Sự tăng trưởng của thị trường crypto gần đây là một điều đáng kinh ngạc. Mới khoảng một năm trước đây, chỉ có trên dưới 6.000 dự án được niêm yết trên CoinMarketCap. Tuy nhiên, con số ngày hôm nay lại là 11.149. Mỗi ngày trôi qua, số lượng dự án lại tiếp tục tăng lên. Hơn nữa, vốn hoá thị trường cũng bùng nổ từ $ 330 tỷ lên gần $ 1.600 tỷ – tương đương với GDP danh nghĩa của Canada. Ngoài ra, cũng đã có hơn 100 triệu ví tiền điện tử hoạt động, cao gấp ba lần so với năm 2018. Nhưng, liệu bạn có bao giờ tự hỏi, chuyện gì sẽ xảy ra nếu một ngày nào đó thị trường này sập xuống và giá Bitcoin giảm hẳn về 0?
Bitcoin ngày một trưởng thành nhưng có tránh khỏi ngày giá giảm về 0?
Khi BTC ngày càng được chấp nhận, các nhà đầu tư tổ chức cũng bắt đầu để mắt đến crypto. Trong đó, số lượng các tổ chức chiếm 63% giao dịch, tăng so với con số 10% trong năm 2017.
Skybridge, một quỹ đầu cơ do Anthony Scaramucci điều hành, là một ví dụ điển hình. Quỹ này bắt đầu đầu tư vào tiền điện tử hồi tháng 11; vào tháng 1, ra mắt quỹ Bitcoin trị giá $ 500 triệu. Sự tiếp xúc của 26.000 khách hàng, từ những người giàu đến các quỹ lớn đang tăng lên. Bitcoin chiếm 9% giá trị, tăng từ mức 5% ban đầu và quỹ chuyên dụng hiện có giá trị khoảng $ 700 triệu.
Tuy nhiên, sự trưởng thành này đã không thể chế ngự được những đà tăng/giảm chóng mặt quá đỗi đặc trưng của thị trường tiền điện tử. Giá Bitcoin đã giảm từ $ 64.000 hồi tháng 4 xuống còn $ 30.000 vào tháng 5. Tại thời điểm thực hiện bài viết, giá dao động quanh mức $ 38.000 dù mới vừa giảm xuống $ 29.000 hôm 20/7. Nhưng câu chuyện tăng giảm không phải vấn đề đối với các trader lão làng. Vậy, hãy thử tưởng tượng một ngày nào đó, giá giảm hẳn về 0. Liệu lúc đó các trader, nhà đầu tư giàu kinh nghiệm có còn giữ được bình tĩnh?
Lý do có thể đến từ nhiều yếu tố. Chẳng hạn như các lỗi từ bên trong hệ thống hoặc một vụ hack lớn của sàn giao dịch hàng đầu nào đó (như câu chuyện Mt. Gox hồi năm 2013). Thậm chí, những yếu tố như sự kìm hãm của các cơ quan quản lý hoặc bỗng dưng nhà đầu tư có một mối quan tâm nào đó khác hoặc là phản ứng của thị trường từ việc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất.
Mohamed El-Erian của Allianz, nhà quản lý tài sản nổi tiếng, cho biết có ba loại nhà đầu tư:
- Những người theo chủ nghĩa cơ bản: Họ tin rằng một ngày nào đó Bitcoin sẽ thay thế tiền tệ do chính phủ phát hành
- Chiến thuật gia: Người cho rằng giá Bitcoin sẽ tăng lên khi có nhiều người đầu tư vào
- Nhà đầu cơ: Những người chỉ muốn đánh bạc, kiếm lợi nhuận nhanh chóng
Nếu giá sụp đổ, đây sẽ là một thất vọng lớn đối với nhóm đầu tiên. Nhưng đây cũng là nhóm ít có khả năng bán tháo nhất. Lẽ dĩ nhiên, nhóm thứ ba sẽ là những người bỏ chạy đầu tiên. Họ thậm chí sẽ nhanh tay chốt lời dù chỉ mới có vài tin tức FUD nhỏ xuất hiện trên thị trường. Để không xảy ra tình trạng thị trường rơi vào bán tháo hoảng loạn, giá giảm về 0 nhanh chóng, nhóm thứ hai phải được thuyết phục ở lại.
