Tin tức đã được xác nhận! Shelley sẽ diễn ra vào sáng sớm ngày mai, 30/7, lúc 04:44:51 (theo giờ Việt Nam). Đây là thời điểm Shelley xuất hiện trên mainnet, giới thiệu các tính năng như stake pool, ủy thác và nhận thưởng, mở ra một kỷ nguyên phi tập trung mới cho Cardano.
Chắc chắn cộng đồng có rất nhiều câu hỏi về hard fork này và những điều mà nó có thể làm được. Đặc biệt là staking, phần thưởng, ủy thác, sự an toàn và bảo mật của các quỹ, …
Vì vậy, bài viết sẽ tổng hợp các câu hỏi của cộng đồng dành cho nhóm nhà phát triển IOHK.
Các câu hỏi căn bản
Hỏi: ‘Harkd fork’ là gì?
Đáp: Nói một cách đơn giản, hard fork là giới thiệu những thay đổi đáng kể đối với mã cốt lõi của giao thức blockchain, hiển thị mọi bản ghi giao dịch trước khi không tương thích với coin đã hard fork. Nếu thực hiện một cách bất cẩn hoặc không có kế hoạch, có thể gây ra vấn đề. Tuy nhiên, Cardano đang sử dụng công nghệ thiết kế đặc biệt để vận hành trơn tru hard fork được quản lý, đảm bảo không có chuỗi riêng biệt nào được tạo ra (ý nghĩa tiêu cực với một hard fork không được quản lý) và do đó tránh các vấn đề tương thích.
Hỏi: Khi nào thì hard fork Shelley sẽ diễn ra?
Đáp: Vào lúc 04:44:51 ngày 30/7 (theo giờ Việt Nam).
Hỏi: Tôi có cần phải lo lắng về hard fork không?
Đáp: Không. Quá trình này được kiểm soát toàn diện. Chỉ cần giữ ADA của bạn an toàn trong ví chính thức yêu thích tại tài khoản sàn giao dịch trong suốt quá trình. Sẽ không có phân chia chuỗi và không có hoán đổi token hoặc tương tự.
Hỏi: Tôi muốn đọc thêm thông tin kỹ thuật về hard fork. Tôi có thể tìm thấy nó ở đâu?
Đáp: Bài viết của các kiến trúc sư thực hiện hard fork là tài liệu bổ ích để nghiên cứu cho những người mới bắt đầu. Bạn cũng nên xem video kỹ thuật từ hội nghị thượng đỉnh Cardano gần đây, nơi Edsko chia sẻ tất cả những gì cần biết về công nghệ đằng sau ‘quá trình biến đổi’. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, bạn cũng có thể tham khảo hướng dẫn công nghệ này.
Hỏi: Tại sao chúng ta làm điều này?
Đáp: Shelley là bản nâng cấp rất có ý nghĩa cho Cardano, mang đến kiến trúc, tính năng và chức năng hoàn toàn mới. Bất kỳ thay đổi đáng kể nào đối với các giao thức và thành phần blockchain cốt lõi (không tương thích với cái trước đó) đều yêu cầu một hard fork.
Hỏi: Có phải hard fork tạo ra hoán đổi coin/token mới hoặc liên quan đến bất kỳ loại airdrop nào không?
Đáp: Không. Đây là phát triển và cải thiện nền tảng phần mềm Cardano, không có thay đổi đối với coin hiện có. Chuỗi sẽ phát triển liên tục từ Byron đến Shelley và hơn thế nữa.
Hỏi: Vậy, nếu hardfork Shelley xảy ra vào ngày 30/7, khi nào thì thực sự có hiệu lực trên mạng?
Đáp: Ngay sau đó. Kết quả của hard fork là mainnet Cardano sẽ chạy Shelley. Điều này có nghĩa là các stake pool bắt đầu đăng ký on-chain và hiển thị cho các đại biểu. Các đại biểu có thể ủy thác cho stake pool đã đăng ký. Tuy nhiên, do tính chất epoch (Thời gian trên Cardano network được tính bằng epoch) của blockchain Cardano, một số thông tin có thể không hiển thị ngay lập tức (ví dụ: một số stake pool và số liệu hiệu suất trong Daedalus yêu cầu ít nhất 1 epoch được thu thập và do đó được hiển thị trong UI).
