Bong bóng kinh tế là thời điểm mở rộng nền kinh tế nhanh chóng được thúc đẩy bởi đầu cơ nhiệt tình và giá tài sản quá cao. Bong bóng được đặc trưng bởi nhu cầu đối với một tài sản tăng mạnh, chẳng hạn như hàng hóa, cổ phiếu hoặc bất động sản, đẩy giá lên cao. Một số yếu tố như khả năng tiếp cận tín dụng dễ dàng, lãi suất thấp và sự lạc quan của nhà đầu tư thường kết hợp cùng nhau tạo ra bong bóng tài chính.
Mô hình Kindleberger-Minsky
Giá của tài sản tăng lên khi nhiều cá nhân đầu tư vào nó, thu hút nhiều vốn hơn. Giá cuối cùng giảm xuống dưới mức có thể duy trì, gây ra hiện tượng bán tháo và tiếp tục đẩy giá trị lao dốc. Điều này gây ra tổn thất lớn cho các nhà đầu tư và có thể tác động tiêu cực lớn đến toàn bộ nền kinh tế.
Dưới đây là 5 bong bóng kinh tế quan trọng trong lịch sử.
Cơn sốt hoa tulip (1634–1637)
Bong bóng tài chính “cơn sốt hoa tulip” đã ảnh hưởng đến Hà Lan vào đầu những năm 1600 và dựa trên giá của củ hoa tulip. Vào thời điểm đó, hoa tulip là một loài hoa hoàn toàn mới, kỳ lạ và rất được ngưỡng mộ ở châu Âu vì vẻ đẹp của nó. Giá hoa tulip tăng cùng với gia tăng nhu cầu, đạt mức cao chưa từng thấy trước khi đột ngột lao dốc.
Chỉ số giá hoa tulip từ năm 1636-1637
Nhiều nhà đầu tư, bao gồm cả các thương gia giàu có và giới quý tộc, đã mất tiền khi bong bóng hoa tulip vỡ, để lại cho họ những bông hoa vô giá trị. Được coi là một trong những bong bóng kinh tế sớm nhất trong lịch sử, cơn sốt hoa tulip là lời cảnh báo về những rủi ro của hoạt động đầu cơ.
Bong bóng South Sea (1720)
Bong bóng đầu cơ South Sea đã phát triển ở Anh vào đầu những năm 1700 và có liên quan đến South Sea Company, công ty được trao độc quyền thương mại với Nam Mỹ. Cổ phiếu của công ty nhanh chóng tăng giá trị, khiến các nhà đầu cơ điên cuồng mua vào.
Các giai đoạn của bong bóng South Sea
Khi bong bóng vỡ vào năm 1720, giá trị cổ phiếu của công ty giảm chóng mặt. Nhiều nhà đầu tư đã trắng tay và dẫn đến tình trạng nghèo đói, thất nghiệp lan rộng. Bong bóng South Sea có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Anh và được coi là một trong những cuộc khủng hoảng tài chính đầu tiên trong lịch sử hiện đại.
Cuộc khủng hoảng kinh tế này cũng dẫn đến giảm chi tiêu của người dùng, làm xói mòn niềm tin của công chúng vào chính phủ và hệ thống tài chính, dẫn đến mất lòng tin chung đối với hoạt động đầu tư mang tính đầu cơ kéo dài trong nhiều thập kỷ.
Cơn sốt đường sắt (1845–1847)
Cơn sốt đường sắt của những năm 1840 là thời điểm ngành đường sắt ở Vương quốc Anh phát triển đáng kể. Kéo theo đó, giá cổ phiếu đường sắt tăng nhanh và gây ra cơn sốt đầu cơ, là động lực chính của bong bóng. Khi bong bóng vỡ vào năm 1847, giá trị cổ phiếu ngành đường sắt giảm, dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể cho mọi người.
Chỉ số giá cổ phiếu đường sắt giữa năm 1840 và 1855
Cơn sốt đường sắt đã gây ra tổn thất tài chính nghiêm trọng cho nhiều nhà đầu tư, bao gồm cả những người giàu có và ngân hàng. Do nhu cầu đối với cổ phiếu đường sắt bị suy giảm nên người dùng ít chi tiêu hơn, gây ảnh hưởng bất lợi đến toàn bộ nền kinh tế. Trong những năm sau đó, hoạt động đầu tư mang tính đầu cơ giảm sút do thua lỗ tài chính từ cơn sốt đường sắt, góp phần làm suy giảm niềm tin chung của thị trường cổ phiếu.
Sự sụp đổ của thị trường cổ phiếu (1929)
Cuộc Đại suy thoái nhen nhóm từ toàn cảnh sụp đổ của thị trường cổ phiếu năm 1929, một bước ngoặt trong sự phát triển của nền kinh tế thế giới. Đại suy thoái là một cuộc suy thoái kinh tế kéo dài trên toàn thế giới có ảnh hưởng sâu rộng và lâu dài đối với nền kinh tế toàn cầu.
Bong bóng thị trường cổ phiếu đầu cơ kéo dài hơn một thập kỷ và bị thổi phồng bởi một số nguyên nhân như vay mượn dễ dàng và sự lạc quan về tương lai đã góp phần gây ra thảm họa.
Giá đóng hàng ngày của chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones từ ngày 2/1/1920 đến ngày 31/12/1954
Bong bóng vỡ vào ngày 29/10/1929, khiến thị trường cổ phiếu rơi vào tình trạng khó khăn và gây ra thiệt hại tài chính đáng kể cho những người liên quan. Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones (DJIA) đã mất gần 25% giá trị vào ngày đó, thường được gọi là “Thứ ba đen tối”.
Chỉ số DJIA giảm gần 89% giá trị tổng thể trong chỉ vài tháng, từ mức cao nhất vào tháng 9/1929 xuống mức thấp nhất vào tháng 7/1932. Tỷ lệ thất nghiệp cao, nghèo đói lan rộng, vỡ nợ ngân hàng và giảm giá nông sản chỉ là một số ít trong những tác động sâu rộng của thảm họa.
Bong bóng dot-com (1995–2000)
Bong bóng dot-com là bong bóng tài chính diễn ra vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000 do sự bùng nổ của Internet và các doanh nghiệp dot-com (ví dụ: eBay, Google, Amazon, Yahoo và TheGlobe.com) làm mưa làm gió trong thời gian này. Đầu cơ cổ phiếu dot-com ghi nhận giá trị tăng nhanh và sau đó thổi bùng cơn sốt, là nguyên nhân chính gây ra bong bóng.
NASDAQ và S&P 500: Hiệu suất từ tháng 1/1994 đến tháng 12/2001
Khi bong bóng dot-com nổ vào năm 2000, nó đã dẫn đến tổn thất tài chính lớn và giá trị của cổ phiếu dot-com sụt giảm. Bong bóng dot-com có ảnh hưởng thảm khốc đến nền kinh tế thế giới và đóng vai trò quan trọng trong cuộc suy thoái kinh tế đầu những năm 2000.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Sự hưng phấn trên thị trường tiền điện tử không đủ để đẩy 5 altcoin này tăng cao hơn
- Bong bóng Dot-com vẽ ra bức tranh ảm đạm cho tiền điện tử trong năm 2023
- Nhà sáng lập HS Dent: Mọi thứ đều là bong bóng, Vàng và Bitcoin sắp gặp đại nạn
Đình Đình
Theo Cointelegraph
