Bitcoin Ordinals được cho là đã tiếp quản Web3. Không gian tiền điện tử đã không ngừng xôn xao kể từ khi kỹ sư phần mềm Casey Rodarmor tung ra giao thức này vào ngày 21 tháng 1. Một số người đã vô cùng hào hứng và chờ đợi bản nâng cấp mới này, trong khi số khác lại tỏ vẻ chán ghét, hoàn toàn từ chối Ordinals. Bất chấp tất cả những tai tiếng ngoài kia, hiện đang có khoảng 400.000 Ordinals được tung ra tính đến thời điểm hiện tại.
Vậy tại sao Ordinals lại khan hiếm như vậy?
Đại đa số mọi người còn không biết cách mua chúng chứ chưa nói đến việc tạo ra chúng. Các rào cản gia nhập cao hơn đồng nghĩa với việc có rất nhiều cơ hội tiềm năng. Nhưng nó cũng có nghĩa là rủi ro cao hơn. Nếu bạn đã sẵn sàng nắm lấy cơ hội đó và hiểu rõ tiềm năng của Ordinals, thì chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách tìm, mua và lưu trữ chúng một cách an toàn trong bài viết này.
Trước tiên, hãy tìm hiểu một số điểm quan trọng về Ordinals mà những người đam mê NFT trung bình có thể không biết.
Ordinals là gì?
Mỗi Bitcoin được chia thành 100.000.000 đơn vị gọi là satoshi (hoặc sat). Giao thức Ordinals mới cho phép những người vận hành các node Bitcoin ghi dữ liệu vào mỗi sat, tạo ra Ordinal. Dữ liệu được ghi trên Bitcoin có thể chứa các hợp đồng thông minh, từ đó kích hoạt NFT. Nói một cách khái quát, Ordinals là NFT mà một người có thể đúc trực tiếp lên blockchain Bitcoin.
Nhưng điều đó cũng không hoàn toàn đúng. Nó chỉ là một cách hiểu ngắn gọn, bởi có một số khác biệt quan trọng giữa NFT và Ordinals.
Khác biệt giữa Ordinals và NFT?
NFT trên Ethereum (hoặc một blockchain tương thích Ethereum Virtual Machine) thường hướng đến dữ liệu off-chain trên Hệ thống tệp liên hành tinh (IPFS) – một hệ thống lưu trữ tệp phi tập trung, giống như ổ cứng của Blockchain – có thể thay đổi bằng siêu dữ liệu động. Ví dụ, một số dự án NFT cập nhật siêu dữ liệu của từng NFT để cải thiện chất lượng hình ảnh. Họ thậm chí có thể yêu cầu chủ sở hữu của họ nhấp vào nút “làm mới siêu dữ liệu” trên OpenSea để có được hình ảnh mới với chất lượng cao hơn.
Khả năng thay đổi siêu dữ liệu của NFT gián tiếp nhắc đến sự thiếu sót mà Rodarmor đang cố gắng cải thiện khi xây dựng giao thức mới. Theo ước tính của Rodarmor, các NFT “không hoàn chỉnh” vì đa số đều yêu cầu dữ liệu off-chain. Mặt khác, Ordinals lại “hoàn chỉnh” ở chỗ tất cả dữ liệu được ghi trực tiếp on-chain. Đó là lý do tại sao Rodarmor gọi chúng là công cụ tạo tác kỹ thuật số, không phải Bitcoin NFT. Hơn nữa, NFT thường sẽ kèm theo tiền bản quyền của người sáng tạo ra chúng, trong khi các tạo tác kỹ thuật số thì không. Theo Rodarmor, một Ordinal được tạo ra “nhằm mục đích phản ánh một NFT nên là gì, và các chữ khắc (inscription) sẽ ra sao”.