Tôi cần phải làm gì?
Hỏi: Là holder ADA, tôi cần làm gì cho hard fork?
Đáp: Câu trả lời ngắn gọn là không có gì. Tuy nhiên, hard fork có thể tạm thời ảnh hưởng đến khả năng gửi hoặc rút ADA nếu bạn đang giữ nó trên một sàn giao dịch (đừng lo lắng, ADA của bạn hoàn toàn an toàn và bạn không cần rút từ sàn giao dịch trước khi hard fork và sau đó gửi lại lần nữa). Nếu bạn đang giữ tiền của mình trên sàn giao dịch, ADA sẽ có sẵn ngay khi sàn hoàn tất quá trình nâng cấp cơ sở hạ tầng để tương thích với Shelley. Nếu bạn hiện đang giữ coin ở Daedalus, tất cả những gì bạn cần làm là tải xuống phiên bản Daedalus mới cho mainnet Shelley sau khi phát hành. ADA hiện tại sẽ vẫn còn trong ví. Những chiếc ví đó sẽ được đánh dấu là ví ‘di sản’ của Byron, vì vậy bạn sẽ cần tạo ví Shelley mới và chỉ cần di chuyển tất cả số tiền vào đó. Giao diện người dùng Daedalus sẽ hướng dẫn bạn thực hiện việc này bằng tính năng di chuyển. Đối với Yoroi, vui lòng kiểm tra các kênh xã hội EMURGO chính thức để cập nhật trạng thái mới nhất.
Hỏi: Tôi có thể tìm sự giúp đỡ và hỗ trợ trong quá trình hard fork ở đâu?
Đáp: Để biết thông tin chung, vui lòng theo dõi các kênh xã hội chính thức, chẳng hạn như Twitter của cộng đồng Cardano và EMURGO. Truy cập cardano.org để biết danh sách các kênh chính thức.
Nếu cần hỗ trợ cụ thể hơn, bạn cũng có thể ghi lại bất kỳ vấn đề nào với bàn hỗ trợ kỹ thuật. Họ cũng sẽ tải lên phần FAQ (Câu hỏi thường gặp) để trả lời cho các câu hỏi phổ biến được chuyển đến.
Stake pool và hard fork
Hỏi: Khi nào các nhà khai thác pool sẽ thiết lập pool trên mainnet?
Đáp: Đăng ký pool sẽ được kích hoạt và được chấp nhận ngay sau khi hard fork hoàn tất. Vì nhiều pool sẽ chạy trên testnet nên việc này chỉ mất vài giờ thời gian cấu hình.
Hỏi: Bao giờ những pool này sẽ xuất hiện trên Daedalus sau hard fork?
Đáp: Chúng sẽ hiển thị trong vòng vài giờ sau khi được đăng ký. Sau khi hiển thị trong giao diện người dùng Daedalus, bạn có thể chọn bất kỳ pool hoạt động nào bạn muốn ủy thác stake của mình. Xin lưu ý, cho đến khi Shelley chạy được vài epoch, dữ liệu lịch sử/thông tin xếp hạng hiển thị sẽ bị giới hạn.
Hỏi: Từ thời điểm ủy thác, bao lâu sau đó stake sẽ được ủy thác cho pool?
Đáp: Snapshot phân phối stake vào đầu mỗi epoch (dĩ nhiên không có stake được ủy thác ở đầu epoch 0, do đó, snapshot ban đầu sẽ trống). Sau khi stake được ủy thác, nó sẽ được ghi lại trong snapshot tiếp theo và snapshot đó sẽ xác định lịch trình chỉ huy. Phần thưởng không dành cho epoch mới vừa bắt đầu, mà là cho lần sau đó.
