Khi Bitcoin bắt đầu bull run vào năm 2020, một lần nữa thị trường có khả năng thu hút nhiều người chơi mới trong năm nay – giống như 2017. Đối với một số người, danh tính của cha đẻ Bitcoin Satoshi Nakamoto là câu hỏi thú vị. Tuy nhiên, cho đến nay, Nakamoto vẫn còn là ẩn số và bài viết sẽ cho bạn biết lý do tại sao.
Một trong nhiều điều hấp dẫn của tiền điện tử thành công nhất thế giới là thực tế không ai biết người đã phát minh ra Bitcoin và đầu cơ vẫn tiếp tục cho đến ngày nay.
Bitcoin lần đầu tiên được đưa vào phạm vi công cộng là vào tháng 10/2008 khi người tự xưng Satoshi Nakamoto gửi bài viết có tên “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng” tới một loạt các email của Cypherpunk (những tay chơi mật mã) ít người biết đến. Bài báo đã được một nhóm nhỏ các nhà mật mã học đem ra mổ xẻ nhưng ít người tin rằng nó có cơ hội thành công. Vào ngày 3/1/2009, Nakamoto đã đưa mạng Bitcoin ra đời bằng cách khai thác khối đầu tiên của sổ cái. Trong khối đầu tiên, anh ấy đã thêm dòng chữ: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” (Ngày 3/1/2009, Bộ trưởng đứng bên bờ vực cứu trợ các ngân hàng). Có lẽ, lời nhắn này muốn ám chỉ đến cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu vào thời điểm đó. Trong những tháng tiếp theo, Nakamoto và lập trình viên Hal Finney đã bắt đầu khắc phục những khúc mắc và sửa chữa lỗi với ý tưởng mang tính cách mạng: tạo ra tiền kỹ thuật số phi tập trung đầu tiên mang tên Bitcoin.
Bitcoin là sản phẩm kết hợp những ý tưởng bắt nguồn từ phong trào cypherpunk. Một trong những lý do khiến nó khó hiểu đối với những người mới bắt đầu là giao thoa ý tưởng từ tiền, công nghệ, triết học, máy tính, chính trị,… Hay như John Oliver đã từng châm biếm, Bitcoin là “mọi thứ bạn không hiểu về tiền, kết hợp với mọi thứ bạn không hiểu về máy tính”.
Sự khởi đầu của Bitcoin
Trong những ngày đầu của Bitcoin, Nakamoto đã tham gia tương tác trực tuyến rất nhiều. Anh viết về Bitcoin, trả lời các câu hỏi qua email trên cùng một danh sách gửi thư. Những bài viết này đã được lưu giữ và rõ rằng cho thấy một trong những động lực chính của Nakamoto là tạo ra tiền kỹ thuật số phi tập trung ngoài sự kiểm soát của ngân hàng trung ương. Vào năm 2011, anh đã viết:
“Vấn đề gốc rễ của tiền tệ thông thường là sự tin tưởng cần thiết để làm cho nó hoạt động. Ngân hàng trung ương phải được tin cậy không làm mất giá tiền tệ, nhưng lịch sử của các loại tiền fiat có đầy rẫy vi phạm niềm tin đó. Các ngân hàng phải được tin cậy để giữ tiền của chúng ta và chuyển nó bằng điện tử, nhưng họ cho vay trong làn sóng bong bóng tín dụng với chỉ một phần nhỏ dự trữ”.
Việc phát minh ra blockchain Bitcoin như được nêu trong whitepaper (sách trắng) là thành tựu đột phá trong khoa học máy tính. Mặc dù đúng là Nakamoto đã khéo léo xây dựng dựa trên công sức của những người khác trong lĩnh vực này nhưng một sự thật đã được thừa nhận trong phần tham khảo ngắn gọn của whitepaper là phát minh của Nakamoto về thuật toán đồng thuận PoW đã giải quyết vấn đề tính toán được gọi là “Bài toán chung của Byzantine” giúp ngăn chặn chi tiêu gấp đôi và tạo ra một loại tiền kỹ thuật số phi tập trung. Điều này cho thấy Nakamoto là người thành thạo cả về kinh tế và lập trình máy tính mặc dù có sự giúp đỡ của người khác.
