Ethereum đã triển khai nâng cấp mạng quan trọng The Merge vào ngày 15/9, chuyển từ đồng thuận khai thác PoW sang PoS.
The Merge đã được dự kiến là thay đổi quan trọng đối với Ethereum, giúp mạng hoạt động hiệu quả hơn về năng lượng, với những cải tiến về khả năng mở rộng và phân cấp sau này.
Tuy nhiên, hơn 1 tháng sau khi triển khai, một số nhà quan sát trong ngành lo ngại chuyển đổi PoS thúc đẩy Ethereum theo hướng tập trung hơn và bị giám sát sát sao theo quy định.
The Merge đã thay thế cách xác minh các giao dịch trên mạng Ethereum. Thay vì thợ đào sử dụng sức mạnh tính toán để xác minh quá trình chuyển đổi coin, các trình xác thực cam kết token ETH để xác minh giao dịch đó. Những trình xác thực có số lượng ETH cao hơn sẽ có tiếng nói lớn hơn, vì họ có tỷ lệ node trình xác thực hoặc ETH được stake lớn hơn.
Để trở thành trình xác thực trên mạng Ethereum, phải stake tối thiểu 32 ETH. Do đó, cá voi và các sàn giao dịch lớn đã stake hàng triệu coin để chiếm phần lớn hơn trong các node trình xác thực.
Số lượng ETH đã stake thông qua các nền tảng | Nguồn: Arcane Research
Hoạt động staking hiện tại trông rất tập trung. Trong đó, giao thức staking thanh khoản Lido và các sàn giao dịch tập trung hàng đầu như Coinbase, Kraken, Binance, chiếm hơn 60% ETH được stake.
Tỷ lệ staking ETH theo thực thể | Nguồn: Nansen
RA Wilson, giám đốc công nghệ của sàn giao dịch và tín dụng carbon 1GCX, nói rằng The Merge đã cho phép những holder ETH lớn giành được quyền kiểm soát phần lớn mạng, khiến nó tập trung hơn đáng kể và chắc chắn kém an toàn hơn.
“Nhiều holder ETH stake tiền điện tử của họ trên các sàn giao dịch tập trung như Coinbase, cho phép nền tảng này trở thành holder chi phối trên mạng, góp phần tập trung hóa các stakeholder”.
Vấn đề tập trung bộc lộ khá rõ ngay sau khi The Merge, vì 46,15% các node để lưu trữ dữ liệu, xử lý giao dịch và thêm các block mới có thể chỉ do hai địa chỉ thực hiện.
Nhà phân tích Vetle Lunde của Arcane Crypto nói rằng mặc dù quá trình chuyển đổi PoS rất quan trọng đối với các mục tiêu dài hạn của Ethereum về hiệu quả năng lượng và khả năng mở rộng, nhưng chúng ta cũng cần biết về những đánh đổi:
“Các trình xác thực lớn nhất là sàn giao dịch đại diện cho rủi ro dài hạn tiềm ẩn. Các sàn đang gặp không ít khó khăn về quy định và nguy cơ từ chối giao dịch xung đột với nguyên tắc cốt lõi quan trọng trong đặc trưng của tiền điện tử, đó là khả năng chống kiểm duyệt”.
Mặc dù những người ủng hộ Ethereum tuyên bố bất kỳ ai có 32 ETH đều có thể trở thành trình xác thực, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là 32 ETH (khoảng 41.416 đô la) không phải là một số tiền nhỏ đối với người mới hoặc trader thông thường, chưa kể đến thời gian khóa khá dài.
Theo CEO Slava Demchuk của nền tảng khiếu nại Web3 PureFi, tình trạng tập trung và các phức tạp liên quan đến staking sẽ làm cho những thực thể tập trung như Coinbase trở nên mạnh mẽ hơn:
“Hầu hết mọi người sẽ staking cho các tổ chức lưu ký (custody) như Coinbase do đơn giản và thực tế là họ không có 32 ETH. Bằng cách này, các công ty lớn sẽ kiểm soát phần lớn mạng, dẫn đến tình trạng tập trung hơn. Như vậy, các thực thể có nhiều ETH hơn sẽ có nhiều quyền kiểm soát hơn”.
