ETH2: Ưu điểm và khuyết điểm

ETH2 là một loạt các nâng cấp nhằm làm cho giao thức Ethereum có thể mở rộng, an toàn và bền vững hơn. Các bản nâng cấp này sẽ được khởi chạy theo từng giai đoạn như tiến trình hiển thị bên dưới và thời gian hoàn thành là năm 2023. Trước khi phân tích các tác động tích cực và tiêu cực của quyết định nâng cấp, bài viết sẽ giải thích về quá trình nâng cấp và cách nó dự định cải thiện giao thức.

Lộ trình ETH2 | Nguồn: Cấu trúc blockchain của Bison Trails

Chuyển đổi từ PoW sang PoS

PoW và PoS đều được gọi là thuật toán đồng thuận. Không giống như cơ sở dữ liệu tập trung, giao thức blockchain phân phối dữ liệu đến hàng triệu người tham gia theo bộ quy tắc được mã hóa. Trong trường hợp không có cơ quan tập trung, phải có cơ chế đồng thuận để xác minh các giao dịch và ghi lại thông tin mới trên blockchain. Các cơ chế này thường tốn nhiều thời gian và năng lượng, mặc dù chúng tạo ra một hệ sinh thái không cần niềm tin.

Bitcoin hoạt động dựa trên PoW. Trong hệ thống này, các miner sử dụng sức mạnh tính toán để giải câu đố toán học phức tạp. Miner đầu tiên giải được câu đố sẽ nhận phần thưởng khối bằng Bitcoin. Đối với một số người, thiếu sót của thuật toán đồng thuận này là mức tiêu thụ năng lượng cao. Mạng Bitcoin tiêu thụ nhiều điện hơn các quốc gia có quy mô trung bình như Thụy Sĩ, Israel và Argentina.

ETH2 chuyển từ PoW sang PoS thông qua Beacon Chain. Staking là hành động gửi token và chạy phần mềm xác thực. Các cá nhân phải stake tối thiểu 32 ETH hoặc gửi cho các staking pool và nhận phân chia thu nhập tương ứng. Ngoài ra, mọi người có thể tự chạy phần mềm xác thực hoặc thuê ngoài công ty tiền điện tử như Binance hoặc Kraken.

Theo phần mềm, ETH đã gửi sẽ xác nhận các giao dịch và tài khoản đó được thưởng thêm ETH. Thay vì Bitcoin mới tham gia vào thị trường thông qua miner giải quyết thuật toán PoW, ETH mới tham gia thông qua những người tình nguyện stake token của họ.

Đối với nhiều người, phương pháp này an toàn và bền vững hơn. Để thực hiện cuộc tấn công mạng 51%, ai đó phải sở hữu 51% hoặc nhiều hơn tất cả ETH thay vì xử lý sức mạnh trên mạng. Như vậy, cần khoảng 123 tỷ đô la để xem xét tấn công mạng theo cách này. Ngoài ra, PoS được coi là bền vững hơn vì làm giảm nhu cầu đối với các giàn khai thác sử dụng nhiều năng lượng.

Thay vào đó, bất kỳ ai cũng có thể chạy phần mềm xác thực với 100GB dung lượng lưu trữ trên máy tính xách tay, điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng. Mặc dù giảm mức năng lượng sử dụng là lợi thế nhưng Ethereum phải trả một cái giá đắt.

Khả năng mở rộng và các chuỗi shard

Sau khi đạt đến khối lượng lớn nhất định, mọi tài sản kỹ thuật số sẽ gặp vấn đề về quy mô. Quá nhiều hoạt động dẫn đến nghẽn mạng. Bitcoin đã phải đối diện với các cuộc tranh luận về kích thước khối vào năm 2017, cuối cùng dẫn đến hard fork Bitcoin Cash, nhưng cũng có Segregated Witness và Lightning Network được sử dụng làm giải pháp. Giải pháp mở rộng quy mô của Ethereum liên quan đến việc bổ sung các chuỗi shard (phân đoạn). Chuỗi shard chia mạng thành 64 chuỗi, tăng khả năng xử lý trên lớp cơ sở gấp 64 lần. Kết hợp với zk-rollups, một giải pháp layer 2 tương tự như Lightning gói các giao dịch trước khi giải quyết chúng trên chuỗi chính, Ethereum sẽ mở rộng quy mô trong thời gian thích hợp.

Một nhược điểm của quá trình triển khai ETH2 là thời gian kéo dài. Chuỗi shard được thiết lập để khởi chạy trong năm nay, nhưng nếu tương tự như giai đoạn 0, nó có thể bị chậm trễ. Hiện tại, phí gas cao trên mạng Ethereum đòi hỏi một giải pháp nhanh chóng mà kế hoạch không thể đáp ứng.

