Tuần trước, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã bơm 278 tỷ đô la vào thị trường mua lại chứng khoán, hay còn gọi là “repo”, trong 4 ngày, tất cả là để các ngân hàng có thể đáp ứng nhu cầu thanh khoản của họ. Đây là lần đầu tiên Fed can thiệp vào thị trường liên ngân hàng quan trọng này, nơi các tài sản tài chính cầm đồ của các ngân hàng tài trợ cho nhu cầu tiền mặt, kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
Các quan chức và nhân viên ngân hàng của Fed đã bác bỏ sự cố thanh khoản hiếm gặp vì một trục trặc xuất phát từ một loạt các yếu tố trùng hợp trong thị trường trái phiếu và thanh toán thuế doanh nghiệp. Đó không phải là một lời giải thích nghe em tai cho lắm, không phải khi các dấu hiệu cảnh báo kinh tế khác cũng xuất hiện: 17 nghìn tỷ đô la trái phiếu trên toàn thế giới cho thấy lợi suất âm; thương chiến giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang xấu đi; và các chỉ số sản xuất báo hiệu một cuộc suy thoái toàn cầu sắp xảy ra.
Có thể dự đoán, một số loại tiền điện tử đã nhìn nhận kịch bản đáng báo động này trong “niềm vui sướng”. Một vài tweet HODLing đã trả lời câu chuyện repo bằng lời khuyên ngắn gọn: “Mua Bitcoin”.
Nhưng thực sự rất khó để dự đoán tất cả những điều này có ý nghĩa gì đối với thị trường tiền điện tử, ít nhất là trong thời gian ngắn hạn và trung hạn.
Khi một cuộc khủng hoảng tài chính giống như năm 2008 tái diễn, liệu Bitcoin sẽ trở thành một loại “tài sản trú ẩn an toàn” không dễ bị đánh cắp hay sẽ giảm trong một đợt dump rủi ro trên phạm vi rộng? (Mặc dù tuần trước đã giảm mạnh và hồi phục giữa chừng, Bitcoin vẫn khá ổn định về sau, ít nhất là theo tiêu chuẩn biến động của chính nó).
Các câu hỏi khác: những lỗ hổng này trong thị trường tín dụng truyền thống có làm nổi bật lời hứa hẹn về các ý tưởng dựa trên blockchain mới không? Ví dụ: việc sử dụng rộng rãi token chứng khoán có cho phép giải quyết nhanh hơn và giảm rủi ro đối tác và niềm tin thị trường rộng lớn bằng cách mở rộng? Hoặc, triệt để hơn, liệu các thị trường cho vay DeFi on-chain của MakerDAO có cho phép một cơ chế bù trừ đáng tin cậy hơn, với các cuộc gọi thế chấp bị khóa bởi một giao thức phi tập trung? Hoặc có thể những ý tưởng có khả năng phát triển thấp này chỉ đơn giản là công thức cho rủi ro hệ thống, một vụ hack hoặc phần mềm bị trục trặc khỏi việc tạo ra một vòng xoáy luẩn quẩn của các cuộc gọi thế chấp và sự phá sản?
Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu căng thẳng trong hệ thống tài chính truyền thống đưa ra một khuôn khổ giá trị để suy nghĩ về việc thế giới có thể khác biệt như thế nào và công nghệ blockchain có thể đóng vai trò gì trong việc tạo nên thế giới mới đó.
Hãy nhìn vào một số sự khác biệt:
Lợi suất âm
Đây là hiện tượng hiếm hoi, nơi các chủ nợ về cơ bản trả tiền cho các công ty phát hành đặc quyền cho họ vay tiền, phản ánh nhu cầu quá cao đối với các tài sản “an toàn”, đặc biệt là trái phiếu do chính phủ phát hành. Trong lịch sử, nó là một chỉ báo mạnh mẽ về sự suy thoái sắp xảy ra, vì nó phản ánh sự miễn cưỡng áp đảo ủa các nhà đầu tư khi chấp nhận rủi ro.
Một cách nghĩ khác về sự miễn cưỡng đó là thể hiện nó như một sự thiếu hụt nhận thức về các cơ hội đầu tư tốt. Nhận thức đó có thể được thúc đẩy bởi triển vọng kinh tế ngày càng tồi tệ, nhưng nó cũng bị quy định bởi các rào cản gia nhập, gây khó khăn cho các doanh nghiệp đầu tư có cơ hội mới.
