đạt được con số đó.
Số lượng giao dịch mỗi giây trên Solana được cho là 65.000 TPS trong thử nghiệm chuẩn, mặc dù chỉ gần 3.000 TPS trong thế giới thực. Như vậy, số liệu “TPS thực” lại thấp hơn rất nhiều. Thậm chí, cả các mạng blockchain mới hơn hiện có tới 297.000 giao dịch mỗi giây – tất nhiên là “về mặt lý thuyết”.
Nhưng nên đặt bao nhiêu niềm tin vào số liệu đó?
Nhiều nhà lãnh đạo ngành blockchain khác lập luận rằng sự ra đời của *transaction bundling hiện nay khiến TPS trở thành một thước đo khá thiếu sót về hiệu suất blockchain. Bởi vì, TPS có thể và thường là mánh khóe.
*Transaction bundling là một tính năng cho phép nhiều giao dịch được thực hiện cùng nhau trong một lệnh, giúp đơn giản các giao dịch phức tạp cần sự tương tác với nhiều blockchain.
Nhưng lý do nó vẫn là thước đo phổ biến nhất có thể là vì không có thước đo nào thay thế tốt hơn.
Sự phát triển và hạn chế của số liệu giao dịch blockchain mỗi giây
Trong những ngày đầu mới chớm nở của tiền điện tử, TPS là số liệu duy nhất quan trọng, vì các blockchain như Bitcoin và Litecoin hầu như chỉ gửi giao dịch từ địa chỉ này sang địa chỉ khác – giống như khi Laszlo Hanyecz chi 10.000 BTC để mua hai chiếc pizza vào năm 2010.
Vào thời điểm đó, TPS đã giúp người dùng hiểu các lựa chọn kích thước block hoặc thuật toán mã hóa khác nhau từ các fork hoặc chain tiềm năng có thể ảnh hưởng đến tốc độ xử lý giao dịch của họ như thế nào. “Mở rộng quy mô” chủ yếu là cuộc tranh luận về số lượng TPS mà một blockchain có thể xử lý, điều này rất quan trọng nếu tiền điện tử trở thành tiền kỹ thuật số của thế giới.
Khi Ethereum, với khoảng 13 TPS và các hợp đồng thông minh có thể lập trình, xuất hiện vào tháng 7/2015, nhiều hoạt động trở nên phức tạp hơn nhiều so với các giao dịch đơn giản.
Trừu tượng hóa tài khoản và transaction bundling trên blockchain
Nhiều năm sau, việc trừu tượng hóa tài khoản sẽ cho phép người dùng nhóm nhiều hành động (được gọi là UserOps) thông qua transaction bundling, mở rộng hơn nữa điểm mù ngày càng lớn của TPS.
Đồng sáng lập Offchain Labs, Steven Goldfeder, giải thích rằng việc tập trung vào số TPS chưa qua xử lý giống như “đếm số lượng hóa đơn trong ví của bạn nhưng bỏ qua rằng một số là hóa đơn lẻ, một số bao gồm vài chục mục và một số là hàng trăm”.
Một số giao dịch có thể có giá trị tính toán cao hơn nhiều so với các giao dịch khác, mặc dù theo TPS, tất cả sẽ được tính là một và giống nhau.
Quy mô giao dịch của Bitcoin dao động kể từ khi Ordinals được giới thiệu | Nguồn: Glassnode
Offchain Labs là nhà phát triển giải pháp mở rộng quy mô layer 2 Ethereum Arbitrum One, nhằm mục đích cung cấp môi trường có thể mở rộng cho các ứng dụng phi tập trung (DApp) và hợp đồng thông minh. Nó có khả năng trừu tượng hóa tài khoản gốc và đạt trung bình khoảng 9,95 TPS – mặc dù họ tuyên bố có khả năng đạt 40.000 TPS.
Trưởng bộ phận chiến lược Austin Federa cho biết Solana cũng đang phải vật lộn với sự phức tạp ngày càng tăng của giao dịch.