Vì vậy, nếu bạn ủy thác trong epoch 0, ủy thác của bạn sẽ bao gồm trong snapshot stake được thực hiện ở ranh giới giữa epoch 0 và 1. Snapshot đó sẽ được sử dụng để xác định lịch trình chỉ huy và phần thưởng cho epoch 2, … . Dưới đây là hình minh họa.
Hỏi: Bao lâu sau tôi sẽ nhận được phần thưởng?
Đáp: Phần thưởng cho một epoch được tính trong suốt epoch sau khi ủy thác stake đã được sử dụng. Sau đó phân phối vào đầu epoch tiếp theo. Trong ví dụ tại hình ảnh trên, bạn ủy thác trong epoch 0, pool mà bạn ủy thác sẽ sử dụng stake để tạo khối trong epoch 2, phần thưởng sẽ được tính trong epoch 3 và bạn sẽ nhận được phần thưởng khi bắt đầu epoch 4. Do đó, sẽ có sự chậm trễ ban đầu trước khi nhận được phần thưởng đầu tiên, nhưng sau đó bạn sẽ nhận được phần thưởng cho mỗi epoch tiếp theo (giả sử pool bạn ủy thác thực hiện đúng).
Hỏi: Di chuyển stake pool từ testnet sang mainnet sẽ diễn ra như thế nào?
Đáp: Testnet mới nhất chạy trên node v 1.18.0 cũng sẽ cấp nguồn cho mainnet khi nâng cấp lên Shelley. Đối với các nhà khai thác stake pool, di chuyển là một quá trình tương đối dễ dàng bao gồm vài thay đổi cài đặt và tham số, sau đó pool của họ sẽ có trên mainnet.
Ủy thác và phần thưởng
Hỏi: Khi nào tôi có thể bắt đầu ủy thác và stake trên mainnet Cardano?
Đáp: Holder ADA có thể chọn và ủy thác cho stake pool ngay khi được đăng ký và hiển thị on-chain.
Hỏi: Phần thưởng từ ủy thác và stake là bao nhiêu?
Đáp: Lượng ADA thực tế nhận được trong phần thưởng sẽ khác nhau, tùy thuộc vào một số yếu tố như hiệu suất stake pool thực tế. Thay đổi thông số mạng cũng có thể ảnh hưởng đến phần thưởng. Máy tính staking có thể giúp bạn ước tính phần thưởng.
Hỏi: Tại sao phần thưởng có tỷ lệ phần trăm khác với Incentivized Testnet (ITN)?
Đáp: ITN là phiên bản Shelly ‘thử nghiệm’ cho phép dùng thử các tính năng chính, bao gồm cả ủy thác, nhưng đã được thực hiện một số đơn giản hóa. Do đó, các tính toán phần thưởng được thực hiện khác. Số liệu phần thưởng sử dụng trên mainnet Shelley được lựa chọn cẩn thận (dựa trên kinh nghiệm ITN) để đảm bảo khả năng tồn tại lâu dài của hệ sinh thái Cardano.
Q: Nếu epoch duy trì ở mức 120 giờ (5 ngày), khi nào mọi người sẽ bắt đầu nhận phần thưởng mainnet?
Đáp: Sử dụng ngày 30/7 là ngày hard fork để tính toán:
- Mọi người sẽ có thể ủy thác trong epoch 0 (30/7 – 4/8). Xin lưu ý rằng phần thưởng ITN sẽ không có sẵn cho ủy thác trong epoch 0
- Snapshot phân phối stake đầu tiên sẽ được thực hiện vào ngày 4/8 (khi chuyển sang epoch 1)
- Các khối sẽ được pool tạo trong epoch 2 (9 – 14/8)
- Phần thưởng sẽ được tính trong epoch 3 (15 – 19/8)
- Phần thưởng sẽ được phân phối vào cuối epoch 3 (ngày 19/8)
Vào thời điểm đó, có 4 epoch Shelley (20 ngày) đã xảy ra. Điều này giả định quá trình chuyển đổi vào ngày 30/7 và đề xuất cập nhật được đăng, chấp nhận và xác nhận trước đó.
