Những người ủng hộ PoS và các hoạt động thân thiện với môi trường đã vận động hành lang để thay đổi mã đồng thuận khai thác của Bitcoin, nhưng lịch sử cho chúng ta biết lý do tại sao Bitcoin lại tuyệt vời như vậy.
Bitcoin là tiền điện tử đầu tiên khởi đầu cho tất cả và thậm chí cho đến ngày nay vẫn tiếp tục thúc đẩy tâm lý thị trường. Tuy nhiên, nó gặp không ít các thách thức trong suốt chặng đường đó. Thách thức mới nhất dường như xoay quanh cơ chế đồng thuận khai thác PoW và tác động của nó đối với môi trường.
Bitcoin Network tiêu thụ quá nhiều năng lượng là một trong những chủ đề nóng nhất vào năm ngoái, trong đó những tên tuổi nổi tiếng như Elon Musk đã thúc đẩy tâm lý rằng BTC ở dạng hiện tại là không tốt cho môi trường. May mắn thay, các công ty khai thác đang dần chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo và các báo cáo mới nhất cho thấy 58% năng lượng của mạng BTC đến từ các nguồn tái tạo.
Vào năm 2022, cuộc tranh luận dường như chuyển từ việc sử dụng năng lượng sạch sang thay đổi hoàn toàn đồng thuận khai thác, với một cuộc vận động hành lang bao gồm các tỷ phú và những người ủng hộ PoS kêu gọi thay đổi code Bitcoin. Tâm lý này cũng một phần bắt nguồn từ việc Ethereum sắp chuyển từ PoW sang PoS, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2022.
PoW là đồng thuận khai thác tiền điện tử ban đầu được Bitcoin phổ biến và một số dự án ban đầu áp dụng. PoS ra đời cùng với sự ra mắt Peercoin vào năm 2013 và mặc dù lúc đầu không phổ biến lắm, nhưng khả năng mở rộng và hiệu quả năng lượng đã khiến nó trở thành một lựa chọn phổ biến cho các dự án mới.
CEO William Szamosszegi của nền tảng khai thác Bitcoin Sazearch nói rằng “sai lầm cơ bản của Greenpeace, Larsen và các nhà phê bình khác về mức tiêu thụ năng lượng của Bitcoin là họ đánh giá Bitcoin theo “thành phần” thay vì đề xuất giá trị của nó”. Anh ấy nói thêm:
“Chúng ta nên đánh giá một phát minh mới theo mức độ mà nó giải quyết vấn đề trong xã hội. PoW cho phép tiền âm thanh và một loại tiền tệ phi tập trung được hỗ trợ bởi năng lượng trong thế giới thực. PoS không thể đạt được điều này”.
Gần đây, Bitcoin Mining Council (BMC) đã trả lời qua một lá thư gửi đến Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) cho biết rằng PoS và PoW là khác nhau về bản chất. Do đó, thật sai lầm khi gọi PoS là một hình thức PoW “hiệu quả” hơn, vì nó không đạt được điều tương tự.
PoW cung cấp khả năng phân quyền thực sự
PoW được quảng bá là phương pháp đáng tin cậy nhất để đạt được sự đồng thuận trên blockchain. Nó hỗ trợ phân cấp giao dịch trong khi loại bỏ các bên trung gian và đảm bảo tính hợp lệ của giao dịch. Thuật toán đồng thuận khai thác này mang lại cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người và những thợ mỏ mới được khuyến khích bổ sung thêm phần cứng và dành nhiều năng lượng hơn để nhận được phần thưởng khai thác.
Mặt khác, PoS sử dụng hệ thống staking, trong đó yêu cầu lượng vốn nhất định dưới dạng token của mạng để trở thành trình xác thực. Tính bảo mật của nó bắt nguồn trực tiếp từ giá trị kinh tế theo nhận thức của mạng hoặc mức độ đắt đỏ của việc mua một phần stake lớn.