Mỗi giao dịch ETH yêu cầu sức mạnh tính toán để thực hiện. Do đó, mỗi giao dịch phải chịu một khoản phí. Phí này được gọi là “giá gas”, một phép ẩn dụ chỉ ô tô cần xăng để di chuyển. Biểu đồ dưới đây cho thấy phí gas của ETH kể từ năm 2018. Vì có nhiều người dùng tham gia vào mạng trong thị trường tăng giá này, tắc nghẽn mạng đã khiến phí gas tăng vọt. Vào tháng 3, một người dùng reddit tuyên bố đã bị tính phí 45 đô la để thực hiện giao dịch 100 đô la.

Do vậy, các nhà phát triển và người dùng có thể chuyển sang Tron, EOS, Cardano hoặc một giao thức hợp đồng thông minh khác nếu phí gas vẫn tăng vì ít có khả năng giải pháp mở rộng quy mô sắp được tung ra. Phí gas cao sẽ kìm hãm sự phát triển của các hợp đồng thông minh dựa trên Ethereum cho đến khi có giải pháp mở rộng. Mặc dù điều này hoạt động như một lực cản, nhưng nó không được coi là công cụ phá vỡ tình thế.

Giá gas trung bình trên Ethereum | Nguồn: etherscan.io

PoS và tập trung

Bất chấp những ưu điểm đó, khía cạnh tiêu cực nhất của quá trình chuyển đổi sang Proof-of-stake là sự tập trung quyền lực mà nó có khả năng tạo ra. Proof-of-stake mang lại lợi thế cho những người đã sở hữu lượng ETH đáng kể. Đối với Bitcoiner, điều này đi ngược lại với đặc tính của toàn bộ không gian blockchain.

Đầu tiên, người dùng phải stake ETH cho đến khi quá trình chuyển đổi sang ETH2 hoàn tất vào khoảng năm 2023. Bạn càng có nhiều ETH thì càng có thể stake nhiều. Bạn càng stake nhiều ETH thì càng kiếm được nhiều ETH. Ngoài ra, soft fork trên mạng Bitcoin không thể xảy ra nếu không có đa số miner bỏ phiếu ủng hộ. Mặc dù tốn kém năng lượng, nhưng việc khiến các miner buộc người bán phải chịu chi phí vận hành cao sẽ tạo ra một cơ cấu khuyến khích xứng đáng hơn.

Không có miner, quản trị Ethereum được xác định bởi số lượng ETH sở hữu. Vì vậy, ngoài việc nhận được nhiều ETH hơn bằng cách có nhiều ETH hơn, việc có nhiều ETH hơn sẽ cung cấp sức mạnh bỏ phiếu lớn hơn. Không chắc chắn rằng quyết định chuyển đổi này sẽ tạo ra một nhóm các nhà đầu tư và nhà phát triển ETH thay đổi hệ thống vì lợi ích của họ. Tuy nhiên, Bitcoin được thiết kế để thay thế sự bất bình đẳng về cơ hội trong tài chính kế thừa. Proof-of-stake trong Ethereum không khác với đặc quyền về khả năng tiếp cận vốn được cung cấp cho các nhà đầu tư tổ chức và các tập đoàn.

Kết luận

Tóm lại, quá trình chuyển đổi sang ETH2 có nhiều ưu điểm nhưng cũng không thiếu các khuyết điểm.

Ưu điểm: Chuỗi shard và zk-rollups cung cấp giải pháp mở rộng mà giao thức rất cần. Ngoài ra, những người gièm pha Bitcoin thường sẽ phàn nàn về mức độ tiêu tốn năng lượng của nó. Proof-of-stake sẽ làm cho Ethereum tiết kiệm năng lượng hơn Bitcoin, mặc dù phải trả giá.

Khuyết điểm: Chuỗi shard sẽ chưa hoàn thiện vào năm 2021 và toàn bộ quá trình chuyển đổi kéo dài cho đến năm 2023. Các nhà đầu tư có thể phải chịu phí gas cao hơn mức trung bình cho đến thời điểm đó.

ETH2 cho phép các nhà đầu tư sớm và những người nắm giữ lớn tích lũy nhiều ETH hơn nhà đầu tư nhỏ lẻ. Nó cũng cung cấp cho họ quyền bỏ phiếu lớn hơn. Đối với những người theo chủ nghĩa Bitcoin, điều này là báng bổ. Tuy vậy, mặc dù PoS hoạt động trái ngược với các đặc tính của công nghệ blockchain, nhưng không có bất cứ điều gì quá nguy hiểm ở đây. Trong sự cân bằng giữa hiệu quả sử dụng năng lượng và cơ hội bình đẳng tuyệt đối, các nhà phát triển Ethereum đã chọn vế thứ nhất.

• Phân tích on-chain BTC và ETH – Giá trị NUPL gợi ý sự tăng trưởng hơn nữa
• So sánh Polkadot và Ethereum 2.0
• Quá trình chuyển đổi ETH 2.0 tăng tốc trong bối cảnh miner nổi loạn ầm ĩ

Minh Anh

Theo Seeking Alpha