Tất cả những điều này nói lên rằng Ordinals trên Bitcoin có thể không chỉ báo hiệu một sự thay đổi về văn hóa đối với Bitcoin – chúng thực sự có thể là một cải tiến kỹ thuật đối với NFT. Với bối cảnh đó, đây là cách mua, nhận và lưu trữ các ordinal đầu tiên của bạn.
Tác động môi trường của Bitcoin Ordinals
Mức tiêu thụ năng lượng của các blockchain lớn thường trên quy mô lớn và Bitcoin chính là blockchain lớn nhất trên thế giới tính theo vốn hóa thị trường. Hơn nữa, Bitcoin sử dụng cơ chế đồng thuận PoW để xác thực các giao dịch và thêm chúng vào blockchain, quy trình này tiêu thụ mức năng lượng khổng lồ. Do quy mô và cơ chế đồng thuận PoW, Bitcoin vượt xa các blockchain khác khi xét đến nhu cầu về năng lượng.
Vào tháng 8 năm 2022, một báo cáo từ chính phủ Hoa Kỳ ước tính rằng Bitcoin chiếm 60-77% mức sử dụng điện của tài sản tiền điện tử toàn cầu. Vậy thực tế là bao nhiêu năng lượng? Rất khó để xác định chính xác, nhưng các báo cáo từ Digiconomist chỉ ra rằng mức sử dụng năng lượng của Bitcoin kết hợp với Ethereum (trước sự kiện The Merge lịch sử vào tháng 9 năm 2022) là hơn 317 TWh năng lượng hàng năm.
Vâng, chúng thực sự tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nhưng trước khi đưa ra bất kỳ lời chỉ trích nào, cần phải nhìn vào bức tranh toàn cảnh.
Nhiều công ty và các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng hơn các quốc gia. Blockchain không phải là “phạm nhân” duy nhất trong “phiên tòa” này. So với các ngành khai thác vừa như đồng và kẽm, nhu cầu về năng lượng của Bitcoin vẫn xếp sau. Tổng mức tiêu thụ năng lượng hàng năm của Bitcoin cũng thấp hơn số liệu của các đơn vị điều hòa không khí dân dụng trên thế giới, và cũng thấp hơn nhu cầu năng lượng của các trung tâm dữ liệu trên thế giới (3 ông lớn Apple, Google và Amazon là những cái tên tiêu biểu).
Và trước khi nói rằng các nghệ sĩ nên quay lại bán tác phẩm nghệ thuật của họ trên áo phông để kiếm sống, hãy nhớ rằng, theo Ngân Lê tại Princeton, “ngành thời trang hiện phải chịu trách nhiệm về lượng khí thải carbon hàng năm nhiều hơn tất cả các chuyến bay quốc tế và vận tải biển kết hợp.”
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là blockchain và NFT không gây ra tác động tiêu cực đến môi trường. Nhưng những lời chỉ trích gay gắt thường được phóng đại và thiếu bối cảnh cụ thể.
Chữ khắc Ordinals nổi bật nhất
Không mất quá nhiều thời gian để Ordinals có thể “xâm chiếm” thị trường kỹ thuật số. Chỉ vài tuần sau khi ra mắt, chúng ta đã được chiêm ngưỡng các bộ sưu tập hấp dẫn và doanh số bán hàng bắt mắt, cùng với việc một số tác phẩm riêng lẻ được bán với giá hàng trăm nghìn đô la. Ordinal Punks là một trong những dự án đáng chú ý nhất xuất hiện ngay từ những ngày đầu. Để bày tỏ lòng kính trọng đối với CryptoPunks, Ordinal Punks là một bộ gồm 100 Bitcoin NFT được đúc trong 650 chữ khắc đầu tiên trên chain Bitcoin – chữ khắc được đánh số cao nhất trong bộ sưu tập chiếm vị trí thứ 642.
