Cấu trúc Bitcoin được tạo nên từ phần mềm, phần cứng, tài nguyên năng lượng và việc quản trị được quản lý hoàn toàn thông qua code của nó. Bằng cách chạy một node, mọi người đều đồng ý về các quy tắc code.
Là một loại tiền điện tử mã nguồn mở, phi tập trung dựa trên hệ thống đồng thuận proof-of-work (PoW), Bitcoin không có cơ quan trung ương để quyết định các thay đổi giao thức cốt lõi trong tương lai. Do đó, sự phát triển của nó dựa trên quyết định do cộng đồng đưa ra thông qua các đề xuất cải tiến được gọi là đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP).
Từ đề xuất ban đầu cho đến giai đoạn cuối cùng, quá trình phát triển của Bitcoin được thiết lập khá dài dòng và có chủ đích để duy trì tính bảo mật của mạng lưới, đảm bảo rằng sự tin tưởng vào hệ thống luôn được duy trì.
Tuy nhiên, không phải mọi thay đổi đối với Bitcoin (BTC) đều yêu cầu BIP, được sử dụng chủ yếu để cải thiện giao thức. Chẳng hạn, trong trường hợp giao diện người dùng, không cần phải trải qua quá trình dài để thông qua BIP.
Các BIP sẽ được thực hiện khi liên quan đến các nâng cấp giao thức quan trọng hoặc sửa đổi hệ thống quy mô lớn, ví dụ như các loại giao dịch mới – SegWit hoặc các thuộc tính giao dịch như replace-by-fee (RBF).
Đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP) là gì?
Là một blockchain, Bitcoin yêu cầu nâng cấp thường xuyên, từ sửa lỗi đến thay đổi thuật toán hoặc đơn giản hóa code của nó để mang lại hiệu quả hơn.
BIP là phương pháp tiêu chuẩn được sử dụng để thúc đẩy các ý tưởng, thay đổi và cải tiến đối với giao thức Bitcoin, đây cũng được xem là tài liệu chính thức để giới thiệu các tính năng hoặc quy trình mới cho mạng lưới. BIP có thể thay đổi bất kỳ điều gì, từ các quy tắc đồng thuận đến các tiêu chuẩn cộng đồng hoặc các quy trình phát triển trong giao thức. BIP nhằm mục đích cung cấp sự phối hợp nâng cấp và phát triển trong cộng đồng Bitcoin, cộng đồng không có người lãnh đạo.
BIP đầu tiên (BIP 0001) được lập trình viên người Anh-Iran, Amir Taaki, đệ trình vào năm 2011, hai năm sau khi Bitcoin được tạo ra, để mô tả khái niệm BIP. Tuy nhiên, những thay đổi đối với giao thức không phải là đặc quyền của riêng các nhà phát triển và lập trình viên.
Là một mạng lưới mở, Bitcoin cho phép tất cả những ai mong muốn và có kỹ năng tham gia gửi BIP.
BIP được tạo ra như thế nào?
BIP là kết quả từ các đề xuất và ý tưởng không chính thức, thường được tạo ra trong các buổi gặp mặt, trò chuyện trên diễn đàn hoặc tương tác trên mạng xã hội, đặc biệt là trên CryptoTwitter.
Việc phác thảo trước ý tưởng trong các diễn đàn và cuộc trò chuyện trước khi biến nó thành BIP sẽ giúp tiết kiệm thời gian cho cả người lập ý tưởng và cộng đồng, nếu một đề xuất đã được đệ trình hoặc ý tưởng đó không phù hợp với các tiêu chuẩn phát triển chung.
Mọi BIP phải được đệ trình với mục tiêu là nó sẽ được cộng đồng chấp nhận. Vì quá trình này kéo dài cũng như đòi hỏi thời gian và nguồn lực, nên các tác giả BIP phải hết sức thận trọng khi gửi đề xuất. Bằng cách hỏi cộng đồng trước, khả năng đề xuất bị từ chối sẽ giảm mạnh.
