Trong ngành công nghiệp tiền điện tử đang không ngừng phát triển, Ethereum đã nổi lên như một lực lượng tiên phong. Cách tiếp cận mang tính cách mạng của nó đối với các hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung (dApps) đã tạo tiền lệ cho các mạng blockchain khác.
Song, giữa tất cả những đổi mới mang tính đột phá, Ethereum phải vật lộn với một mối lo ngại nghiêm trọng có thể làm suy yếu tiềm năng của nó: quyền riêng tư.
Hiểu về Quyền riêng tư trong hệ sinh thái blockchain
Khái niệm về quyền riêng tư xét trong bối cảnh công nghệ blockchain rất phức tạp. Ngay cả nhà sáng lập Ethereum Vitalik Buterin cũng cho rằng quyền riêng tư là một trong những thách thức lớn nhất đối với mạng này.
Buterin cho biết:
“Trạng thái hiện tại liên quan đến việc đưa một lượng lớn thông tin on-chain, đó là điều ‘tốt cho đến khi nó không ổn’ và cuối cùng sẽ trở nên khó chịu nếu không muốn nói là hoàn toàn rủi ro đối với ngày càng nhiều người hơn.”
Quyền riêng tư của Ethereum là một vấn đề nhiều mặt bao gồm một số nguyên tắc, không chỉ đơn giản là giữ ẩn dữ liệu người dùng. Chúng bao gồm sự kiểm soát và đồng ý của người dùng, tiết lộ tối thiểu, đảm bảo an ninh, bảo vệ danh tính và xác thực không cần tin cậy.
Mỗi nguyên tắc này đưa ra những thách thức riêng trong cấu trúc Ethereum hiện tại.
Sự kiểm soát và đồng ý của người dùng
Nguyên tắc cơ bản của quyền riêng tư kỹ thuật số là người dùng phải có quyền kiểm soát tuyệt đối đối với dữ liệu cá nhân của họ. Họ sẽ là người quyết định ai có thể truy cập thông tin của họ, họ có thể xem bao nhiêu thông tin và trong hoàn cảnh nào.
Tuy nhiên, trong khuôn khổ hiện tại của Ethereum, nguyên tắc này mới chỉ được đưa vào thử nghiệm. Mọi giao dịch được thực hiện trên blockchain Ethereum đều hiển thị cho tất cả mọi người, khiến người dùng dường như có rất ít quyền kiểm soát đối với việc ai sẽ xem dữ liệu của họ.
Tiết lộ tối thiểu
Nguyên tắc tiết lộ tối thiểu cho rằng chỉ những thông tin tối thiểu cần thiết cho một giao dịch mới được tiết lộ. Nhưng kiến trúc của Ethereum lại đi ngược với nguyên tắc này.
Toàn bộ mạng có thể truy cập chi tiết giao dịch bất cứ khi nào giao dịch diễn ra trên mạng Ethereum. Việc này có khả năng tiết lộ nhiều thông tin hơn mức cần thiết, làm suy yếu nguyên tắc về tiết lộ tối thiểu.
Đảm bảo an ninh
Người dùng cần được đảm bảo rằng dữ liệu riêng tư của họ sẽ được bảo mật. Tuy nhiên, với một blockchain công khai như Ethereum, điều này quả thực rất khó.
Vì mọi giao dịch và dữ liệu liên quan đều được hiển thị công khai, Ethereum phải đối mặt với một trở ngại đáng kể trong việc đảm bảo tính bảo mật dữ liệu của người dùng.
Bảo vệ danh tính
Bảo vệ danh tính của người dùng là một khía cạnh quan trọng của quyền riêng tư kỹ thuật số. Mặc dù sử dụng địa chỉ ẩn danh, Ethereum vẫn cố gắng duy trì tính ẩn danh của người dùng.
Bản chất công khai của các giao dịch có nghĩa là một người quan sát xác định có khả năng biết được người dùng đằng sau các địa chỉ nhất định, gây ra mối lo ngại lớn về quyền riêng tư.
Xác thực không cần tin cậy
Khả năng xác thực các giao dịch mà không cần sự tin tưởng của bên thứ ba là một khía cạnh quan trọng khác của quyền riêng tư trên blockchain. Ethereum đã rất nỗ lực để đạt được điều này thông qua các thuật toán đồng thuận của nó.
Tuy nhiên, việc đạt được xác thực không cần tin cậy không làm giảm đi những lo ngại về quyền riêng tư khác, và đây vẫn là vấn đề cấp bách đối với Ethereum.