Nguồn: Ordinal Punks
Ngay sau đó chính là Taproot Wizards. Bắt đầu với chữ khắc #652, dự án này là một bộ sưu tập Ordinals các phù thủy NFT được vẽ bằng tay do nhà phát triển Web3 Udi Wertheimer tạo ra. Vì sao dự án này lại được chú ý đến vậy? Nó được cho là block và giao dịch lớn nhất trong lịch sử của Bitcoin, với dung lượng đáng kinh ngạc là 4 MB.
Đối lập với nó chính là bộ sưu tập dựa theo Ethereum: OnChainMonkey (OCM). Với chữ khắc 20.219, nhóm này đã đúc 10.000 Ordinals thành một Chữ khắc duy nhất, khiến nó trở thành một trong những bộ sưu tập 10k đầu tiên trên Bitcoin. Nhóm OCM lưu ý rằng kích thước của Chữ khắc nhỏ hơn 20.000 byte, giúp phương pháp của họ trở thành một mô hình có thể mở rộng cho các bộ sưu tập khác sử dụng để tạo NFT trên Bitcoin mà không gây ra tình trạng tắc nghẽn mạng.
Yuga Labs gần đây đã ra mắt bộ sưu tập Ordinals của riêng mình , có tên là “TwelveFold”. Tổng cộng, 288 trong số 300 tác phẩm đã được bán đấu giá, Yuga giữ lại 12 tác phẩm cho những người đóng góp, quyên góp và các nỗ lực từ thiện.
Sau đó, Degods xuất hiện trên Bitcoin. Cộng đồng DeGods, ban đầu là một người chơi thống trị trong hệ sinh thái Solana, đang củng cố tầm ảnh hưởng của nó trên nhiều mạng blockchain. DeGods trên Bitcoin được đúc vào ngày 17 tháng 3 và có tổng cộng 535 NFT.
Tuy nhiên, chữ khắc của Ordinals vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Khi thị trường Ordinals trưởng thành, chúng ta có thể sẽ thấy một loạt các bộ sưu tập sáng tạo khác xuất hiện.
Cách mua và giao dịch Ordinals
Bước 1: Lựa chọn ví phù hợp
Cho đến gần đây, không có bất kì giao diện ví được chỉ định nào cho những người muốn có một nơi để lưu trữ và chuyển các chữ khắc Bitcoin Ordinals của họ. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi có ba ví gần đây đã công bố chức năng hỗ trợ Bitcoin Ordinals: Ordinals Wallet, Xverse, and Hiro Wallet. Mặc dù phạm vi chức năng của các ví này bị hạn chế (với nhiều tính năng hơn đang được thực hiện, theo các nhà phát triển của họ), chúng vẫn là một nơi tốt để bắt đầu nếu người dùng không muốn xử lý công việc hậu cần của quá trình thiết lập một ví Bitcoin riêng biệt.
Nếu không thích các tùy chọn trên, người dùng cũng có thể thiết lập một ví Bitcoin cho phép tùy chỉnh đủ để nhận các Chữ khắc Ordinals. Sparrow sẽ là một lựa chọn không thể phù hợp hơn, vì vậy đây chính là cách để biến điều ước thành hiện thực.
- Để bắt đầu, hãy truy cập Sparrow Wallet.
- Nhấp vào đường link tải xuống được liên kết với hệ điều hành máy tính của bạn.
Bước 2: Thiết lập (các) ví của người dùng
Ví Sparrow là một ứng dụng dành cho máy tính để bàn yêu cầu một số bước để giúp nó tương thích với Ordinals. Khi đã tải xuống Sparrow, hãy làm theo hướng dẫn chi tiết này trên Github để tạo ví tương thích với Ordinals. Nếu làm theo hướng dẫn này, chúng ta không nên gửi BTC đến hoặc từ ví Ordinals này. Ví này chỉ để nhận Ordinals. Nếu chúng ta gửi BTC từ ví Ordinals mới này, ta có thể vô tình gửi cả BTC và (các) Ordinals của mình.
Khi đã thiết lập xong ví của mình, người dùng có 3 tùy chọn để nhận Ordinals:
- Chạy một node và tự khắc một Ordinal.
