Trang chủ Tạp chí Lạm phát đang giết chết chúng ta, chỉ dựa vào tiền điện...

Lạm phát đang giết chết chúng ta, chỉ dựa vào tiền điện tử không thể đánh tan cơn bão

06/11/2022 12:00

Các loại tiền truyền thống đang thất bại và nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiền điện tử có thể dễ mắc phải những khuyết điểm tương tự.

Giống như một đại dịch, lạm phát đã và đang lan rộng khắp thế giới, bao trùm tương lai bằng sự bất định tăm tối. Theo lý thuyết kinh tế vĩ mô, lạm phát là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó.

Bất đồng về cách quản lý lạm phát ở Vương quốc Anh đã suýt khiến nền kinh tế của nước này sụp đổ và dẫn đến việc Thủ tướng Liz Truss buộc phải từ chức chỉ sau 44 ngày ngồi trên ghế nóng. Hiện tại, ít nhất 10 nền kinh tế mới nổi đang bị siêu lạm phát và dự kiến sẽ còn nhiều hơn nữa.

Bên cạnh đó, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Hoa Kỳ (FOMC) – một bộ phận của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) chịu trách nhiệm giữ ổn định giá cả vừa công bố tăng lãi suất cao hơn trong bối cảnh tổng sản phẩm quốc nội dương trở lại – báo hiệu những rắc rối lạm phát tiếp tục ở phía trước.

Cuộc đấu tranh giảm lạm phát trên toàn thế giới là bằng chứng hữu hình cho thấy công cụ của các ngân hàng trung ương trong thời gian qua là không đủ để giải quyết những vấn đề tiền tệ dai dẳng hiện nay. Nhưng hy vọng về ngày mai tươi sáng và bền vững có thể được tìm thấy thông qua một công nghệ mà các nhà hoạch định chính sách ít mong đợi nhất: blockchain.

Là đơn vị tiền tệ dự trữ của thế giới, tất cả các quốc gia đều phải dựa vào đô la Mỹ để giao dịch. Trong thời gian thuận lợi, điều đó dường như phù hợp với tất cả mọi người. Nhưng trong thời kỳ lạm phát cao, sức mua của đô la giảm mạnh, buộc các nước khác phải mua nhiều đô la hơn để duy trì sự ổn định. Chưa hết, các giai đoạn lạm phát trong nước Mỹ cao chính là điều buộc Fed phải giảm thanh khoản đồng đô la thông qua việc tăng lãi suất, nhằm chống lại lạm phát và ngăn cản hoạt động mua đô la trên thị trường quốc tế. Nó cũng là một phần trong cuộc chiến tranh tiền tệ giữa Mỹ và các siêu cường kinh tế khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và EU.

Tình trạng tiến thoái lưỡng nan giữa việc giảm bớt áp lực lạm phát trong nước trong khi vẫn đáp ứng nhu cầu thanh khoản của thế giới được gọi là Triffin Dilemma (tình thế tiến thoái lưỡng nan Triffin hay Nghịch Lý Triffin) và nó nảy sinh bất cứ khi nào tiền quốc gia dựa trên tín dụng như đô la Mỹ được sử dụng làm dự trữ toàn cầu.

* Nghịch Lý Triffin, được đặt tên theo Robert Trffin – một nhà kinh tế đã nghiên cứu về sự sụp đổ sắp xảy ra của hệ thống Bretton Woods trong cuốn sách được viết vào năm 1960 của ông “Gold and the Dollar Crisis: The Future of Convertibility” (tạm dịch: “Cuộc khủng hoảng vàng và đô la: Tương lai của sự chuyển đổi”). Ông chỉ ra rằng những năm đô la được bơm vào nền kinh tế thế giới thông qua các chương trình viện trợ sau chiến tranh như Kế hoạch Marshall đã khiến cho việc tuân thủ theo tiêu chuẩn vàng ngày càng khó khăn. Để duy trì tiêu chuẩn, Mỹ phải tăng cường niềm tin quốc tế bằng cách tạo ra thặng dư trong tài khoản vãng lai đồng thời tạo ra thâm hụt trong tài khoản vãng lai thông qua việc cung cấp liên kết ngay với vàng.