Giải quyết vấn đề này, một số ý tưởng tín dụng dựa trên blockchain đang thắp lên tia hy vọng. Có triển vọng cho các cơ quan đăng ký tài sản sổ cái phân phối theo dõi tài sản thế chấp tốt hơn và cho phép cho vay thị trường mới nổi ở thị trường tại các nước đang phát triển, hàng hóa và năng lượng. Hoặc cũng có những ý tưởng như việc các nhà xuất khẩu token hóa các khoản phải thu để giải quyết một giới hạn cơ cấu lớn đối với tài chính thương mại toàn cầu, trong đó phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ bị từ chối thư tín dụng vì các ngân hàng không tin tưởng vào tài liệu của họ.
Việc sử dụng hiệu quả công nghệ blockchain có thể thúc đẩy niềm tin vào tài sản và đăng ký thế chấ, giúp mang lại 20 nghìn tỷ đô la “vốn chết”.
Cũng quan trọng không kém, nó sẽ mở ra một thế giới các tài sản thay thế mới để thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư, giúp họ có ít lý do để giữ nó trong các trái phiếu có lãi suất thấp.
Suy thoái kinh tế toàn cầu
Một sự suy giảm đáng báo động, đồng bộ trong các chỉ số sản xuất, đáng chú ý nhất là các chỉ số quản lý mua hàng, đo lường chi tiêu kinh doanh hiện tại và tương lai cho hàng tồn kho và thiết bị, bị ảnh hưởng trực tiếp từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung. Khi cắt giảm các nhà xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc từ thị trường tiêu dùng Hoa Kỳ và tăng chi phí cho các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ của họ – và ngược lại cho nông dân Hoa Kỳ bán cho các nhà phân phối thực phẩm ở Trung Quốc – cuộc xung đột đã tạo thêm gánh nặng mới cho hoạt động kinh tế toàn cầu.
Nhưng hãy nhìn vào điểm khởi đầu của thương chiến này. Vấn đề chủ yếu nằm ở các khiếu nại hợp pháp của các công ty Mỹ về chủ nghĩa trọng thương của Trung Quốc, cách tiếp cận được lên kế hoạch một cách tập trung để hỗ trợ các công ty Trung Quốc bằng chi phí của họ, tất cả đều được kích hoạt bởi một hệ thống giám sát và kiểm soát người dân và doanh nghiệp. Đây là nơi tạo nên một khía cạnh của sự mã hóa.
Tiền mã hóa và các công nghệ phi tập trung khác có thể hoạt động chống lại khả năng của chính phủ Trung Quốc trong việc kiểm soát nền kinh tế theo cách can thiệp này. Ví dụ, nếu các doanh nghiệp Trung Quốc và hàng trăm triệu công dân Trung Quốc sử dụng Bitcoin để phá vỡ kiểm soát vốn, thì rủi ro hiện tại của chuyến bay tiền tệ sẽ đóng vai trò như một van áp lực, buộc Bắc Kinh phải theo đuổi mô hình kinh tế cởi mở hơn để duy trì khả năng cạnh tranh. Điều đó sẽ khiến các trader chống tự do như Tổng thống Trump ít lý do hơn để đẩy mạnh các cuộc tấn công bảo hộ.
Sự can thiệp của “repo”
Một số nhà đổi mới đã tìm cách áp dụng công nghệ blockchain cho các vấn đề cơ cấu tại văn phòng hỗ trợ định kỳ thị trường tiền điện tử, chẳng hạn như những biểu hiện hiện nay trong repo. Họ coi một sổ cái phân tán là một cơ chế ưu việt để theo dõi các IOU của tiền và chứng khoán cầm đồ dựa trên thị trường tín dụng liên tổ chức.
Cựu maven thị trường tín dụng (credit market maven) J.P. Morgan, Blythe Masters, người sáng lập Digital Asset Holdings vào năm 2014 với ý tưởng rằng thanh toán on-chain và một sổ cái có khả năng kiểm toán toàn cầu có thể cải thiện tính minh bạch trong nền tài chính toàn cầu vốn đang rất mờ đục, ma trận phức tạp của các mối quan hệ tín dụng được kết nối. Bằng cách này, cô lập luận, nó có thể giảm thiểu rủi ro không tin tưởng và rủ ro đối tác gây ra cuộc khủng hoảng tài chính.
