Proof-of-stake có khiến Ethereum trở nên tập trung hơn không?

Liệu việc chuyển sang proof-of-stake có khiến Ethereum trở nên tập trung hơn và dễ bị kiểm duyệt hơn không?

Với sự thay đổi từ proof-of-work sang proof-of-stake vào tháng trước, Ethereum hiện dựa vào trình xác thực chứ không phải thợ đào, để thêm các giao dịch mới vào mạng lưới. Những trình xác thực đó có thể quyết định những giao dịch đi vào mỗi khối và theo thứ tự nào.

Mặc dù nâng cấp đã làm giảm mức tiêu thụ năng lượng của mạng xuống 99,99%, nhưng cũng có nghĩa là một phần lớn ETH bảo vệ mạng sẽ nằm trong các thực thể tập trung. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng, điều đó đi ngược lại tất cả những lý do khiến Ethereum trở nên phi tập trung ngay từ đầu.

Tính đến tháng trước, 13,5 triệu ETH (trị giá khoảng 22,3 tỷ USD) đã được stake trên Ethereum, với hơn 60% số ETH đó là của Lido Finance, Coinbase, Kraken và Binance. Điều đó có nghĩa là các thực thể tập trung này có nhiều khả năng được chỉ định các khối giao dịch để thêm vào chuỗi và cuối cùng có thể có tiếng nói “quá lớn” về những gì được và không được phép xảy ra trên mạng lưới.

Các con số này đã thay đổi một chút kể từ khi Ethereum chuyển sang proof-of-stake. Theo công ty phân tích blockchain Nansen, hiện có 14 triệu ETH đang tham gia staking trên Ethereum, và chúng vẫn phân bổ giữa các sàn giao dịch tập trung và Lido, được quản lý bởi Lido DAO.

Nhưng vấn đề tập trung ETH trở nên gay gắt hơn khi không phải tất cả các trình xác thực tập trung lớn đều xem xét tất cả các giao dịch để tuân thủ lệnh trừng phạt của Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC).

Chẳng hạn, chúng có thể tránh việc xử lý tiền được gửi đến hoặc từ các địa chỉ ví Tornado Cash đã bị OFAC xử phạt. Toàn bộ vấn đề trở nên phức tạp hơn do Coinbase hiện đang ủng hộ cho vụ kiện chống lại Bộ Tài chính Hoa Kỳ và OFAC, nhằm thách thức việc xử phạt các địa chỉ ví Tornado Cash.

Caleb Sheridan, nhà đồng sáng lập và trưởng nhóm sản phẩm tại Eden Network, nói rằng, tập trung hóa là mối quan tâm của nhiều người, nhưng không phải là một vấn đề lớn.

Ông nói thêm rằng, lượng ETH đang lưu hành lớn hơn nhiều so với số lượng tham gia staking, do đó, về mặt lý thuyết, sẽ giảm thiểu quyền kiểm soát của họ đối với mạng lưới. Theo dữ liệu từ Etherscan, 14 triệu ETH hiện đang tham gia staking chỉ chiếm khoảng 12% trong tổng số 121 triệu nguồn cung.

Sheridan nói: “Người dùng nhỏ lẻ vẫn có thể tham gia stake nhiều ETH hơn để chống lại bất kỳ hành vi nào được coi là có hại cho mạng lưới”.

Eden Network vận hành một trong số các MEV-boost relay, dịch vụ mà trình xác thực có thể sử dụng để thuê sản xuất khối từ bên thứ ba và tối đa hóa doanh thu của họ. Khi The Merge diễn ra, Figment, trình xác thực Ethereum, thông báo rằng họ sẽ sử dụng Flashbots MEV-boost để tăng doanh thu.

Cách thức hoạt động của Ethereum hiện nay, mỗi trình xác thực thêm một khối dữ liệu mới vào chuỗi cũng có quyền chọn giao dịch nào đi vào khối đó. Vì vậy, trình xác thực có thể loại trừ một số giao dịch nhất định. Cũng có trường hợp họ có thể sắp xếp lại các giao dịch cho mục đích chênh lệch giá hoặc thanh lý.

Nhưng những trình xác thực sử dụng MEV-boost relay để tối đa hóa doanh thu của họ cũng đang thuê bên thứ ba quyết định những giao dịch nào có thể đi vào khối của các công ty như Eden Network.

Labrys, một công ty phát triển blockchain, đã theo dõi có bao nhiêu khối được xử lý thông qua các MEV-boost relay và bao nhiêu trong số các relay đó được điều hành bởi các công ty tuân thủ OFAC.

Kể từ khi The Merge được triển khai, 35% các khối được tạo ra bởi MEV-boost relay. Và trong số đó, 31% được sản xuất bởi các công ty cho biết rằng họ sẽ tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC, bao gồm Eden Network, chỉ xử lý khoảng 1% các khối thông qua MEV-boost relay.