Rõ ràng, đà giảm giá sẽ này làm lủng đoạn nền kinh tế tiền điện tử. Bitcoin miner sẽ có ít động lực hơn để tiếp tục làm việc. Điều này khiến quá trình xác minh giao dịch và nguồn cung BTC bị dừng lại. Các nhà đầu tư có thể cũng sẽ bán các loại coin/token khác. Đó là tình trạng thường thấy khi BTC giảm mạnh hơn 5% – 10% trong ngày. Lúc đó, thị trường altcoin cũng “tắm máu”.
Và rồi cơn chấn động này sẽ phá hủy một lượng đáng kể của cải. Các nhà đầu tư hold Bitcoin lâu hơn một năm, mua BTC với giá thấp, sẽ ít bị lỗ hơn.
Khoản lỗ lớn nhất sẽ rơi vào những người mua cách đây chưa đầy một năm, với mức giá trung bình là $ 37.000. Đây là nhóm các nhà đầu tư tổ chức, bao gồm quỹ đầu cơ, tài trợ của trường đại học, quỹ tương hỗ và một số công ty lớn khác.
Khi đó, cơn bão giá sẽ quét sạch các khoản đầu tư tư nhân vào các công ty tiền điện tử như sàn giao dịch ($ 37 tỷ kể từ năm 2010, dữ liệu từ PitchBook) cũng như giá trị của các công ty tiền điện tử được niêm yết (trị giá khoảng $ 90 tỷ). Các công ty thanh toán như PayPal, Revolut và Visa sẽ mất một phần lớn hoạt động kinh doanh đang phát triển thuận lợi, điều này sẽ làm giảm định giá của họ. Các công ty đã thúc đẩy sự bùng nổ tiền điện tử, chẳng hạn như Nvidia, một nhà sản xuất vi mạch, cũng sẽ bị ảnh hưởng. Nói chung, có lẽ khoảng $ 2.000 tỷ có thể bị mất từ đợt chấn động đầu tiên này, nhiều hơn một chút so với giá trị vốn hóa thị trường của Amazon.
Không chỉ riêng crypto bị ảnh hưởng
Sự lây lan có thể truyền qua một số kênh đến các tài sản khác, cả tiền điện tử và những tài sản truyền thống. Một kênh là đòn bẩy. 90% số tiền đầu tư vào Bitcoin được thông qua các công cụ phái sinh như hợp đồng hoán đổi “vĩnh viễn” – đặt cược vào các biến động giá trong tương lai không bao giờ hết hạn. Hầu hết trong số này được giao dịch trên các sàn lớn không được kiểm soát, chẳng hạn như FTX và Binance. Sự thay đổi giá vừa phải sẽ thúc đẩy các lệnh margin call lớn và khi không được đáp ứng, các sàn nhanh chóng thanh lý tài sản của khách hàng, khiến giá coin giảm. Các sàn sẽ phải gánh khoản lỗ lớn do nợ không trả được.
Khi đó, traders buộc phải bán các tài sản thông thường để lấy tiền mặt. Có nhiều loại đòn bẩy khác tồn tại. Ví dụ như các sàn giao dịch được quản lý hoặc thậm chí các ngân hàng đã cho các nhà đầu tư vay tiền mua Bitcoin. Cho dù là phương thức nào, người đi vay sắp vỡ nợ phải tìm cách thanh lý các tài sản khác. Khó có thể đánh giá được mức độ đòn bẩy trong hệ thống; hàng chục sàn giao dịch liệt kê các giao dịch hợp đồng tương lai đều không được kiểm soát. Nhưng “hợp đồng mở”, tổng số tiền trong các hợp đồng phái sinh chưa thanh toán tại bất kỳ thời điểm nào, đã tăng từ $ 1,6 tỷ vào tháng 3 năm 2020 lên $ 24 tỷ ngày nay. Nó không phải là đại diện hoàn hảo cho tổng đòn bẩy, vì không rõ có bao nhiêu tài sản thế chấp đằng sau các hợp đồng khác nhau. Nhưng việc buộc phải thanh lý các vị thế đòn bẩy trong các đợt suy thoái trước đây cho thấy mức độ rủi ro cao. Chỉ riêng vào ngày 18 tháng 5, khi giá Bitcoin mất gần một phần ba giá trị, chúng đã đạt $ 9 tỷ.
Một kênh khác là “stablecoin” cũng sẽ bị ảnh hưởng. Bởi việc đổi USD sang BTC khá chậm và tốn kém, các trader muốn nhận được lợi nhuận và tái đầu tư nhanh thường giao dịch bằng stablecoin, được gắn với đồng USD hoặc đồng EUR. Lớn nhất trong thị trường stablecoin là Tether (USDT). Trên một số nền tảng tiền điện tử, chúng là phương tiện trao đổi chính.