- Tìm một chủ sở hữu Ordinal và mua trực tiếp từ họ.
- Sử dụng một dịch vụ để khắc một Ordinal mà không cần chạy node của riêng mình.
Nếu khách hàng đã chạy node của riêng mình, họ có thể dễ dàng tự mình tìm ra nội dung này. Hãy tập trung vào hai lựa chọn còn lại, hãy nhớ rằng đây là một thứ hoàn toàn mới và đầy rủi ro. Vẫn chưa có thị trường Ordinals lớn nào xuất hiện, vì vậy cần rất nhiều sự tin tưởng và thận trọng để tiếp tục.
Bước 3a: Tìm Ordinals để mua
Ở thời điểm hiện tại, thị trường Ordinals hoàn toàn là giao dịch OTC (có nghĩa là giao dịch không qua sàn tập trung).
- Để tìm các dự án Ordinal, hãy tham gia kênh Ordinals Discord.
- Truy cập kênh liên kết dự án và xem có những dự án nào ở đó.
- Trong kênh đó, các nhà sáng tạo bộ sưu tập đặt link Discord của họ, nơi khách hàng có thể ghé thăm và mua Ordinals.
Một lưu ý quan trọng: Mua OTC Ordinals sẽ yêu cầu khách hàng phải phá vỡ hầu hết mọi quy tắc mà họ từng nghe về việc không bị lừa đảo trong Web3: người dùng có thể phải kết nối với mọi người trên Discord, gửi tiền trước khi nhận được Ordinal, thực hiện giao dịch trực tiếp với người khác,… Luôn nhớ rằng, chỉ mạo hiểm những gì bạn có “đủ khả năng” để mất.
Bước 3b: Sử dụng dịch vụ để khắc Ordinal:
Nếu khách hàng muốn tạo Ordinal của riêng mình nhưng không muốn chạy node Bitcoin, thì một số dịch vụ sau đây sẽ giúp khắc Ordinal cho họ.
- Đội ngũ sưu tầm NFT Satoshibles đã tạo ra Ordinals Bot, thay mặt người dùng khắc một Ordinal.
- Gamma cũng có dịch vụ khắc Ordinals.
Các dịch vụ này sẽ yêu cầu khách hàng cung cấp địa chỉ BTC mà họ muốn nhận Ordinal của mình. Người dùng sẽ sử dụng địa chỉ của mình từ ví Ordinal mới mà họ đã tạo trong Sparrow. Sparrow cũng sẽ cung cấp cho chúng ta số sat mà ta nợ cho giao dịch cộng với phí dịch vụ, cũng như địa chỉ để gửi BTC đến. Các giao dịch có thể dao động từ dưới 50 đô la BTC đến vài trăm đô la, tùy thuộc vào kích thước tệp của khách hàng.
Nếu chúng ta gửi BTC, và giao dịch có độ tin cậy cao này diễn ra theo đúng kế hoạch, thì ta sẽ không nhận được Ordinals trong ví của mình sau vài giây hoặc vài phút. Nó phải mất vài giờ hoặc vài ngày.
Tẻ nhạt, rủi ro nhưng cũng đầy tiềm năng
Như có thể thấy bên trên, nếu muốn sớm có mặt trong thị trường Ordinals – giống như “rời giường trước khi gà gáy” – chúng ta sẽ phải xâu chuỗi các nhiệm vụ tẻ nhạt lại với nhau để biến điều đó thành hiện thực. Nhưng cơ hội đó có thể rất quý giá. Chỉ cần cẩn thận và tìm hiểu những gì ta có thể trước khi mạo hiểm tiến về phía trước.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Ordinals đã phát hành 400.000 NFT trên mạng Bitcoin
- ChatGPT phác thảo các kịch bản tiềm năng có thể khiến Bitcoin đạt 1 triệu đô la
Itadori
Theo Nftnow