“Solana thực sự có lẽ nhanh hơn ít nhất 5 lần so với khi tôi tham gia. Nhưng bạn không thấy điều đó vì độ phức tạp của các giao dịch đã tăng lên rất nhiều”.
Một giao dịch đơn giản như bỏ phiếu đồng thuận hoặc gửi SOL cho người dùng khác có chi phí tính toán thấp, trong khi giao dịch chênh lệch giá hoặc đúc NFT có thể “có cường độ tính toán cao hơn 100 lần”. Federa giải thích rằng cả hai đều giống nhau theo TPS.
Vì vậy, Solana ngày nay đang hỗ trợ nhiều giao dịch phức tạp hơn so với năm 2021 — mặc dù số lượng giao dịch mỗi giây không tăng lên nhiều.
Nhưng theo cách marketing của họ, TPS của Solana là rất lớn và đây là nguồn gây tranh cãi.
Tuyên bố về giao dịch Solana mỗi giây: Tăng cao hay hiểu lầm?
TPS được marketing của Solana đã phải gánh chịu nhiều chỉ trích trong ngành, do những người gièm pha không đồng tình với tuyên bố của họ là 65.000 TPS trong “thử nghiệm chuẩn”, trong khi Whitepaper (Sách trắng) giới thiệu con số lý thuyết là 710.000 TPS ở kết nối mạng 1 gigabit mỗi giây.
Trang web solana.com hiện đăng nguồn cấp dữ liệu giao dịch trực tiếp mỗi giây ở mức gần 3.000. Các nhà phê bình cho rằng 80%–90% trong số đó được tạo thành từ các giao dịch không phải của người dùng.
Số lượng giao dịch blockchain trực tiếp trên mỗi giây của Solana | Nguồn: Solana
Federa cho rằng những lời chỉ trích là không có cơ sở.
“Phiếu bầu là các giao dịch thực trên Solana được thanh toán theo cách của họ. Một số người nói: Tôi không muốn kiểm phiếu, phiếu bầu không được tính trong các mạng khác. Được rồi, tôi sẽ chấp nhận tiền đề của bạn. Vậy hãy nhìn vào con số TPS thực sự”.
Nhà cung cấp công cụ staking Solana Compass hiện liệt kê “TPS thực sự” — không bao gồm các giao dịch bỏ phiếu đồng thuận — là 704 cho mạng này.
Federa cho biết:
“Con số TPS thực sự mà Solana Compass báo cáo hoàn toàn được thiết kế để phản bác họ và con số đó vẫn gấp 10 lần những gì gần nhất blockchain có thể làm được”.
Các giao dịch bỏ phiếu và không phải bỏ phiếu trên Solana | Nguồn: Solana Compass
“Tiếp theo, nếu họ nhìn vào điều đó và nói: Ồ, tất cả đều là spam từ X hoặc Y hoặc Z, thì tại thời điểm đó, chúng tôi sẽ không làm việc với những người nghiêm túc nữa”.
Giao dịch blockchain: TPS được tăng cường như thế nào?
Tác giả và nhà hài hước người Mỹ Mark Twain từng có câu nói nổi tiếng:
“Có ba loại dối trá: Dối trá, dối trá chết tiệt và số liệu thống kê”.
Neil Davies, một nhà khoa học về hiệu suất hệ thống tại Input Output – công ty đứng sau Cardano – nói rằng điều này chắc chắn đúng với việc sử dụng TPS trong ngành ngày nay.
“Mọi người thích bám vào những ý tưởng đơn giản. Các mức chuẩn có giá trị khi số lượng họ báo cáo là đại diện tốt cho đặc tính hiệu suất mà họ thực sự cần”, Davies giải thích.
Anh lập luận rằng thật không may, “quyền khoe khoang” dường như lại là động lực phát triển nổi bật hơn.
Davies chỉ trích các chain tính “tin nhắn rộng rãi giữa các node” như một phần trong chỉ số TPS của họ.
“Những giao dịch như vậy không đại diện cho bất kỳ hoạt động nào của người dùng cuối – có vẻ như họ đang cố gắng tạo ra tính đạo đức cho chi phí chung của mình”.