Sự phức tạp của các vấn đề về quyền riêng tư của Ethereum
Sự minh bạch và công khai của Ethereum, mặc dù là một điểm mạnh của nó, nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân gây ra nhiều vấn đề về quyền riêng tư.
Mỗi máy tính được kết nối với Internet đều có một địa chỉ IP riêng biệt. Địa chỉ này có thể cung cấp thông tin về vị trí của người dùng. Khi người dùng tương tác với mạng Ethereum, hệ thống có thể để lộ địa chỉ IP của họ. Điều này càng làm cho những thách thức về quyền riêng tư của Ethereum trở nên phức tạp hơn.
Việc lộ địa chỉ IP không chỉ là mối quan ngại về mặt lý thuyết mà là một vấn đề thực sự đối với người dùng Ethereum.
Bản chất công khai của blockchain Ethereum có nghĩa là rất nhiều người có thể dễ dàng theo dõi các giao dịch của người dùng và liên kết chúng với địa chỉ IP của họ. Điều này cho thấy rủi ro nghiêm trọng về quyền riêng tư, vì nó có thể cho phép các tác nhân độc hại tấn công người dùng.
“Có rất nhiều siêu dữ liệu, bạn có thể xem địa chỉ gửi tiền, địa chỉ rút tiền, người nhận phí, và thậm chí là xem địa chỉ IP”, nhà nghiên cứu Justin Drake của Ethereum Foundation tiết lộ.
Mặc dù các địa chỉ Ethereum đều là giả danh, nhưng chúng không hoàn toàn ẩn danh. Về lý thuyết, một người quan sát xác định có thể liên kết các giao dịch với các địa chỉ cụ thể và có khả năng xác định người dùng đằng sau chúng là ai.
Tính lâu dài của các giao dịch trên mạng Ethereum lại càng làm cho vấn đề thêm trầm trọng, vì mạng này sẽ ghi lại mọi giao dịch trên blockchain vô thời hạn.
Nếu một cá nhân được liên kết với một địa chỉ, thì có thể theo dõi tất cả các giao dịch từ địa chỉ đó trở lại người đó.
Buterin khẳng định:
“Theo mặc định, mọi thứ đi vào blockchain công khai đều sẽ được công khai. Điều này có nghĩa là không chỉ các giao dịch tiền tệ và tài chính, mà còn cả các tên ENS, POAP, NFT, token soulbound,… Trên thực tế, việc sử dụng toàn bộ bộ ứng dụng Ethereum liên quan đến việc công khai một phần đáng kể cuộc sống của bạn cho bất kỳ ai xem và phân tích.”
Tổng số địa chỉ Ethereum có số dư. Nguồn: Glassnode
Hợp đồng thông minh, một trong những đặc trưng định hình của Ethereum, cũng đóng một vai trò nhất định trong thách thức về quyền riêng tư phức tạp này.
Về bản chất, hợp đồng thông minh là minh bạch và không thể thay đổi. Sau khi được triển khai trên mạng Ethereum, một hợp đồng thông minh sẽ tiết lộ các điều khoản và điều kiện của nó cho mọi người. Đặc điểm này được đánh giá cao vì đóng góp vào việc xây dựng độ tin cậy và trách nhiệm, nhưng cũng bị chỉ trích vì những tác động tiêu cực đối với quyền riêng tư
Việc thiếu quyền riêng tư như vậy có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng trong trường hợp hợp đồng thông minh có liên quan đến thông tin nhạy cảm.
Sổ cái phân tán theo trường hợp sử dụng. Nguồn: Statista
Hơn nữa, các hợp đồng thông minh vẫn giữ nguyên tính không thay đổi sau khi được triển khai và không thể chỉnh sửa được nữa. Điều này có khả năng dẫn đến tình huống trong đó một hợp đồng được liên kết với một cá nhân tiếp tục xâm phạm quyền riêng tư của họ, thậm chí rất lâu sau khi họ đã ngừng sử dụng nó.
Hướng tới một Ethereum riêng tư hơn: Con đường phía trước
Trước những lo ngại cấp bách về quyền riêng tư này, đội ngũ của Ethereum vẫn đang rất nỗ lực để giúp Ethereum đảm bảo quyền riêng tư được tốt hơn. Tuy nhiên, cải thiện quyền riêng tư trên Ethereum không phải là nhiệm vụ dễ dàng.