Các nhà phát hành trả lại stablecoin của họ bằng hàng đống tài sản, thay vì giống như các quỹ thị trường tiền tệ. Nhưng chúng không chỉ, hoặc thậm chí chủ yếu, được giữ bằng tiền mặt. Ví dụ, Tether cho biết 50% tài sản của họ được nắm giữ bằng thương phiếu, 12% trong các khoản vay có bảo đảm và 10% trong trái phiếu doanh nghiệp, quỹ và kim loại quý. Cú suy giảm thế kỷ này có thể lây lan bán tháo sang stablecoin, buộc các nhà phát hành phải bán tài sản của họ để mua lại. Vào tháng 7, cơ quan xếp hạng Fitch cảnh báo rằng việc mua lại hàng loạt đột ngột của Tether có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tín dụng ngắn hạn.
Một ngày tận thế có thể ảnh hưởng đến tâm lý rộng lớn hơn, thậm chí vượt ra ngoài bán tống (firesale – bán các hàng hóa hoặc tài sản với giá chiết khấu cao). Mức độ của nó không rõ ràng: nhiều thực thể hiện đang tiếp xúc với tiền điện tử, nhưng một số ít đã đặt cược phần lớn tài sản của họ vào chúng, vì vậy tổn thất sẽ phổ biến nhưng không lớn. Điều quan trọng là các ngân hàng sẽ miễn nhiễm và hầu hết sẽ không vội vàng giữ Bitcoin trên bảng cân đối kế toán của họ.
Nhưng một trường hợp tồi tệ hơn không khó tưởng tượng đó là tỷ lệ lãi suất thấp đã khiến các nhà đầu tư chấp nhận rủi ro nhiều hơn. Một sự sụp đổ giá crypto có thể khiến họ mất trắng trên các tài sản khác. Trong những tháng gần đây, mối tương quan giữa giá Bitcoin và cổ phiếu meme, và thậm chí cả thị trường cổ phiếu nói chung, đã tăng lên. Điều đó một phần là do những người đánh cược tái đầu tư lợi nhuận thu được từ các cổ phiếu truyền thống vào tiền điện tử và ngược lại. Việc bán tháo sẽ bắt đầu với những người đánh cược có đòn bẩy cao nhất — thường là cá nhân và quỹ đầu cơ — trong các lĩnh vực rủi ro cao: cổ phiếu meme, trái phiếu rác,… Các nhà đầu tư phải đối mặt với áp lực giảm giá, làm cho các tài sản rủi ro kém thanh khoản hơn và có thể gây ra sự sụt giảm chung. Nếu điều đó nghe có vẻ không thoả đáng, hãy nhớ rằng S&P 500, chỉ số chứng khoán chính của Mỹ, đã giảm 2,5% trong một ngày sau khi những người đánh cược bán lẻ mê mẩn GameStop.
Khi đó, tình trạng hỗn loạn của toàn thị trường nói chung sẽ xảy ra. Dĩ nhiên, để đến mức khủng hoảng lớn như thế này, hệ thống BTC và thị trường sẽ cần phạm rất nhiều sai lầm. Nhưng kịch bản cực đoan cho thấy rằng đòn bẩy, stablecoin và tâm lý là những kênh chính mà qua đó bất kỳ cuộc suy thoái tiền điện tử nào, dù lớn hay nhỏ, sẽ có tác động mạnh mẽ. Và điều này cho thấy tiền điện tử ngày càng trở nên gắn bó hơn với tài chính thông thường. Goldman Sachs hiện có kế hoạch tung ra một quỹ hoán đổi danh mục (ETF) tiền điện tử. Trong khi đó, Visa cũng đã ra mắt thẻ ghi nợ thanh toán phần thưởng cho khách hàng bằng BTC. Khi lĩnh vực tiền điện tử mở rộng, khả năng gây ra gián đoạn thị trường rộng lớn hơn cũng mạnh mẽ hơn.
- Bitcoin sẽ khó trôi dạt về $15k nhưng con đường lên $50k cũng không suôn sẻ
- Số dư Bitcoin trên các sàn giao dịch giảm mạnh vào tuần trước thực sự có ý nghĩa gì?
Xoài
Theo AZCoin News