Trong khi rất nhiều điều được tạo ra từ mức tiêu thụ năng lượng của Bitcoin mà chắc chắn ở mức cao hơn khi so sánh với các dự án tiền điện tử khác, những người phản đối thường coi mức tiêu thụ năng lượng là số liệu độc lập. Trong khi đó, mức tiêu thụ năng lượng của Bitcoin tỷ lệ thuận với tính bảo mật, khiến nó thực sự phi tập trung.
Tuy nhiên, rất nhiều nỗ lực được thực hiện để “xanh hóa” hoạt động khai thác Bitcoin ngay cả ở hình thức đồng thuận hiện tại. Theo một nghiên cứu của Galaxy Digital, mạng Bitcoin tiêu thụ gần một nửa năng lượng mà các ngân hàng và hoạt động khai thác vàng sử dụng.
Mức tiêu thụ năng lượng ước tính hàng năm (TWh/năm) | Nguồn: Galaxy Digital
Các nhà phê bình thường cho rằng năng lượng mà thợ mỏ Bitcoin sử dụng là đánh cắp từ các trường hợp sử dụng phong phú hơn hoặc làm tăng mức tiêu thụ năng lượng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thợ mỏ Bitcoin sử dụng nguồn năng lượng không cạnh tranh mà lẽ ra bị lãng phí hoặc không khai thác hết công suất.
Nhu cầu thay đổi các nguyên lý cốt lõi của mạng Bitcoin không phải là mới. Trong cuộc chiến kích thước khối Bitcoin từ năm 2015-2017, nhiều sàn giao dịch và thợ mỏ ủng hộ đợt hard fork Bitcoin nhưng cộng đồng Bitcoin kiên quyết giữ cho mạng đúng với giá trị của nó như khi Satoshi Nakamoto tạo ra. Joe Burnett, nhà phân tích khai thác tại Blockware Solutions, tin rằng mọi nỗ lực thay đổi thuật toán đồng thuận của Bitcoin “chắc chắn sẽ thất bại”:
“Người dùng Bitcoin hoặc nhà điều hành node có thể phản đối việc thay đổi đồng thuận và nâng cấp mạng theo cách tương thích ngược. Cuộc chiến này đã đặt ra tiền lệ Bitcoin có khả năng chống lại mọi thay đổi dẫn đến biến đổi đề xuất giá trị của nó gồm hoàn toàn khan hiếm, di động, bền vững, có thể phân chia và có thể thay thế được”.
Nhìn lại một số fork từ năm 2018, khi cuộc tranh cãi về kích thước khối đang ở đỉnh điểm, đưa ra bức tranh chân thực về lý do tại sao Bitcoin không nên thay đổi code. Hai mạng blockchain ra đời từ “cuộc chiến kích thước khối” là Bitcoin Cash (BCH) và Bitcoin SV (BSV). Cả hai đều phải đối mặt với các vấn đề tập trung và bảo mật đáng kể nhưng rất tiếc là phát triển trên các mạng này giảm theo thời gian.
Tổng hashrate Bitcoin | Nguồn: Blockchain
Một minh chứng nổi bật khác của cơ chế đồng thuận PoW là lệnh cấm khai thác từ chính phủ Trung Quốc vào năm ngoái. Trung Quốc đóng góp hơn 60% sức mạnh khai thác Bitcoin, nhưng lệnh cấm bao trùm đã buộc thợ mỏ phải đóng cửa hoàn toàn và ngừng hoạt động. Khi đó, sức mạnh hash của mạng Bitcoin giảm hơn 50% trong một đêm. Tuy nhiên, trong vòng vài tháng, sức mạnh khai thác đã trở lại mức trước khi bị cấm, cho thấy sức mạnh thực sự của phân quyền.