Người chơi thống trị là Flashbots, chiếm 84% số khối được sản xuất thông qua MEV-boost relay, cũng cho biết họ sẽ tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC.

Theo Labrys, 3 MEV-boost relay không tuân thủ là Max Profit của BioXroute; Ethical và 1 relay do Manifold vận hành.

Ngay cả khi MEV-boost relay của trình xác thực loại trừ các giao dịch để tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC, thì vẫn có một bước xác thực khác diễn ra để giúp bảo vệ chống lại sự kiểm duyệt.

“Khi một khối được đề xuất bởi trình xác thực, thì khối đó phải được chứng thực bởi ủy ban gồm ít nhất là 128 trình xác thực khác. Mức tối thiểu 128 sẽ giúp một số trình xác thực kém không thể điều khiển những trình xác thực tốt”, Dave Schwed, giám đốc điều hành tại công ty bảo mật Halborn, cho biết.

“Có một khái niệm khác được gọi là Finality, quá trình xử lý để hệ thống chấp nhận giao dịch là hợp lệ, yêu cầu đa số 2/3 bỏ phiếu cho một khối kiểm soát cứ sau 32 vị trí. Khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, nó sẽ được hoàn thiện và không thay đổi”.

Những trình xác thực bị phát hiện có hoạt động bất thường sẽ bị xử lý và ETH đã tham gia staking của họ sẽ bị tịch thu. Theo BeaconScan, trang web do Etherscan điều hành để theo dõi mạng lưới sau The Merge, hiện đã có 215 trình xác thực bị tịch thu tài sản, gần đây nhất là vào hai tuần trước. Nhưng lý do duy nhất được đưa ra trên trang web cho việc tịch thu tài sản là “vi phạm quy tắc chứng thực”.

Hơn nữa, theo người đứng đầu mảng dịch vụ blockchain của Armanino, Noah Buxton, Coinbase và các sàn giao dịch khác có thể sẽ bắt đầu mất dần vị thế thống trị khi ETH đã tham gia staking có thể bị rút khỏi mạng lưới. Hiện tại, người dùng không thể rút lượng ETH đã được stake, nhưng điều này có thể thay đổi với Shanghai, bản cập nhật mạng lưới tiếp theo.

Bản cập nhật này chưa được lên lịch chính thức, nhưng các nhà phát triển cốt lõi của Ethereum tiết lộ rằng nó có thể sẽ diễn ra trong năm tới.

Buxton cho biết bản cập nhật sẽ giúp phân tách về việc tha gia staking ETH “tập trung” thành hai nhóm riêng biệt: Trình xác thực quy mô lớn như Coinbase và người dùng cá nhân cung cấp tiền cho các staking pool. Những người chơi lớn sẽ luôn có tiền gửi của người dùng mà họ có thể sử dụng để vận hành các node xác thực. Nhưng ông hy vọng tầm ảnh hưởng của những người chơi lớn trên mạng lưới sẽ bị thu hẹp.

“Tôi nghĩ rằng những người dùng có tiền bị khóa trong các dịch vụ staking ETH có thể sẽ rút vốn khi đến thời hạn mở khóa, vì lãi suất không mấy hấp dẫn”, Buxton nói.

Vào hôm thứ Sáu, các staking pool đã mang lại lợi nhuận là 4,7%, trong khi đó, người dùng Ethereum hiện có thể nhận được lợi nhuận 5-6% bằng cách gửi ETH của họ trên các nền tảng cho vay như Nexo hoặc các giao thức như CakeDefi.

Ngay cả khi điều đó có nghĩa là việc bảo mật của mạng lưới ETH vào thời điểm hiện tại có vẻ khá tập trung, nhưng điều này sẽ không ngăn cản các nhà phát triển thực sự xây dựng và phát triển dự án trên Ethereum.

Buxon cho biết: “ Sự phi tập trung của một mạng lưới chỉ là thước đo thứ yếu. Nhà đầu tư hiện quan tâm đến nhiều vấn đề liên quan đến chi phí hoạt động và sự tham gia từ các dự án bán lẻ cũng như các dự án khác trên mạng lưới”.

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn

Theo dõi kênh Tiktok của Tạp Chí Bitcoin tại đây: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

• 3 tỷ đô la Bitcoin đã rời sàn giao dịch vào tuần này trong bối cảnh lo ngại lây lan FTX
• 5 lý do 2023 sẽ là một năm khó khăn đối với thị trường toàn cầu
• Liệu tiền điện tử có thể quay lại thời kỳ đỉnh cao khi hơn 2 nghìn tỷ đô la đã bị xóa sổ khỏi thị trường?

Việt Cường

Theo DeCrypt