Điều quan trọng cần lưu ý là không có hồ sơ nào về một lập trình viên tên là Satoshi Nakamoto trước năm 2008. Ngoài ra, cả địa chỉ email và trang web được sử dụng đều không thể truy vết từ bất kỳ nguồn nào. Vì vậy, thật tò mò tại sao một người sở hữu lượng kiến thức uyên thâm như vậy lại chọn ẩn danh và cố gắng bảo vệ sự riêng tư của mình.
Vào tháng 4/2011, dự án Bitcoin được tiến hành thành công, Nakamoto đã gửi email cuối cùng đến danh sách và nói rằng “Tôi đã chuyển sang những thứ khác. Nó sẽ được duy trì tốt trong tay Gavin (Gavin Andresen) và mọi người”. Satoshi sau đó đã giao lại mã nguồn và biến mất tăm.
Hôm nay, 9 năm sau, blockchain Bitcoin có vốn hóa thị trường khoảng 216 tỷ đô la. Điều này có nghĩa là Satoshi Nakamoto bí ẩn đã xuất hiện một cách hiệu quả, phát minh ra một dạng tiền tệ mới 100% kỹ thuật số, không chịu sự kiểm soát của bất kỳ chính phủ hay ngân hàng nào, trị giá hàng tỷ đô la và sau đó biến mất. Chuyện lạ nhưng có thật.
Điều khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn hơn nữa là Satoshi đã khai thác Bitcoin đầu tiên. Vào năm 2009, hoạt động khai thác Bitcoin được thực hiện nhanh chóng và dễ dàng nên ước tính Satoshi Nakamoto sở hữu khoảng 1 triệu Bitcoin. Bởi vì blockchain Bitcoin là sổ cái công khai, nên có thể thấy những Bitcoin này trên blockchain và chúng chưa bao giờ được di chuyển, mặc dù có giá trị hơn 10 tỷ đô la.
Những lý do có thể giải thích cho sự ẩn danh của Nakamoto
Nakamoto dường như có tầm nhìn xa khi biết rằng nếu Bitcoin thành công với tư cách là một loại tiền tệ phi tập trung, nó sẽ cần phải phát triển một cách tự nhiên, không có nhà lãnh đạo hay người đứng đầu. Bất kỳ thông báo hoặc bình luận nào của Nakamoto đều có thể bị hiểu nhầm hoặc được hiểu là lời khuyên đầu tư, gây ra biến động giá. Tình huống tương tự đã khiến cha đẻ Litecoin Charlie Lee quyết định bán tất cả LTC của mình. Trong một bài đăng trên Reddit, Lee giải thích:
“Bất cứ khi nào tôi tweet về giá LTC hoặc thậm chí chỉ là tin tốt hay xấu, tôi đều bị buộc tội làm điều đó vì lợi ích cá nhân. Một số người thậm chí nghĩ rằng tôi short LTC! Vì vậy, theo một nghĩa nào đó, việc tôi nắm giữ LTC và tweet về nó là xung đột lợi ích vì tôi có quá nhiều ảnh hưởng”.
Một khả năng khác là thay đổi được đề xuất cho giao thức mà Nakamoto ủng hộ nhưng bị một số người dùng Bitcoin phản đối sẽ dẫn đến bất đồng hoặc trường hợp tồi tệ hơn là nội chiến Bitcoin. Trớ trêu thay, kịch bản như vậy đã nảy sinh vào năm 2017, tạo ra hard fork gây tranh cãi BCH và sau đó vào năm 2018, BCH hard fork một lần nữa thành BSV – chia rẽ cộng đồng Bitcoin thành nhiều phe phái.
Tránh sự chú ý của cơ quan chức năng
Một lý do khác có thể giải thích cho sự ẩn danh của Nakamoto là những người tạo ra các loại tiền tệ thay thế có khả năng thu hút sự chú ý của chính quyền và bọn tội phạm.
