Một trong những nguyên tắc cốt lõi thúc đẩy ngành công nghiệp tiền điện tử là tài sản kỹ thuật số có thể phát triển thịnh vượng mà không cần đến các cơ quan tập trung.
Thay vào đó, các thuật toán đồng thuận như PoW và PoS có thể dân chủ hóa khâu quản trị bằng cách người dùng chịu trách nhiệm duy trì tính toàn vẹn của mạng.
Tuy nhiên, cả hai mô hình quản trị đều phải đối mặt với những thách thức ở mảng phân cấp. Thông qua việc xem xét dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, LongHash đã nghiên cứu được mức độ ảnh hưởng của mạng đối với những người tham gia chính hoặc các bên liên quan nắm giữ tiền điện tử PoW và PoS.
Phân phối hashrate trên các đồng tiền PoW
PoW là mô hình quản trị được phần lớn các loại tiền điện tử hàng đầu trong ngành sử dụng – bao gồm Bitcoin và Ethereum. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi trong tương lai, vì các nhà phát triển Ethereum hiện đang lên kế hoạch sử dụng PoS.
Các loại tiền điện tử khác nhau sẽ có cách triển khai không giống nhau trong cách tiếp cận PoW. Về lý thuyết, PoW có thể dân chủ hóa các quyết định được đưa ra trên mạng. Nhiều người trong ngành khuyên nên cảnh giác với các mối đe dọa đối với mô hình này, chẳng hạn như các mỏ đào riêng lẻ chiếm đủ số lượng hashrate của mạng để có thể đưa ra quyết định mang tính chất tự phục vụ. Trước đây, phân tích của LongHash đã chỉ ra rằng chỉ có một vài mỏ đào có thể chiếm phần lớn hashrate của mạng.
Tỷ lệ phân phối hashrate của Bitcoin, Ethereum và Litecoin (13/6/2019)
Phân tích mới của chúng tôi về quá trình triển khai PoW phổ biến được thực hiện dựa trên tỷ lệ phân phối hashrate của Bitcoin, Ethereum và Litecoin. Vào ngày 13/6/2019, Bitcoin có tỷ lệ phân phối hashrate nhiều nhất trong ba loại kể trên.
Trong bất kỳ mỏ đào Bitcoin nào thì BTC.com cũng là bên có nhiều đóng góp nhất cho hashrate của mạng (khoảng 17.9%). Theo sau đó là F2Pool (13%), AntPool (12,5%) và BTC.TOP (10.9%). Tóm lại, hai mỏ đào BTC lớn nhất chiếm 30.9%.
Mặt khác, khi nói đến Ethereum, hai mỏ đào lớn nhất chiếm 49.09% hashrate của mạng. Ngoài ra, mỏ đào Ethermine là mỏ đào đóng góp hashrate lớn nhất trong số mỏ đào Bitcoin, Ethereum hoặc Litecoin, chiếm 27.09%.
Mỏ đào đóng góp hashrate lớn nhất của Litecoin là Poolin, chiếm 21.2% trong số hashrate của mạng. So với Bitcoin và Ethereum, hai mỏ đào Litecoin lớn nhất chiếm 37.2% hashrate.
Tiền điện tử PoS tập trung đến mức nào?
Khi so sánh mức độ phân cấp giữa tiền điện tử PoW và PoS, chúng tôi đã vấp phải một vài trở ngại. Vấn đề cơ bản nhất là hai mô hình quản trị có rất nhiều điểm khác nhau trong cách tiếp cận để đạt được sự đồng thuận.
Không giống như mô hình PoW, quản trị PoS dựa trên quyền sở hữu token của người tham gia. Những người được coi là có “cổ phần” đáng kể trên mạng có thể đảm nhận việc duy trì tính toàn vẹn của mạng nhiều hơn. Để biết thêm thông tin, vui lòng tham khảo hướng dẫn của Longhash về PoS.
Vì các chuỗi PoS không đặc biệt chú ý vào việc “đào” token trên nền tảng giống như các chuỗi PoW nên chúng tôi không xem xét đến hashrate của các mỏ đào. Thay vào đó, Longhash đã nghiên cứu số lượng quyền biểu quyết của những người xác nhận nắm giữ phần lớn trong các mạng tương ứng của họ.
Đối với loại này, chúng ta không có nhiều lựa chọn. Trên thị trường hiện nay, chỉ có một ít các loại đồng tiền hàng đầu đã áp dụng mô hình PoS. Hơn nữa, các loại phổ biến như EOS và Tron sử dụng phiên bản sửa đổi của PoS là DpoS với cách thức hoạt động hoàn toàn khác.
Longhash đã xem xét Cosmos (ATOM) và Tezos (XTZ), vì cả hai đều hoạt động theo cách chủ yếu dựa trên thuật toán đồng thuận PoS. Ngoài ra, cả hai đều nằm trong bảng xếp hạng hai mươi đồng tiền hàng đầu theo giá trị vốn hóa thị trường.