Hỏi: Trong kế hoạch giới thiệu, ngày 19/8 được liệt kê là ‘phần thưởng staking ngày đầu tiên’ – đây có phải là ngày đầu tiên holder ADA có thể truy cập phần thưởng hay khi bắt đầu tích lũy?
Đáp: Xem thời gian biểu trong hình ảnh. Giả sử bạn bắt đầu ủy thác sớm nhất, phần thưởng đầu tiên của bạn sẽ được thanh toán vào ngày 19/8.
Hỏi: Nếu tham gia staking sớm, tôi sẽ kiếm được phần trăm phần thưởng cao hơn?
Đáp: Thời điểm bạn chọn ủy thác/ủy thác lại trong một epoch không phải là vấn đề lớn. Bạn chỉ cần ủy thác trước khi kết thúc epoch đó để stake của bạn được đưa vào snapshot tiếp theo. Tuy nhiên, bạn nên đảm bảo ủy thác ADA (là điều duy trì sức khỏe của mạng). Càng ủy thác sớm, phần thưởng sẽ càng lớn. Không có rủi ro cho điều này – việc nắm giữ stake sẽ không bao giờ bị giảm do kết quả của ủy thác, chỉ tăng lên do kết quả của việc ủy thác thành công.
Hỏi: Điều gì xảy ra nếu không yêu cầu phần thưởng mainnet? Sẽ chia sẻ với các đại biểu?
Đáp: Phần thưởng không được nhận sẽ gửi đến kho bạc. Khi các mô hình cho thấy có kha khá phần thưởng chưa được nhận, các nhà phát triển Cardano đã quyết định làm như vậy sẽ minh bạch hơn thay vì đưa chúng trở lại dự trữ. Vì vậy, phần thưởng được chia sẻ với các đại biểu, nhưng chỉ gián tiếp và trong thời gian dài, bằng cách tự động đưa chúng trở lại dự trữ. Điều này sẽ giúp đảm bảo khả năng tồn tại lâu dài cho Cardano thông qua phát hành phần thưởng dần dần và tỷ lệ thuận với stake được ủy thác.
Hỏi: Quá trình nhận phần thưởng như thế nào nếu tôi ủy thác hoặc stake vào ITN? Và khi nào?
Đáp: Bản phát hành mainnet mới của ví Daedalus sẽ bao gồm tính năng “Redeem Incentivized Testnet rewards” (đổi phần thưởng testnet khuyến khích), cho phép đổi phần thưởng ITN cho ví Shelley được chọn trong Daedalus. Phần thưởng sẽ được chuyển đến mainnet Cardano vào ngày 4/8, tức là một epoch sau khi hard fork và bạn có thể yêu cầu chúng sau đó.
Để nhận phần thưởng ITN trong Daedalus, bạn sẽ cần:
- Cụm từ khôi phục để khôi phục ví ITN có chứa phần thưởng.
- Ví mainnet Shelley chứa đủ tiền để trả phí giao dịch ADA cần thiết và đổi phần thưởng ITN.
Hỏi: Tôi có thể tải xuống phiên bản mới của Daedalus từ đâu?
Đáp: Như mọi khi, bạn có thể tìm thấy mainnet Daedalus mới nhất trên trang web chính thức của Daedalus. Trang web này sẽ cập nhật liên kết ví hoàn toàn mới ngay sau khi hard fork.
Ví
Hỏi: Khi nào mọi người có thể tạo ví mới, tương thích với Shelley để staking cho mainnet?
Đáp: Ngay sau khi quá trình nâng cấp Shelley (“hard fork”) hoàn tất, bạn có thể tạo ví mới tương thích với Shelley. Trong Daedalus, ví tương thích Shelley sẽ sử dụng cụm từ khôi phục ví 24 chữ cái.
Hỏi: Các địa chỉ ví được tạo trên ITN trước khi snapshot? Địa chỉ ví HTN có thể được khôi phục và sử dụng trên mainnet không? (không bao gồm test ADA).
Đáp: Không thể sử dụng địa chỉ từ ITN và HTN trên mainnet. Cardano sử dụng tính năng phân biệt địa chỉ để ngăn gửi ADA đến địa chỉ sai mạng, điều này sẽ khiến các khoản tiền không thể truy cập được.