Goldfeder của Offchain Labs đồng ý:
“Họ sẽ nói: Ồ, chain của tôi có thể thực hiện 1.000 TPS, sau đó có một dấu hoa thị để giải thích họ đã thực hiện những giao dịch cơ bản nhất giống như giao dịch không có thao tác. Theo nghĩa đen có thể là một giao dịch không thực hiện gì hoặc chuyển tài sản cơ bản”.
Federa của Solana tin rằng “mọi số liệu, blockchain và mọi thứ đều được đánh lừa ở một mức độ nào đó. Vì vậy, hãy hết sức nghi ngờ về những con số cao đỉnh điểm”.
“Solana là một mạng trưởng thành đến mức không có ai ngồi đó chỉ gửi các giao dịch để làm cho các con số trông đẹp mắt. Nhưng điều đó không nhất thiết xảy ra trên các mạng khác”.
Nhưng nếu TPS thường là mánh khóe và dù sao cũng không phải là minh họa về năng lực, thì có lựa chọn thay thế nào tốt hơn không?
Các lựa chọn thay thế cho TPS blockchain: Hoạt động của người dùng (UserOps) mỗi giây
Anthony Rose, phó chủ tịch cấp cao về công nghệ tại Matter Labs — nhà phát triển zkSync — tin rằng hoạt động của người dùng (UserOps) mỗi giây có thể là một “chỉ số có ý nghĩa hơn” nhưng thừa nhận đó là thước đo mà cộng đồng “không được hiệu chỉnh siêu tốt”.
Tiêu chuẩn trừu tượng hóa tài khoản của Ethereum (ERC-4337) đã giới thiệu các đối tượng “giao dịch giả” được gọi là UserOperations. Chúng hoạt động giống như hướng dẫn để thông báo cho tài khoản thông minh những hành động cần thực hiện thay mặt người dùng.
Nguồn: X
Ví dụ, thực hiện swap đơn giản từ token này sang token khác trên sàn giao dịch phi tập trung thường yêu cầu hai giao dịch riêng biệt. Với tính năng trừu tượng hóa tài khoản, các UserOps này được nhóm lại với nhau. Thật không may, TPS vẫn coi tất cả chỉ là một giao dịch như nhau.
Một ví dụ về các hoạt động của người dùng được nhóm lại với nhau | Nguồn: X
Rose cho biết:
“Khi chúng tôi thấy tính năng trừu tượng hóa tài khoản được áp dụng nhiều hơn và trải nghiệm người dùng được cải thiện, TPS ngày càng trở thành một thước đo kém hữu ích”.
Tuy nhiên, có một lỗ hổng lớn đối với UserOps mỗi giây: Số liệu này không thực sự có thể áp dụng bên ngoài hệ sinh thái Ethereum. Federa không phải là người hâm mộ và cho rằng nó khuyến khích những sản phẩm quá phức tạp.
“Nó giống như việc đếm số lượt truy cập vào một trang web dựa trên số lượng yêu cầu HTTP”.
Thông thường, một trang web được tối ưu hóa tốt sẽ tạo ra ít yêu cầu HTTP hơn, cho phép trang web tải nhanh hơn.
“Giống như YouTube đang thu hút 60 yêu cầu HTTP đồng thời, trong khi với Wikipedia thì con số này là hai hoặc ba”.
Và do đó, đây là lúc số liệu hoạt động của người dùng trên mỗi giây thực sự khác biệt.
Gas mỗi giây (GPS) thay thế cho giao dịch mỗi giây trên blockchain
Avihu Levy, giám đốc sản phẩm của StarkWare, cho biết:
“Tất cả chúng ta sẽ hướng đến một loại gas tương đương mỗi giây”.
Người dùng trả phí gas để xử lý các hợp đồng thông minh trên mạng Ethereum, vì vậy số liệu này là một cách để tính toán công việc tính toán của hệ thống.
Do đó, gas mỗi giây (GPS) sẽ tính đến quy mô và loại giao dịch, cũng như kích thước block và thời gian block để đo thông lượng. Levy lập luận đây là thước đo gần nhất với những gì mạng có thể làm về mặt tính toán hoặc tài nguyên tiêu thụ mỗi giây.