Đối với nhiều loại tiền điện tử PoS, những người nắm giữ quyền biểu quyết lớn nhất thường là các mỏ staking. Cosmos là một ví dụ điển hình, vì mỏ stake.fish là bên liên quan duy nhất có ảnh hưởng lớn. Tại thời điểm viết bài, Cosmos nắm giữ 7,92% quyền bỏ phiếu của mạng.
Site của stake.fish giải thích rằng: “Trong các chuỗi blockchain PoS, người xác nhận sẽ tạo ra, đề xuất hoặc bỏ phiếu cho các khối được thêm vào blockchain. Những người xác nhận này phải trang bị phần cứng mạnh mẽ với nhiều tính năng bảo mật thích hợp và trực tuyến 24/7”.
Những người xác nhận này cho phép người dùng “góp” tài sản của họ để đổi lấy phần thưởng tài chính. Trong thực tế, điều này có nghĩa là người dùng lưu giữ tài sản mà không mất một khoảng thời gian nhất định. Phần thưởng mà người dùng nhận được thường được lấy từ các khối mới tạo ra từ cổ phần của họ.
Khi nói đến Tezos, các “ứng viên” hoạt động theo cách tương tự như góp cổ phần cho các mỏ, vì họ đóng vai trò là người xác nhận của mạng. Như biểu đồ của chúng tôi cho thấy, một số người đóng góp lớn cho quyền biểu quyết của Tezos là những ứng viên thuộc về tổ chức Tezos. Tóm lại, họ nắm giữ khoảng 23.22% sức mạnh bỏ phiếu của mạng.
Tuy nhiên, theo một tuyên bố từ tổ chức Tezos, họ sẽ không sử dụng sức mạnh của mình để gây ảnh hưởng đến mạng: “Tổ chức đã quyết định không bỏ phiếu trong phần đầu tiên của quy trình hiện đang diễn ra trong thời gian đề xuất.”
Theo dự án của Twitter, Tezos có ứng viên không nền tảng đầu tiên vào tháng 7/2018. Sau đó, quyền hạn trên mạng đã được phân phối nhiều hơn theo thời gian. Tính đến tháng 3 năm nay, tổ chức Tezos thừa nhận đã nắm giữ hơn 31% sức mạnh bỏ phiếu của mạng.
Ngoài Cosmos và Tezos thì cũng còn có nhiều loại tiền điện tử khác dựa trên mô hình PoS đang trong giai đoạn “trứng nước” về cả mặt phát triển và ứng dụng. Do đó, có thể mất một thời gian để các đồng tiền này được thử nghiệm thực sự trên cùng quy mô với các đồng tiền hàng đầu như Bitcoin, Ethereum và Litecoin.
Cả hai đồng tiền PoW và PoS đều đối mặt với nguy cơ tập trung hóa
Với loại tài sản thực sự được phân cấp thì không cơ quan trung ương nào có thể hoàn toàn kiểm soát được tương lai của nó. Đây không chỉ là vấn đề về nguyên tắc. Trong trường hợp của blockchain PoW, một mỏ đào nắm giữ phần lớn hashrate của tiền điện tử sẽ dễ bị tấn công đến 51%.
Khi nhắc đến kiểu tấn công này, chúng ta có thể liên tưởng đến các tổ chức sở hữu phần lớn quyền kiểm soát có khả năng thao túng các giao dịch trong tương lai của mạng. Do đó, điều quan trọng đối với các đồng tiền PoW là duy trì tỷ lệ phân phối hashrate đáng kể.
Trong khi các nhà đổi mới đã nhận thức được những rủi ro của việc tập trung hóa trong các hệ sinh thái PoW, một số người tin rằng PoS rất “mong manh dễ vỡ”. Theo một chuyên gia, việc duy trì phân phối quyền là đặc biệt quan trọng đối với các loại tiền tệ PoS.
Ông Qiao Wang – tổng quản lý sản phẩm của Messari giải thích: “Trong các mạng PoW, có sự phân chia quyền đáng kể giữa người dùng (tức là người nắm giữ) và người xác nhận (tức là thợ mỏ). Chúng tôi đã có những nhận định ban đầu về điều này vào năm 2017, khi người dùng Bitcoin thúc giục các công ty khai thác kích hoạt SegWit, dừng SegWit2x ngay cả khi nhiều công ty đã nắm quyền kiểm soát mạng nhiều hơn”.
Ông cho biết thêm: “Trong các mạng PoS, những người nắm giữ và các nhà góp vốn có xu hướng là cùng một người. Như vậy, quyền lực sẽ ít bị phân chia hơn.”
- CEO Messari: Bằng chứng cổ phần (POS) Ethereum 2.0 sẽ không xảy ra cho đến năm 2021
- Litecoin hợp tác với TravelbyBit và hiện được chấp nhận bởi hơn một triệu khách sạn và hãng hàng không
Thùy Trang
Tạp Chí Bitcoin | LongHash