Bất kỳ ai trong cộng đồng đều có thể trở thành nhà chiến thắng BIP, có nghĩa là tác giả viết đề xuất theo phong cách và định dạng BIP, sau đó quảng bá ý tưởng, đồng thời thảo luận về nó trong các diễn đàn có liên quan để nhận được sự đồng thuận.
BIP thường liên quan đến một sự thay đổi hoặc bổ sung lớn đối với giao thức Bitcoin. Các thay đổi nhỏ, lỗi hoặc bản vá không cần phải chuyển thành BIP; chúng có thể đơn giản tuân theo quy trình làm việc tiêu chuẩn, được yêu cầu bởi mỗi quá trình phát triển dự án.
Ai có thể đề xuất những thay đổi đối với Bitcoin?
Là mạng lưới mở và phi tập trung, cũng giống như internet hoặc các công nghệ khác, Bitcoin không thuộc sở hữu của bất kỳ ai.
Cộng đồng Bitcoin được hình thành từ những người ủng hộ công nghệ, bất kể nền tảng mà họ tham gia. Các nhà phát triển, miner và đặc biệt là người dùng thường xuyên là những người kiểm soát Bitcoin, không phải một cơ quan trung ương cụ thể. Thật vậy, các nhà phát triển và miner sẽ thúc đẩy và cải thiện mạng lưới; tuy nhiên, người dùng sẽ chọn phiên bản phần mềm mà họ muốn sử dụng.
Do đó, bất kỳ ai cũng có thể đề xuất thay đổi đối với Bitcoin, miễn là họ có kỹ năng và kiến thức để đề xuất điều gì đó có liên quan để thêm vào giao thức.
BIP hoạt động như thế nào?
Trước khi trở thành BIP chính thức, đề xuất được thông báo qua email hoặc các kênh liên lạc khác như Slack, nơi cộng đồng cung cấp phản hồi ban đầu.
Một khi đề xuất nhận được sự ủng hộ đáng kể, tác giả có thể chuyển nó sang giai đoạn tiếp theo và biến nó thành BIP. Đề xuất phải được viết theo kiểu và định dạng BIP, cung cấp đặc điểm kỹ thuật ngắn gọn cùng cơ sở lý luận cho tính năng. Người chiến thắng BIP chịu trách nhiệm thúc đẩy ý tưởng và xây dựng sự đồng thuận xung quanh nó bằng cách trả lời những phản hồi và câu hỏi từ cộng đồng.
Trước khi trở thành bản thảo, BIP cần được người biên tập tiếp tục phe duyệt. Tại thời điểm đó, nó được gửi vào danh sách BIP dưới dạng bản thảo và một biên tập viên gán cho nó một mã BIP và đăng tải nó lên kho lưu trữ BIP của Bitcoin Core GitHub.
BIP được tạo chính thức và sẵn sàng để xem xét, phản hồi trước khi chuyển sang giai đoạn thử nghiệm. BIP cũng được chỉ định trạng thái mà mọi người có thể kiểm tra để đánh giá tiến độ.
Thông thường, bất kỳ ai cũng có thể kích hoạt trạng thái từ chối BIP nếu không có tiến triển nào được thực hiện trong vòng ba năm kể từ khi đề xuất.
BIP được chấp thuận như thế nào?
Thu thập sự đồng thuận trong cộng đồng là bước đầu tiên của quá trình này. Đôi khi, ngay cả những đề xuất có giá trị nhất cũng có thể mất nhiều năm trước khi chúng được chấp thuận hoặc bị từ chối, vì cộng đồng không thể tìm thấy sự đồng thuận.
Sau khi BIP được gửi dưới dạng bản thảo cho BIP GitHub, đề xuất sẽ được xem xét và làm việc một cách minh bạch để mọi người có thể xem tiến trình của nó cũng như kết quả thử nghiệm. Vì blockchain Bitcoin dựa trên code, các thay đổi giao thức sẽ phải được phản ánh trong code và miner sẽ phải thêm tham chiếu vào hashed block của họ để báo hiệu rằng, họ chấp nhận hoặc từ chối việc triển khai.