Nỗi sợ hãi cơ quan quản lý tăng cường giám sát
Đầu năm 2018, Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) tuyên bố ETH không phải là chứng khoán, do phát triển và mở rộng phi tập trung theo thời gian. Tuy nhiên, điều đó có thể thay đổi khi chuyển sang PoS, làm phức tạp mối quan hệ giữa blockchain Ethereum và các cơ quan quản lý.
Chủ tịch SEC Gary Gensler đã điều trần trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện vào ngày triển khai The Merge, tuyên bố rằng doanh thu từ “kỳ vọng lợi nhuận đạt được từ nỗ lực của người khác” bao gồm tài sản kỹ thuật số PoS.
Gensler cũng đề cập staking từ các sàn giao dịch tập trung lớn trông “rất giống” với cho vay, chỉ ra những sản phẩm có lợi suất cao gây khủng hoảng thị trường gần đây và gộp các sản phẩm này vào nhóm công cụ tài chính thuộc quyền giám sát của SEC.
Hơn nữa, trong một vụ kiện của SEC được đệ trình chỉ một tuần sau The Merge, cơ quan tuyên bố quyền tài phán đối với Ethereum Network vì phần lớn node tập trung ở Hoa Kỳ.
Trong khi các tuyên bố của SEC khiến một số người ngạc nhiên và với nhiều người chỉ trích cơ quan quản lý về cách tiếp cận của họ, nhiều người tin rằng Ethereum sẽ gặp rắc rối, vì Gensler tuyên bố việc chuyển sang PoS có thể kích hoạt phạm vi điều chỉnh luật chứng khoán. Nhà phát triển chính Ruadhan của nhà phát triển token khai thác dựa trên PoW Seasonal Tokens phát biểu:
“Nhiều trình xác thực ở Hoa Kỳ là yếu vì thậm chí không phải là đa số. Tuy nhiên, động thái này cho thấy ý định điều tiết và sẽ gây ra gián đoạn lớn cho nền kinh tế nếu Ethereum được phân loại là chứng khoán. Các sàn giao dịch tập trung sẽ hủy niêm yết ETH. Nền kinh tế thế giới hiện đang rất dễ bị tác động và vốn hóa thị trường của ETH quá lớn nên một sự kiện như thế này có thể tác động lan tỏa và thậm chí gây ra khủng hoảng kinh tế”.
Ruadhan dự đoán nếu ETH được phân loại là chứng khoán, thì nó sẽ bị quản lý chặt chẽ hơn nhiều bất kể tập trung như thế nào:
“Nếu có rất ít người đề xuất block và tất cả đều tập trung ở Hoa Kỳ, thì họ có thể bị buộc phải kiểm duyệt các giao dịch vi phạm lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ. Điều đó có nghĩa là khả năng chống kiểm duyệt của Ethereum bị vô hiệu”.
Kenneth Goodwin, giám đốc chuyên về quy định và tổ chức tại Blockchain Intelligence Group, nói rằng việc chuyển sang PoS chắc chắn tạo ra sơ hở để SEC giám sát các trình xác thực và thậm chí là chính các node miễn là chúng được kết nối với một cá nhân, tổ chức hoặc cơ quan tài phán của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, có một tình huống trớ trêu.
“Điều trớ trêu ở đây là một trong những mạng được xem xét cho tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương Hoa Kỳ dựa trên bản chất tập trung của nó. Mặt khác, sẽ có nhiều giám sát theo quy định hơn bao gồm tạo hệ thống đăng ký cho các trình xác thực và dự án dựa trên giao thức Ethereum. Tuy nhiên, có vẻ như SEC đang tìm cách phân loại ETH là chứng khoán”.
Theo CEO và đồng sáng lập Jae Yang của sàn giao dịch không lưu ký Tacen, tập trung hóa có thể trở thành mối lo ngại đối với Ethereum nếu các nhà quản lý chuyển sang áp đặt quy định về Chống rửa tiền (AML) đối với staking.