Các mạng PoS hàng đầu đang quay cuồng với các vấn đề
Lập luận lớn nhất ủng hộ PoS là hiệu quả năng lượng và khả năng mở rộng. Tuy nhiên, những lợi thế đó đi kèm với cái giá phải trả là phân quyền – nguyên tắc ra đời của tiền điện tử. Ví dụ, Bitcoin được tạo ra với nguyên tắc bình đẳng, hứa hẹn mang đến cơ hội bình đẳng cho bất kỳ ai muốn tham gia. Ngược lại, PoS tạo ra rào cản staking, trong đó staker cao nhất có tiếng nói nhất trong quá trình ra quyết định.
Nhu cầu năng lượng của mạng Bitcoin | Nguồn: Cambridge Centre of Alternative Finance
Mặc dù đúng là xác minh PoS ít tiêu tốn năng lượng hơn so với hệ thống PoW hiện tại, nhưng có những rào cản cơ bản với mô hình PoS làm giảm đáng kể khả năng Bitcoin sớm thay đổi cơ chế đồng thuận. Một trong những mối quan tâm lớn đối với mạng PoS là mức độ tập trung và tác động sau đó đối với bảo mật của mạng. Noble Drakoln, người dẫn chương trình podcast của Accredited Investor Journal, nói rằng mạng PoS có thể “thân thiện với môi trường” nhưng chúng không phân cấp.
Bằng chứng rõ ràng nhất vi phạm trên một số giao thức tài chính phi tập trung PoS và các game NFT. Ngay cả mạng PoS lớn nhất như Solana chứng kiến lượng chấp nhận gia tăng đáng kể cũng phải đối mặt với nhiều sự cố ngừng hoạt động trong năm qua. Hầu hết trong số đó là do các cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) phân tán, dẫn đến mất sự đồng thuận giữa các trình xác thực.
ETH, tiền điện tử lớn thứ hai theo vốn hóa thị trường, đã quyết định chuyển sang PoS để giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng trên nền tảng của họ. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi đã bị trì hoãn trong nhiều lần và ngay cả việc chuyển sang PoS cũng sẽ không đảm bảo hoạt động liền mạch. Drakoln giải thích thêm:
“Việc chuyển sang PoS sẽ gây nguy hiểm cho bảo mật nếu không xem xét các giải pháp phụ để PoW hoạt động. Những lo ngại về môi trường xung quanh mạng Bitcoin đã tạo ra một hành lang kêu gọi thay đổi code từ PoW sang PoS. Tuy nhiên, PoW là chìa khóa cho sự phân quyền của Bitcoin”.
Các cơ chế đồng thuận không chỉ phải bảo mật mạng mà còn cho phép khả năng mở rộng. Ví dụ, ETH có nhiều trường hợp sử dụng khác nhau so với Bitcoin và kết quả là cần phải mở rộng quy mô theo kiểu khác, dẫn đến việc ETH2 chấp nhận PoS trong tương lai.
Mặt khác, Bitcoin chỉ cần xử lý các giao dịch trên mạng cho phép PoW xây dựng theo hướng bảo mật mạng tối đa trong khi tận dụng các ứng dụng layer 2 như Lightning Network hoặc Stacks để bù đắp cho khả năng mở rộng khi khía cạnh khai thác chuyển sang các tùy chọn tiết kiệm năng lượng hơn.
Đăng ký tài khoản Binance tại đây (giảm 10% phí giao dịch Spot, Margin và Futures): https://accounts.binance.com/en/register?ref=29171587
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- SOL, MATIC và hai đối thủ Ethereum sẽ rơi vào trạng thái “ngàn cân treo sợi tóc” một khi hỗ trợ bị đánh sập
- Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ lo ngại về kế hoạch Bitcoin-401K của Fidelity khi BoA cho rằng BTC không thể là biện pháp phòng ngừa lạm phát
- Bò vắng mặt khi thị trường lao dốc – Bitcoin đã mất một trong hai mức hỗ trợ thị trường tăng giá quan trọng
Đình Đình
Theo Cointelegraph