“Vì vậy, nếu tôi biết mạng của mình có thể thực hiện bao nhiêu tính toán trung bình trong một giây, thì tôi có thể cố gắng đưa ra sự so sánh giữa các mạng khác có thể thực hiện số lượng bước tính toán khác nhau”.
Levy thừa nhận nhược điểm là các mạng đo lường tính toán khác nhau.
Vì vậy, nếu bạn nói về EVM sử dụng gas mỗi giây, thì đó là một thước đo rất tốt vì tất cả chúng đều đo lường độ phức tạp của phép tính theo cách giống hệt nhau.
Tuy nhiên, Starknet đo lường tính toán thông qua các bước Cairo. Solana sử dụng “Đơn vị tính toán”, trong khi blockchain lớp 1 Aptos sử dụng đơn vị gas.
Levy giải thích rằng đối với tất cả các blockchain hệ sinh thái không phải Ethereum này, thách thức sẽ là tạo ra một “chuẩn mực canonical” để chuyển đổi chính xác các biện pháp tính toán khác nhau.
Khó khăn trong việc đưa ra các tiêu chuẩn so sánh giữa nhiều dự án và blockchain phức tạp, khác nhau có lẽ là lý do khiến TPS vẫn được ưa chuộng nhất, ngay cả khi có những sai sót.
Tương lai của các số liệu hiệu suất giao dịch blockchain như TPS
Mặc dù không phải là người hâm mộ nhưng Rose cho biết TPS có vẻ sẽ còn tồn tại trong thời gian dài nữa vì hầu hết thị trường chưa đủ phát triển để nắm bắt các số liệu sâu sắc hơn.
“Chắc chắn đó là một thước đo thiếu sót […] Tôi thậm chí không nghĩ có bất kỳ lập luận phản biện mạnh mẽ nào”, Rose nói, mặc dù anh thừa nhận TPS vẫn là một thước đo mà “nhiều người tin tưởng”.
“Mọi người hiểu nó theo cách không giống như các số liệu có ý nghĩa hơn đáng kể […]. Mọi người chưa có nhận thức sâu sắc về chúng. Có sự đánh đổi giữa khả năng giải thích, khả năng hiểu và sau đó rõ ràng là chất lượng của thước đo nữa”.
Rose cho biết Matter Labs thực sự vẫn sử dụng số liệu này để xem những thay đổi về thiết kế có thể ảnh hưởng đến hiệu suất như thế nào trong môi trường thử nghiệm nội bộ.
Tuy nhiên, với việc áp dụng tính năng trừu tượng hóa tài khoản trên Ethereum, Rose cho biết việc chuyển sang UOPS “hoàn toàn có ý nghĩa”.
Trong khi đó, Davies cho biết quán tính của TPS sẽ vẫn duy trì cho đến khi người chơi bắt đầu sử dụng các blockchain như vậy ngoài “kho lưu trữ giá trị” đơn giản.
“Nếu bạn đang đầu cơ (trong blockchain), TPS chỉ có giá trị ở mức độ giúp cò mồi khoản đầu tư của bạn”.
Tuy nhiên, Federa cho rằng có khả năng TPS sẽ không còn quan trọng đối với hầu hết người dùng một khi công nghệ này đủ nhanh – giống như trường hợp của điện thoại và máy tính ngày nay.
“Thành công của ngành công nghiệp máy tính cá nhân là bạn không cần phải thực sự quan tâm nhiều đến chiếc máy tính trước mặt mình là gì. Chúng tôi chưa đạt đến mức đó với blockchain, nhưng tôi thực sự hy vọng chúng ta sẽ đạt đến một nơi mà tất cả các blockchain đều có chức năng đủ nhanh để những người thực sự cần lo lắng về vấn đề này là các nhà phát triển”, Federa cho biết.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Bản nâng cấp HyperSDK của Avalanche đạt 143.000 TPS trên testnet
- Optimism Foundation bán lượng token OP trị giá 89 triệu USD cho người ẩn danh
Đình Đình
Theo Cointelegraph