“Tập trung hóa sẽ là mối lo ngại nếu Mạng lưới Chống tội phạm tài chính (FinCEN) hoặc các cơ quan quản lý khác áp đặt KYC (xác minh danh tính), AML hoặc các yêu cầu tuân thủ AML khác đối với người dùng chỉ đơn giản staking ETH. Mặc dù ít có khả năng xảy ra ở thời điểm này, nhưng có nguy cơ các trình xác thực tập trung bỏ qua một số giao dịch nhất định, tự thiết lập mình là bên trung gian thứ ba trong việc ra quyết định. Điều này đi ngược lại với các nguyên tắc định hướng của hệ thống tài chính phi tập trung”, ông giải thích.
Tác động lâu dài của quá trình chuyển đổi PoS
Bất chấp những lo ngại về việc tập trung hóa quá mức và giám sát quy định, các nhà quan sát trong ngành tin rằng blockchain Ethereum sẽ khắc phục được những vấn đề ngắn hạn này và tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái trong dài hạn.
Nhà điều hành Jason Lau của Okcoin ủng hộ việc mở rộng tầm nhìn về quá trình chuyển đổi.
“Khi chúng ta nghĩ về cuộc tranh luận tập trung và phân quyền, chúng ta cần phải nhìn vào dài hạn. Các blockchain mở yêu cầu mức độ phân quyền cao để đảm bảo khả năng chống kiểm duyệt, tính mở và bảo mật, vì vậy bất kỳ sự thay đổi nào theo hướng tập trung hơn đều đáng để theo dõi. Cộng đồng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc khuyến khích, đảm bảo đa dạng người tham gia và chúng tôi sẽ theo dõi điều này diễn ra như thế nào theo thời gian”.
Wilson lưu ý mạng có thể trở nên phi tập trung hơn một chút trong vòng 6–8 tháng tới, khi thời gian khóa trên Ethereum bắt đầu hết hạn và holder sẽ có thể rút các token đã stake của họ.
Trong khi tình trạng tập trung hóa node và trình xác thực là vấn đề đáng quan tâm, đồng sáng lập và CEO Chen Zhuling của nhà cung cấp dịch vụ staking không lưu ký RockX lưu ý rằng khai thác PoW trên Ethereum cũng tập trung như các trình xác thực của mạng dựa trên PoS hiện tại.
“Trong kỷ nguyên PoW, 3 pool khai thác thống trị hashrate của Ethereum Network. Bạn khó có thể cạnh tranh với những thợ đào khác để xác minh các block nếu bạn không sở hữu lượng lớn sức mạnh tính toán, đòi hỏi các thiết bị khai thác đắt tiền, ngốn năng lượng”.
Chen cũng ủng hộ quan điểm lâu dài về quá trình chuyển đổi PoS vì hiện tại các token chủ yếu được nền tảng lớn kiểm soát vì lợi ích bảo mật và với giả định thiện chí rằng họ sẽ không làm bất cứ điều gì để phá hủy mạng.
Demchuk đã nhanh chóng chỉ ra rằng tập trung staking không có nghĩa là sẽ dễ dàng cho một nhóm staker lớn độc hại có khả năng nắm quyền kiểm soát Ethereum Network, vì “có một biện pháp bảo vệ bổ sung. Những trình xác thực “xấu” sẽ bị phạt, có nghĩa là phần stake của họ sẽ bị tịch thu”.
Ethereum đã chuyển đổi sang mạng PoS, nhưng phần lớn khả năng mở rộng và các tính năng khác sẽ chỉ đến sau khi hoàn thành giai đoạn cuối cùng, dự kiến vào cuối năm 2024.
Trong thời gian tới, sẽ rất thú vị để theo dõi diễn biến Ethereum giải quyết tình trạng tập trung của các trình xác thực và xoa dịu những lo ngại ngày càng tăng về quy định đối với mạng.
Theo dõi kênh Tiktok của Tạp Chí Bitcoin tại đây: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Chi tiêu “Bitcoin ngủ đông” chậm lại đáng kể vào năm nay – 92 BTC có thâm niên 1 thập kỷ được di chuyển
- Ethereum tăng 14% giữa lúc lệnh Short tăng đột biến
- Chủ tịch CFTC Hoa Kỳ: Ethereum là một loại hàng hóa
Đình Đình
Theo Cointelegraph