Thị trường staking pool của Ethereum vẫn còn tương đối non trẻ. Nhưng giờ đây nó đã đạt đến một cột mốc trưởng thành quan trọng với Shapella.
Và khi thị trường staking thanh khoản này phát triển, nó cho thấy dễ bị động lực “kẻ thắng lấy hết” ảnh hưởng. Trong đó, những người chơi hàng đầu có khả năng phá hủy sự phân cấp mang lại giá trị cho Ethereum ngay từ đầu.
Với Shapella (kết hợp các nâng cấp Shanghai và Capella), staking thanh khoản sẽ tiến thêm một bước quan trọng khác trên con đường trưởng thành. Đây là thời điểm quan trọng để lèo lái ngành đi đúng hướng — hướng tới phân cấp nhiều hơn.
Mối đe dọa của độc quyền staking thanh khoản
Lượng ETH bị khóa trong các staking pool thanh khoản tăng vọt trong hai năm qua, đạt 7,6 triệu, chiếm hơn 40% tổng số ETH được stake.
Mặc dù đây có vẻ là một con số lớn, nhưng tổng số stake chỉ chiếm 15% tổng nguồn cung ETH — một phần rất nhỏ so với tỷ lệ tham gia staking ~50% đến 75% trong các blockchain PoS khác đã cho phép rút tiền.
Việc có một giao thức staking thanh khoản thống trị duy nhất hoặc thậm chí là một nhà cung cấp dịch vụ staking tập trung duy nhất sẽ mang lại một số lợi thế. Một giao thức duy nhất giúp giao dịch ETH đã stake dễ dàng hơn, đồng thời ngăn thanh khoản bị phân chia cho quá nhiều token staking. Như thường nghe trong tài chính truyền thống, thanh khoản sinh ra thanh khoản.
Nhưng tại một thời điểm nhất định, sự thống trị này trở nên có hại. Các nhà vận hành node bị ràng buộc với nhau — về mặt hoạt động, chính trị hoặc thông qua token quản trị staking thanh khoản — có nhiều khả năng không hoạt động như một đơn vị duy nhất có ảnh hưởng lớn đối với mạng.
Nếu giao thức đơn lẻ này kiểm soát ít hơn 1/3 số ETH đã stake, thì có thể họ sẽ không trở thành mối đe dọa. Nhưng nếu vượt qua ngưỡng an toàn này, điều đó có nghĩa là một giao thức đơn lẻ có thể ảnh hưởng đến toàn bộ blockchain.
Một thực thể tập trung có nhiều khả năng không chịu nổi áp lực kiểm duyệt các giao dịch hoặc thiết lập kiểm soát chặt chẽ trên mạng và gặt hái phần lớn các cơ hội MEV. Việc chuyển những lợi nhuận vượt trội này cho người dùng (hoặc thậm chí giữ lại giá trị trích xuất cho chính họ) sau đó sẽ tiếp tục củng cố giao thức với tư cách là người dẫn đầu thị trường, tạo ra điều mà nhà nghiên cứu ETH Danny Ryan gọi là “phần thưởng cạnh tranh khổng lồ” khuyến khích staker tiềm năng không lựa chọn các giao thức khác.
Ngay cả khi bỏ qua cấu trúc khuyến khích không phù hợp, lỗi hợp đồng thông minh hoặc sai lầm dẫn đến sự kiện slashing (cắt giảm) lớn tại một nhà cung cấp staking thống trị có thể dẫn đến những tổn thất rất nghiêm trọng, làm lung lay niềm tin vào toàn bộ hệ sinh thái Ethereum.
Những lý do này và hơn thế nữa là nguyên nhân tại sao nhiều Etherean – bao gồm cả những người như Vitalik Buterin và SuperPhiz – lập luận rằng một giao thức staking duy nhất không bao giờ được kiểm soát quá 15% đến 33% hoạt động staking.
Xây dựng thị trường staking thanh khoản lành mạnh
Trong một thế giới lý tưởng, holder ETH muốn kiếm lợi nhuận thông qua staking sẽ thiết lập cơ sở hạ tầng trình xác thực của riêng họ và “stake đơn lẻ” độc lập để bảo mật mạng tối đa.
Nhưng trên thực tế, phần lớn holder không có khả năng kỹ thuật hoặc 32 ETH cần thiết để stake một mình. Thay vào đó, họ lựa chọn các giải pháp của bên thứ ba, chẳng hạn như giao thức staking thanh khoản, loại bỏ rào cản gia nhập và mang lại cho họ phần thưởng thanh khoản để triển khai ở những nơi khác trong DeFi.
Để giúp tạo ra một thị trường staking thanh khoản không làm mất đi tính đa dạng hoặc phân cấp của Ethereum, staker thanh khoản nên thực hiện hai việc:
Đầu tiên, hãy từ bỏ các giải pháp tập trung và cần sự cho phép để hướng tới những giải pháp phù hợp hơn cho Ethereum. Hay nói cách khác là các giao thức không lưu ký (non-custody), tối thiểu hóa độ tin cậy sử dụng nhà vận hành node đa dạng và linh hoạt, đặc biệt là những giao thức đang tìm cách sử dụng các đổi mới hỗ trợ phân cấp.
Lấy công nghệ trình xác thực phân tán (DVT) làm ví dụ, cho phép một trình xác thực Ethereum duy nhất được phân chia trên nhiều node, cải thiện khả năng phục hồi của mạng và giảm nguy cơ bị slashing. Điều này tạo ra ít rủi ro tập trung hơn ngay cả khi một nhà cung cấp staking duy nhất giành quyền thống trị.
Thứ hai, staker thanh khoản nên lưu ý đến các giá trị của Ethereum. Tính phi tập trung, tính đa dạng và khả năng chống kiểm duyệt cuối cùng là những điều mang lại giá trị cho ETH và cách tốt nhất để duy trì chúng thông qua staking thanh khoản là tránh đóng góp vào sự thống trị quá mức của một nhà cung cấp dịch vụ staking duy nhất.
Bây giờ là lúc để duy trì tính trung lập của mạng
Cuối cùng, xem xét các đặc tính tổng thể của Ethereum sẽ giúp tạo ra một thị trường staking đa dạng bao gồm nhiều nhà cung cấp mà mỗi nhà cung cấp có một phần thị phần tương đối nhỏ, tất cả đều cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng.
Khi tính năng rút ETH đã stake được mở khóa bằng nâng cấp Shanghai của Ethereum, bùng nổ giao thức staking thanh khoản sẽ tăng tốc một cách tự nhiên. Nếu không được kiểm soát, mối đe dọa tiềm ẩn của các giao thức này sẽ tập trung Ethereum vào tay họ.
Tất cả những gì chúng ta cần làm là đảm bảo mọi người hiểu được rủi ro khi chọn làm gì với ETH của họ.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
- Cá voi Ethereum điều chỉnh hành vi trước thềm Shanghai – 170.000 ETH dự sẽ được bán sau nâng cấp
- ETH trượt dưới $1.900 khi Shanghai ngày càng gần – Chỉ 0,6% trình xác thực chọn rút ETH
- Một cá voi đã nhận 23.500 BTC trị giá hơn 710 triệu đô la khi giá Bitcoin dao động quanh $30k
Minh Anh
Theo Blockworks