Hỏi: Tôi có thể stake với sổ cái Yoroi khi staking bắt đầu trên mainnet không?
Đáp: Không. Hỗ trợ ví phần cứng sổ cái sẽ không khả dụng ngay sau khi nâng cấp Shelley. Daedalus sẽ hỗ trợ phục hồi ví phần cứng dưới dạng tùy chọn cho người dùng không muốn chờ đợi hỗ trợ ví phần cứng cho Shelley.
Hỏi: Nếu ADA của tôi ở Yoroi, tôi có phải làm gì cho hardfork không?
Đáp: Bạn có thể chọn giữ ADA của mình trong ví Yoroi thì sẽ hoàn toàn an toàn. Ủy thác sẽ được phát hành trên tiện ích mở rộng trình duyệt Yoroi trước khi được phát hành trên Yoroi Mobile, nhưng ví Yoroi Mobile hoàn toàn tương thích với tiện ích mở rộng trình duyệt. Tiện ích mở rộng Yoroi có thể không khả dụng trong một vài ngày (do thời gian xem xét tiện ích mở rộng của Chrome). Các tính năng ủy thác sẽ được thêm vào ngay sau đó. Theo dõi EMURGO trên Twitter để nhận được tin tức về các bản cập nhật mới nhất của Shelley và Yoroi.
Hỏi: Ví nào tôi có thể ủy thác stake của mình?
Đáp: Chỉ các ví mới trên mainnet của Shelley hỗ trợ các tính năng ủy thác. Tiền từ ví Byron sẽ cần phải được chuyển sang ví mới tương thích với Shelley hỗ trợ ủy thác. Phần thưởng ITN sẽ được tự động chuyển sang ví Shelley mới trong epoch Shelley đầu tiên, và sau đó được kết hợp với ví hiện có. Không có ví testnet Shelley nào có thể được sử dụng, bao gồm cả ví ứng viên mainnet. Yoroi sẽ hỗ trợ ủy thác, nhưng không phải ngay lập tức tại thời điểm triển khai Shelley lên mainnet. Nếu bạn thực sự muốn sử dụng ADA của mình để ủy thác ngay sau khi hard fork, bạn có thể khôi phục ví Yoroi trong Daedalus.
Q: Tôi có thể chi tiêu ADA của mình trong quá trình staking/ủy thác không?
Đáp: Có, bạn có thể rút tất cả ADA từ một địa chỉ stake tại bất kỳ thời điểm nào và hủy đăng ký nó. Lưu ý rằng ADA chưa đăng ký sẽ không còn kiếm được phần thưởng ủy thác.
Hỏi: Có phải ADA của tôi ‘bị khóa’ khi ủy thác hay tôi cần phải đợi cho đến khi chúng ‘được mở khóa’ hoặc ‘không ủy thác’?
Đáp: Không. Bất kỳ ADA nào được sử dụng cho ủy thác đều không bị khóa.
Hỏi: Tôi có cần giữ ví của mình ’trực tuyến’ hay ‘đang hoạt động’ để có thể ủy thác?
Trả lời: Không. Sau khi đăng ký lựa chọn ủy thác, bạn có thể đóng ví của mình. Ủy thác sẽ được blockchain ghi lại vào đầu epoch tiếp theo và có hiệu lực từ epoch sau đó. Bạn chỉ cần trực tuyến ví khi muốn kiểm tra số dư, xem phần thưởng, thực hiện các ủy thác mới, … Vui lòng tải thêm thông tin hữu ích về ví tại trang web chính thức của Cardano.
- Hard fork Shelley của Cardano sẽ diễn ra hôm nay mà không gặp bất kỳ gián đoạn nào
- Charles Hoskinson tiết lộ chi tiết về kế hoạch xâm nhập thị trường Châu Phi của Cardano
- Shelley sắp ra mắt, Charles Hoskinson tự tin nói rằng Cardano (ADA) là đồng tiền điện tử tốt nhất thị trường
Theo Cardano