Về mặt thực tiễn, chính sách tiền tệ suy yếu liên quan đến Triffin gây ra các cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ những nước phát triển tiên tiến và nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới. Cần lưu ý rằng bản thân nghịch lý Triffin không gây ra lạm phát cao ở các nền kinh tế tiên tiến. Thay vào đó, nó hoạt động như một chất xúc tác, giống như xăng, khiến lạm phát trầm trọng nhanh chóng lan rộng khắp nơi. Những cuộc khủng hoảng này đẩy người nghèo vào cảnh lầm than, xóa bỏ đáng kể nhiều tiến bộ về công bằng xã hội, an ninh kinh tế và xóa đói giảm nghèo đạt được trong những năm bùng nổ và luôn khiến tăng trưởng toàn cầu kết thúc bằng phá sản ở khắp mọi nơi. Chu kỳ bùng nổ-phá sản lặp đi lặp lại này tạo ra những bước lùi lớn sau mỗi bước nhảy vọt, nhấn mạnh nhu cầu quan trọng là phải cải cách và hiện đại hóa hệ thống tiền tệ quốc tế của chúng ta.

Điều thú vị là chúng ta đã biết cách giải quyết tình trạng nhập khẩu lạm phát liên quan đến Triffin từ rất lâu trước khi nhà kinh tế học Robert Triffin lần đầu tiên xác định được hiện tượng này vào những năm 1960. Tại Hội nghị Bretton Woods sau Thế chiến II, nhà kinh tế học nổi tiếng John Maynard Keynes giải thích rằng lạm phát toàn cầu trong thời kỳ suy thoái có thể được quản lý hiệu quả bằng cách tránh sử dụng tiền tệ quốc gia cho thương mại quốc tế và thay vào đó khiến các quốc gia đồng ý sử dụng dự trữ toàn cầu có giá trị ổn định. Mặc dù đề xuất của Keynes chưa bao giờ được thực hiện, nhưng ý tưởng này đã đi trước thời đại.

Gần 8 thập kỷ đã trôi qua kể từ Hội nghị Bretton Woods, hãy cùng khám phá ý nghĩa của điều này vào năm 2022.

Quay trở lại năm 2009, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính thế giới, một số quốc gia đã kêu gọi cải cách theo kiểu Keynes, nhấn mạnh vào “Quyền rút vốn đặc biệt” của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) – về cơ bản, các đơn vị tài khoản được hỗ trợ bởi một rổ tiền tệ – được sử dụng phổ biến hơn là dự trữ toàn cầu. 13 năm sau, chúng ta có thể nói rằng những đề xuất này không đi đến đâu. Thương mại quốc tế vẫn phải dựa vào đô la Mỹ và dường như có rất ít ý chí chính trị muốn thay đổi hiện trạng. Có vẻ như không thể thực hiện cải cách hiệu quả hệ thống tài chính thông qua các kênh chính sách hiện có.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2002-2022 | Nguồn: Cục thống kê lao động Hoa Kỳ

Nhưng một vài năm gần đây đã có một cái gì đó mới mẻ và đột phá. Sự ra đời của các blockchain đã tạo tiền đề cho sự xuất hiện của nhiều loại tiền kỹ thuật số mới, với khả năng chống tiền giả trở thành một nhiệm vụ đơn giản. Phong trào này ngày càng phổ biến trong lĩnh vực tài chính phi ngân hàng trung ương, được định hướng ngang hàng (tài chính phi tập trung) và tạo ra một cộng đồng toàn cầu gồm những người sẵn sàng thử nghiệm với các loại tiền kỹ thuật số do tư nhân phát hành.

Để đáp ứng việc sử dụng ngày càng nhiều loại tiền tệ thay thế này, gần như tất cả các ngân hàng trung ương trên thế giới đang nghiên cứu phát hành tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). Theo đó, đô la kỹ thuật số, euro và nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ hoạt động dựa trên blockchain, được thực hiện với mục đích làm cho các loại tiền điện tử do tư nhân phát hành trở nên lỗi thời.

Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây của Linda Schilling và những người khác cho thấy CBDC có thể sẽ thất bại theo thời gian. Cụ thể, tồn tại một bài toán nan giải cho hình thức này là CBDC không thể đồng thời ổn định về tài chính, giá cả và hiệu quả. Nói cách khác, CBDC không những không giải quyết được bất kỳ vấn đề nào mà chúng ta gặp phải với các loại tiền tệ hiện có, mà lại tạo ra những vấn đề mới có khả năng gây thảm họa dưới chiêu bài đổi mới tư duy tương lai.