Mô hình DAH và những mô hình khác làm việc về các giải pháp blockchain hỗ trợ cho thị trường vốn chưa thành hiện thực. Điều này một phần là do sự miễn cưỡng của các tổ chức tài chính đương nhiệm và các cơ quan quản lý tiêu diệt các chức năng hiện có mà một blockchain sẽ tạo ra dư thừa; thay vào đó họ đã thiết kế các mô hình sổ cái phân tán lai cồng kềnh, duy trì các lợi ích nhưng vẫn tốn kém và khó thực hiện chung.
Dù bằng cách nào, một bản sửa lỗi hỗ trợ blockchain cho tài chính truyền thống sẽ sớm xuất hiện bất cứ lúc nào – bất chấp chính trị nội bộ hay giới hạn của công nghệ.
Tia hy vọng
Một câu hỏi quan trọng hơn là tại sao chúng ta thậm chí còn chịu đựng được một hệ thống mà rất dễ bị tổn thương trước những vấn đề của các thị trường back-end. Lý do duy nhất khiến các ngân hàng trung ương can thiệp để hỗ trợ thị trường tín dụng liên ngân hàng là vì phương tiện thanh toán xã hội phụ thuộc vào việc né tránh thiếu tiền mặt và duy trì niềm tin vào ngân hàng dự trữ phân đoạn.
Nếu các ngân hàng không có đủ tiền mặt để đáp ứng các cuộc gọi của chủ nợ ngắn hạn, họ sẽ phải chịu các khoản tiền của mình, các công ty sẽ không trả lương, người thuê sẽ phải bỏ qua tiền thuê nhà, các cây ATM sẽ hết tiền giấy, v.v. chiếm đoạt. Điều tồi tệ nhất là, vì mối đe dọa chưa từng có này, các ngân hàng giữ hệ thống chính trị của chúng tôi để đòi tiền chuộc, biết rằng họ luôn có thể dựa vào sự cứu trợ: vấn đề quá lớn để thất bại.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu các ngân hàng chỉ mắc kẹt trong việc cho vay dài hạn? Điều gì xảy ra nếu không có tài khoản kiểm tra hoặc thẻ ghi nợ/thẻ tín dụng và chúng tôi chỉ trao đổi giá trị với nhau thông qua tiền mặt hoặc tiền kỹ thuật số mà chúng tôi tự giữ?
Nếu mọi người sử dụng Bitcoin, hoặc stablecoin được hỗ trợ bởi fiat hoặc tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương để trao đổi giá trị thay vì IOU của một hệ thống ngân hàng dự trữ phân đoạn vốn đã mong manh, thì sự thiếu hụt tiền mặt của tổ chức chỉ đơn giản là vấn đề. Các chủ nợ lớn nhất của Ngân hàng có thể đánh vào các vị trí được điều chỉnh rủi ro và giá cổ phiếu của họ sẽ giảm, nhưng phần còn lại, bao gồm cả Fed, có thể bỏ qua vấn đề.
Như nhà báo và nhà bình luận Heidi Moore đã quan sát một cách sắc sảo trong một cơn bão tweet tuần trước, lý do khiến thị trường repo trở nên đáng lo ngại là vì nó nói trực tiếp đến vấn đề cốt lõi của niềm tin trong hệ thống ngân hàng.
Nếu không, thì đây cũng là nơi công nghệ blockchain cung cấp một lăng kính có giá trị để đánh giá sự căng thẳng hiện tại trong hệ thống tài chính. Nó giúp chúng tôi suy nghĩ về cách các lỗ hổng niềm tin được tạo ra như thế nào, mất cân bằng quyền lực và rủi ro hệ thống và cách chúng tôi có thể thiết kế một hệ thống có khả năng giải quyết vấn đề tốt hơn.
- Nhà kinh tế học Saifedean Ammous: Đây là lý do tại sao JP Morgan ghét Bitcoin
- Bò Bitcoin Ron Paul kêu gọi đặt dấu chấm hết cho FED khi các tỷ phú công nghệ đang dump cổ phiếu của họ
- Cựu Chủ tịch Fed khẳng định lãi suất âm đang đến với Hoa Kỳ: Bitcoin sẽ tăng giá?
Huyền Đinh
Tạp chí Bitcoin | Coindesk