Đây là một công việc phức tạp đòi hỏi phải cân bằng giữa nhu cầu về tính minh bạch, yếu tố quan trọng đối với sự tin cậy và bảo mật, với nhu cầu về quyền riêng tư.
Việc sử dụng ZkP là một giải pháp đầy hứa hẹn. Phương pháp mật mã này cho phép một bên chứng minh với bên kia rằng họ biết một phần thông tin cụ thể mà không tiết lộ thông tin đó là gì.
ZkP có thể tạo điều kiện xác thực giao dịch mà không tiết lộ thông tin không cần thiết và bảo vệ quyền riêng tư nếu Ethereum tích hợp thành công chúng. Tuy nhiên, việc sử dụng ZkP trong Ethereum vẫn đang ở giai đoạn đầu.
Mô tả cơ bản về ZkP. Nguồn: CoinLoan
Mặc dù một số dự án dựa trên Ethereum sử dụng ZkP, như zk-SNARK được sử dụng trong Zether và AZTEC, đây vẫn là những công nghệ mới và chưa được chứng thực. Chúng cũng có những hạn chế riêng, chẳng hạn như tài nguyên tính toán cần thiết để tạo và xác minh bằng chứng.
Ethereum 2.0 cũng có tiềm năng cải thiện quyền riêng tư. Bản nâng cấp sẽ giới thiệu sharding, một phương pháp phân vùng mạng Ethereum thành các phần nhỏ hơn, hay còn gọi là “phân đoạn”.
Mỗi phân đoạn sẽ có thể xử lý các giao dịch và hợp đồng thông minh của riêng mình, có khả năng tăng tính riêng tư của các giao dịch đó.
Theo như Buterin chia sẻ, thì “giả sử bạn có một chain PoS với số lượng lớn (10000) trình xác nhận cùng với một số lượng lớn (100) block cần được xác minh. Do đó, những gì chúng tôi làm là chia nhỏ công việc xác minh một cách ngẫu nhiên. Chúng tôi sẽ trộn ngẫu nhiên danh sách trình xác thực và chỉ định 100 trình xác thực đầu tiên trong danh sách được trộn để xác minh block đầu tiên, 100 trình xác thực thứ hai trong danh sách được trộn để xác minh khối thứ hai,… và cứ tiếp tục như thế”.
Một phiên bản phân mảnh của Ethereum. Nguồn: Quantstamp
Tuy nhiên, giống như ZkP, sharding là một công nghệ phức tạp và chưa được chứng thực. Cũng không rõ liệu sharding sẽ tương tác như thế nào với các công nghệ tăng cường quyền riêng tư khác và liệu nó có đủ để giải quyết tất cả các vấn đề về quyền riêng tư của Ethereum hay không.
Thách thức về quyền riêng tư của Ethereum
Quyền riêng tư vẫn là một trong những thách thức quan trọng nhất đối với Ethereum ngày nay. Mặc dù là một trong những điểm mạnh chính của nó, tính minh bạch của mạng cũng đặt ra các vấn đề rất lớn về quyền riêng tư.
Những vấn đề này rất phức tạp và nhiều mặt, không chỉ liên quan đến quyền riêng tư của giao dịch mà còn liên quan đến việc lộ địa chỉ IP, khả năng liên kết giao dịch với cá nhân và thiếu quyền riêng tư trong hợp đồng thông minh.
Những nỗ lực đang được tiến hành để cải thiện quyền riêng tư trên Ethereum. Các công nghệ như ZkP và sharding, mặc dù đầy hứa hẹn, nhưng chỉ đang ở giai đoạn đầu và vẫn chưa thể thấy được mức độ hiệu quả mà chúng có thể mang lại cho Ethereum.
Bất chấp những thách thức này, Ethereum tiếp tục là lực lượng dẫn đầu trong không gian blockchain, vượt qua ranh giới của những gì có thể đối với công nghệ blockchain. Khi nó phát triển, việc giải quyết các mối quan tâm về quyền riêng tư sẽ rất quan trọng đối với sự thành công bền vững và phát huy hết tiềm năng của nó.
Khi Ethereum bước vào tương lai, câu hỏi về quyền riêng tư sẽ tiếp tục là một trọng tâm quan trọng. Tùy thuộc vào cách Ethereum điều hướng, thách thức này sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của nó và tương lai của công nghệ blockchain.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Ethereum ngừng hoàn tất giao dịch lần thứ hai sau 24 giờ.
- Phân tích giá Ethereum (ETH): Nó sẽ phục hồi hay giảm sâu hơn nữa?
Itadori
Theo Beincrypto