Tuy nhiên, thực sự có một giải pháp trong tầm ngắm. Sự xung đột của các điều kiện bất thường ngày nay, công nghệ mới, khủng hoảng và cộng đồng sẽ là thời cơ dễ dàng nhất để các bên tư nhân phát hành một loại tiền dự trữ có thể mở rộng, không lạm phát nhằm bổ sung cho đồng đô la Mỹ. Mặt khác, nó không anti-USD, mà là một loại tiền điện tử ổn định về giá trị, được thiết kế riêng để giảm lạm phát và đặc biệt dành cho thanh toán xuyên biên giới – giải quyết hiệu quả vấn đề Nghịch Lý Triffin và giảm bớt nỗi đau lạm phát cho hàng tỷ người.

Công bằng mà nói, một số người đã thử điều này. Token XRP của Ripple từng được quảng cáo là nguồn dự trữ toàn cầu tiềm năng và một số người đam mê Bitcoin ủng hộ quá trình chuyển đổi tổng thể từ tiền fiat sang Bitcoin. Tuy nhiên, trong một bài viết của Federal Reserve Bank of Philadelphia, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiền điện tử ủy thác – các token chỉ được hỗ trợ bởi sự tin tưởng của người dùng – có thể lạm phát phi mã theo thời gian nếu phía chính phủ không can thiệp vào việc hạn chế tạo ra các loại tiền điện tử cạnh tranh. Hay nói cách khác, nếu mọi người tiếp tục tạo ra coin mới, một ngày nào đó sẽ có rất nhiều tài sản được lưu hành đến nỗi tất cả các loại tiền điện tử cuối cùng sẽ trở nên vô giá trị.

Tiền dự trữ toàn cầu thực sự khả thi sẽ phải phá vỡ truyền thống ủy thác này và có giá trị ổn định.

Nhưng không mối lo ngại nào trong số này có thể ngăn cản các nhà phát triển phần mềm thử nghiệm với tài chính phi tập trung. Có nhiều loại tiền điện tử được thiết kế cho nhiều nhu cầu khác nhau của người dùng, từ các token tập trung vào quyền riêng tư được sử dụng chủ yếu cho giao dịch trên thị trường darknet đến các loại tiền tệ dành riêng cho mạng được sử dụng để xác minh giao dịch.

Những trường hợp sử dụng thực tế hạn chế này có thể tạo nên sự khác biệt quan trọng đối với một loại tiền điện tử dự trữ khả thi. Vấn đề không phải là để cạnh tranh với đô la Mỹ, mà là để cung cấp cho các quốc gia khác giải pháp thay thế cho đồng đô la trong thời kỳ biến động mạnh. Về bản chất, nó là một loại tiền kỹ thuật số chống lạm phát giúp đưa thế giới thoát khỏi các chu kỳ bùng nổ-phá sản không có hồi kết và tiến tới ổn định, tăng trưởng toàn cầu bền vững.

Một ngày nào đó, sau nhiều năm kể từ bây giờ, mọi người sẽ nhìn lại những gì chúng ta đã làm để ngăn chặn thảm họa toàn cầu sắp xảy ra. Chúng ta hài lòng với lãi suất khi thế giới rơi vào hỗn loạn hay chúng ta đã cam kết hiện đại hóa mạnh mẽ trong thời kỳ nhiều bất ổn? Dù lịch sử có ghi nhớ về chúng ta hay không, câu hỏi mà hành động hiện nay sẽ trả lời là: Nếu chúng ta thực sự đang sống dưới một hệ thống bị rạn nứt, nơi các công cụ chính sách tốt nhất không thể cứu người dân khỏi những thất bại kinh tế sắp xảy ra, tại sao không thử một cái gì đó mới và khác biệt?

Đã đến lúc chúng ta cần có hành động can đảm, quyết đoán và viết một Thỏa thuận Bretton Woods mới để bảo vệ tương lai của thế giới – nhưng lần này là bằng Solidity.

Theo dõi kênh Tiktok của Tạp Chí Bitcoin tại đây: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

Đình Đình

Theo Cointelegraph