Một cư dân của Hawaii tên là Bernard Von NotHaus đã tạo ra một loại tiền tệ tư nhân vào năm 1998 mà ông đặt tên là Liberty Dollar. Coin này phát triển mạnh trong một thời gian nhưng hoạt động đúc tiền cuối cùng đã bị FBI và Sở Mật vụ đột kích vào năm 2007. Sau thủ tục tố tụng hình sự vào năm 2009, coin này đã bị đóng cửa do NotHaus bị kết tội tạo ra “coin hoặc hệ thống tiền tệ tư nhân để cạnh tranh với tiền tệ chính thức của Hoa Kỳ”.
Ngoài ra, vào năm 2007, một loại tiền kỹ thuật số có tên là e-Gold đã bị cáo buộc thúc đẩy hoạt động bất hợp pháp vì không có đủ thông tin về khách hàng. Chủ sở hữu đã bị kết án quản thúc tại gia và công ty phải đóng cửa. Có vẻ như sự nhiệt tình của các cơ quan chính phủ trong việc bắt giữ doanh nhân của không gian tiền tệ thay thế là một yếu tố được cân nhắc vào chiến lược của Nakamoto.
Cuối cùng, Bitcoin có sẵn cho tất cả mọi người để sử dụng. Điều này mang lại ý nghĩa là nó có thể được sử dụng để thanh toán cho cả dịch vụ hợp pháp và bất hợp pháp, như trường hợp của tiền fiat. Tuy nhiên, BTC đã trở thành một phương thức thanh toán phổ biến trên các thị trường darknet và ban đầu trở nên nổi tiếng từ vụ Silk Road đã bị dập tắt. Cha đẻ và nhà điều hành thị trường dark web khét tiếng – Ross Ulbricht đã bị kết án tù chung thân vì vai trò tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán ma túy và các tài liệu bị cấm khác.
Ulbricht đã kháng cáo bản án của mình lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vào tháng 12/2017 nhưng vẫn ở trong nhà tù liên bang vào thời điểm này. Có thể Nakamoto sẽ phải đối mặt với số phận tương tự nếu anh ta tiết lộ danh tính thật của mình.
Satoshi sẽ làm gì?
Nakamoto dường như hiểu rằng chỉ khi tách khỏi người tạo ra nó thì các khái niệm, phát minh và nội dung mới mới có thể được giải thích. Nhà đầu tư và công nghệ blockchain Jill Carlson nói rằng đây là lý do tại sao Bitcoin đại diện cho những thứ khác nhau đối với những người khác nhau. Đây là lý do tại sao fork xảy ra và tại sao với mỗi cuộc tranh luận luôn có một phe lên tiếng đặt câu hỏi “Satoshi sẽ làm gì?”
Carlson nói rằng:
“Sự kém hiệu quả này cũng là một trong những đề xuất giá trị chính của Bitcoin. Nó không có nhà lãnh đạo có thể trả lời câu hỏi đó, người có thể quyết định các fork hoặc chèo lái cộng đồng theo hướng này hay hướng khác. Vì vậy, mục đích của mạng và giá trị của tài sản vẫn không bị ảnh hưởng bởi ý định chủ quan mà thường bị coi là một vấn đề. Đây có thể là tính năng sẽ đảm bảo sức mạnh duy trì của Bitcoin”.
Nakamoto nhận ra rằng để Bitcoin duy trì tính phi tập trung, nó không thể có một nhà lãnh đạo hoặc một điểm thất bại trung tâm có thể bị xâm phạm. Niềm tin vào công nghệ cần dựa trên đánh giá khách quan, chứ không phải những tuyên bố của một nhà lãnh đạo có uy tín hay một tổ chức. Bằng cách ẩn danh, Nakamoto đã cho phép các cá nhân tự do đưa ra đánh giá của riêng họ về công nghệ và xác định giá trị của tài sản độc lập với người tạo ra nó.
Satoshi Nakamoto là ai?
Trong nhiều năm, đã có nhiều đồn đoán về việc ai đã tạo ra Bitcoin và Satoshi có thể là ai. Một người đàn ông, một người phụ nữ, một cơ quan tình báo hay một nhóm nhỏ những người chuyên về cypherpunks? Dưới đây là một số ứng cử viên hàng đầu.