Do những tác động lớn mà một số thay đổi có thể gây ra cho miner, việc sửa đổi code cần được chấp nhận bởi đại đa số khoảng 95% thợ đào, trừ khi một động cơ hợp lý được đưa ra với ngưỡng chấp nhận thấp hơn. 95% hỗ trợ sẽ phải có tín hiệu tham gia mạng lưới, tính từ 2.016 miner cuối cùng (giá trị khai thác khoảng 14 ngày với các khối 10 phút).
Chẳng hạn, việc triển khai gần đây của soft-fork Taproot, được gắn nhãn là BIP 341. Vào tháng 4 năm 2021, thông qua “speedy trial code”, có nghĩa là đưa ra giải pháp nhanh chóng cho việc nâng cấp. Taproot kích hoạt đã được hợp nhất vào Bitcoin Core.
Trong vài tuần tiếp theo, ít nhất 90% block được khai thác (1.815 trong số 2.016 block được khai thác) bao gồm một tham chiếu được mã hóa, cho thấy rằng miner khai thác những block đó ủng hộ việc nâng cấp. Điều này đã mở đường cho sự đồng thuận đáng kinh ngạc trong những tháng tiếp theo, dẫn đến việc phê duyệt cuối cùng vào tháng 11 năm 2021.
Sự chấp thuận cuối cùng và chính thức của một BIP diễn ra tự động khi người dùng (nhà vận hành node) chọn phiên bản Bitcoin Core nào để tải xuống và vận hành node phản ánh sự thay đổi đó. Sau đó, tất cả các node được nâng cấp và chấp nhận các giao dịch được thực hiện bằng giao thức được nâng cấp đó.
Tóm lại, đây là các bước chính của quy trình phê duyệt:
- Bất kỳ ai cũng có thể gửi BIP để thay đổi Bitcoin core;
- Biên tập viên phải vượt qua BIP;
- BIP phải được ∼95% miner chấp thuận; và
- Cộng đồng phải nâng cấp lên phiên bản phần mềm mới.
Quy trình phê duyệt BIP | Nguồn: Github
Các loại BIP
Có ba loại BIP chính: BIP tiêu chuẩn, thông tin và đồng thuận.
BIP tiêu chuẩn
Chúng xác định các tiêu chuẩn được sử dụng bởi phần mềm Bitcoin như ví hoặc sàn giao dịch và nhằm mục đích thay đổi giao thức; do đó, chúng yêu cầu sự đồng thuận để được chấp thuận. Ví dụ: BIP có thể đưa ra các phương pháp mã hóa để bảo mật Bitcoin hoặc khả năng tương tác, có nghĩa là ví phải có thể nhận ra và hoạt động với bất kỳ địa chỉ Bitcoin nào hữu ích.
BIP thông tin
Chúng chỉ có mục đích cung cấp thông tin, đưa ra các hướng dẫn chung cho cộng đồng nhưng không giới thiệu tính năng mới. Do đó, chúng không bắt buộc phải đạt được sự đồng thuận trong cộng đồng.
BIP đồng thuận
Còn được gọi là BIP quy trình, khi tìm cách thay đổi quy trình và tương tự như BIP tiêu chuẩn, nó yêu cầu sự đồng thuận chung mặc dù có chứa những thay đổi bên ngoài giao thức Bitcoin. Các thay đổi về sự đồng thuận yêu cầu kích hoạt rõ ràng trên mạng lưới Bitcoin.
BIP là một thành phần thiết yếu của việc quản trị Bitcoin và là phương pháp hiệu quả để cải thiện cũng như nâng cấp mạng lưới tiền điện tử hàng đầu mà không có nhà lãnh đạo trung tâm. Đây chính là điều cốt lõi quan trọng để tạo nên sự thành công của công nghệ.
- Bitcoin và ETH sụp đổ sau khi vi phạm hỗ trợ quan trọng
- Thị trường tiếp tục sụp đổ, nhưng đừng hoảng loạn vì…
- Binance tạm ngừng rút Bitcoin giữa lúc thị trường bất ổn
Việt Cường
Theo Cointelegraph