Craig Wright, một lập trình viên và doanh nhân người Úc, lần đầu tiên tự nhận là Satoshi Nakamoto vào năm 2016. Anh ấy đã cung cấp một số bằng chứng sau đó được cho là không thể kết luận được vì chúng được công bố công khai từ sổ cái. Anh ta cũng bị buộc tội làm giả các thông báo và bài đăng trên blog để xuất hiện như một Satoshi thực sự. Hầu hết tin rằng tuyên bố của anh ta là bịa đặt. Ví dụ, người sáng lập Ethereum Vitalik Buterin đã lên tiếng bày tỏ quan điểm của mình, gọi Wright là kẻ điên rồ và cáo buộc anh ta lừa đảo. Wright hiện đang vướng vào một số vụ kiện pháp lý đang diễn ra và đã thua một số vụ. Mọi người thường xem Wright là một người thích tưởng tượng, hoang tưởng.
Một ứng cử viên khác là Hal Finney. Finney là cypherpunk và nhà mật mã học nổi tiếng, người đã tạo ra phiên bản đầu tiên của hệ thống PoW có thể tái sử dụng. Finney là người đầu tiên tải xuống ứng dụng khách Bitcoin và là người đầu tiên nhận Bitcoin do Nakamoto gửi vào năm 2009. Finney bác bỏ những tuyên bố rằng anh là Nakamoto trước khi qua đời vào năm 2014.
Một số người coi nhà mật mã học Nick Szabo là ứng cử viên đáng tin cậy. Anh đã thiết kế kiến trúc cho một loại tiền kỹ thuật số phi tập trung có tên là Bitgold trước khi Bitcoin ra mắt. Mặc dù kiến trúc chưa bao giờ bị sao ché[, nhưng có những điểm tương đồng với thiết kế của Bitcoin. Điều này đã dẫn đến suy đoán Szabo là Nakamoto. Tuy nhiên, anh đã nhiều lần phủ nhận những cáo buộc này.
Cuối cùng, một ứng cử viên khả dĩ khác là CEO Adam Back của Blockstream. Là một nhà mật mã học và cypherpunk, Back đã trao đổi với Nakamoto và được trích dẫn trong Whitepaper Bitcoin. Back đã phủ nhận về danh tính Nakamoto, nhưng những người khác cho rằng Back trước đó từng tuyên bố đã gặp Nakamoto. Trong một bài báo gần đây của Bloomberg , Back một lần nữa phủ nhận việc mình là Nakamoto và gợi ý rằng danh tính thật của Nakamoto vẫn là một ẩn số. Anh cho biết:
“Tại thời điểm này, tốt hơn hết là người sáng lập Bitcoin không được biết đến. Bởi vì Bitcoin giống vàng kỹ thuật số hơn, bạn sẽ không muốn vàng có người sáng lập. Để Bitcoin giữ được nhận thức giống như hàng hóa, tôi nghĩ rằng việc Satoshi ẩn danh là một điều rất tốt”.
Mặc dù danh tính thực sự của người sáng lập Bitcoin Satoshi Nakamoto có thể không bao giờ được xác định rõ ràng, nhưng điều quan trọng là công nghệ hoạt động mà không có sự tham gia của anh. Hơn nữa, cha đẻ Bitcoin ẩn danh sẽ khiến mọi người có thể tập trung vào công nghệ mà không bị người tạo ra phân tâm. Từ góc độ này, bí mật của Satoshi Nakamoto chính là điều mang lại cho Bitcoin nguồn gốc huyền bí – điều kiện tiên quyết cần thiết để tạo ra một dạng tiền mới và sự ra đời của một loại tài sản mới.
- Vitalik Buterin: Ethereum đang tiếp nối tầm nhìn của Satoshi Nakamoto
- Fidelity trích dẫn câu nói của Satoshi Nakamoto trong báo cáo đầu tư mới nhất
- Tỷ phú dự đoán vàng “cao hơn nhiều”, có ý nghĩa như thế nào đối với Bitcoin?
Thùy Trang
Theo Bravenewcoin
