Sui là gì?
Sui là một blockchain Layer 1 sử dụng phương pháp thực thi giao dịch song song để xử lý giao dịch với tốc độ nhanh hơn so với các blockchain khác. Nó được tạo ra bởi Mysten Labs, một công ty phần mềm với các thành viên chủ chốt đến từ bộ phận crypto của Meta.
Với hơn 300 triệu USD huy động được từ các chương trình gây quỹ của Mysten Labs, đội ngũ đứng sau blockchain Sui đã có một khởi đầu ấn tượng. Các chương trình này được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư mạo hiểm lớn, bao gồm Circle, Binance Labs, Lightspeed Venture Partners, a16z và NCSoft.
Sui được quảng cáo là một trong hai dự án tách ra từ dự án blockchain bị bỏ rơi của Meta, Diem, với các nhà đồng sáng lập của Sui bao gồm những cựu nhân viên của Meta, những người từng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển blockchain Diem hiện đã không còn tồn tại.
Ban đầu, ý tưởng đằng sau dự án Diem là phát triển một nền tảng có khả năng xử lý giao dịch nhanh chóng với mức phí cực thấp mà không ảnh hưởng đến tính bảo mật, và Sui kế thừa ý tưởng này bằng cách tạo ra một blockchain mang lại sự linh hoạt và khả năng thích ứng với nhiều trường hợp sử dụng Web3 khác nhau – điều này giải thích tên gọi “Sui”, có nghĩa là “nước” trong triết lý Nhật Bản.
Sau chín tháng chạy chương trình testnet khuyến khích, blockchain Sui đã ra mắt mainnet vào tháng 5 năm 2023.
Giới thiệu về Sui
Sui là một mạng lưới blockchain hợp đồng thông minh được xây dựng bằng ngôn ngữ lập trình Move. Nó sử dụng thuật toán đồng thuận bằng chứng cổ phần được ủy quyền (DPoS) và tuyên bố cung cấp tốc độ xử lý giao dịch cực nhanh cùng mức phí giao dịch tương đối thấp. Sui khẳng định có thể đạt tới 125.000 TPS và phí giao dịch khoảng 0,001 USD cho mỗi giao dịch.
Là một mạng lưới Layer 1, Sui có khả năng chạy hệ thống đồng thuận riêng và hỗ trợ các dApp, nơi các ứng dụng trên mạng lưới của nó hoạt động mà không cần kết nối từ mạng cha. Mạng Sui hỗ trợ các ứng dụng DeFi, NFT và các ứng dụng tiện ích.
Sui tuyên bố rằng mạng lưới của họ duy trì mức độ bảo mật tương đương với các blockchain lớn trong khi cải thiện tốc độ xử lý và hiệu quả tổng thể. Những tính năng này được hỗ trợ bởi ngôn ngữ lập trình Move, thuật toán giao dịch song song của Sui, và thuật toán đồng thuận DPoS.
Cách thức hoạt động của blockchain Sui?
Giống như mạng Ethereum và các blockchain hợp đồng thông minh tương tự, blockchain Sui vận hành một máy ảo. Máy ảo này là phiên bản phần mềm của đơn vị xử lý máy tính. Nó hoạt động như một máy bán hàng tự động ảo, thay đổi trạng thái của mạng theo các chỉ dẫn từ tài khoản hợp đồng. Những chỉ dẫn này được viết hoặc dịch sang ngôn ngữ lập trình mà máy có thể làm việc được.
Những thành phần chính trong blockchain Sui bao gồm:
Ngôn ngữ lập trình Move
Ngôn ngữ lập trình Move được lấy cảm hứng từ ngôn ngữ lập trình Rust và được phát triển bởi đội ngũ Meta cho blockchain Diem. Nó được thiết kế để tối ưu hóa tính an toàn và bảo mật của blockchain bằng cách khắc phục các vấn đề chính của Rust. Move được cấu trúc để hỗ trợ phát triển các ứng dụng nhanh hơn và an toàn hơn. Move định nghĩa quyền sở hữu tài sản ở cấp độ mã, cho phép hợp đồng thông minh kế thừa tính bảo mật và giúp máy ảo dễ dàng dịch và thực thi các lệnh từ những hợp đồng này.
Các nhà phát triển Move tuyên bố rằng kiểu thực thi tuyến tính của ngôn ngữ này là giải pháp cho vấn đề reentrancy (tái nhập) thường ảnh hưởng đến các ngôn ngữ hợp đồng thông minh khác như Solidity và Vyper. Điều này hoạt động bằng cách giải phóng tài nguyên cho mỗi chức năng khỏi vòng lặp thực thi sau khi máy ảo hoàn tất lệnh.
Move cung cấp thời gian biên dịch nhanh hơn nhờ mức độ trừu tượng thấp hơn và cải thiện tính bảo mật nhờ kiểu thực thi tuyến tính. Các tính năng khác như xác minh cấp độ biên dịch để giảm lỗi trong bytecode và khả năng tương thích cú pháp (nhờ tính minh bạch của bytecode Move) khiến Move trở thành ngôn ngữ tiên tiến cho việc phát triển hợp đồng thông minh.
Thuật toán đồng thuận DPOS
DPOS (Delegated Proof of Stake) là một biến thể của thuật toán POS (Proof of Stake). Mạng Sui giao nhiệm vụ bảo mật mạng lưới cho các trình xác thực được ủy quyền. Mỗi epoch, một nhóm trình xác thực được chọn để xác thực các khối mới và mở rộng chuỗi bằng cách băm các khối mới vào chuỗi. Các trình xác thực đặt cọc tài sản của họ trên mạng và có cơ hội được chọn dựa trên số lượng tài sản đã đặt cọc trên node của họ. Các trình xác thực được thưởng một phần token mới được tạo ra cho vai trò này. Sui cũng có hệ thống phí để bù đắp cho các trình xác thực vì hạ tầng dành cho nhiệm vụ xác thực này. Phí này được tính như một phần của phí giao dịch tiêu chuẩn.
Mạng Sui có khoảng 100 trình xác thực. Mặc dù nhiều người cho rằng điều này khiến mạng lưới bị phân quyền kém và dễ bị tấn công 51%, nhưng số lượng trình xác thực thấp cũng góp phần vào tốc độ của mạng lưới, vì nó có thể đạt đồng thuận trong thời gian ngắn hơn so với các mạng có số lượng trình xác thực cao.
Thực thi giao dịch song song
Sui áp dụng hệ thống thực thi giao dịch song song. Hệ thống này xử lý các giao dịch trên mạng cùng lúc, thay vì “từng giao dịch một” như trên các mạng sử dụng hệ thống thực thi giao dịch tuần tự. Sui tuyên bố rằng hệ thống này góp phần đáng kể vào tốc độ xử lý giao dịch siêu nhanh của mình.
Hệ thống thực thi song song đưa mạng Sui qua nhiều trạng thái đồng thời và cung cấp một trạng thái thống nhất sau khi thực thi. RPC sẽ cung cấp cho mạng một loạt các giao dịch theo thứ tự đã định sẵn. Mạng sẽ xác thực các giao dịch này đồng thời trên nhiều luồng khác nhau. Thứ tự xác thực cuối cùng có thể khác nhau, nhưng điều này không ảnh hưởng đến trạng thái cuối cùng của mạng.
Quá trình xử lý song song sử dụng mọi tài nguyên trên mạng Sui, phân bổ nhiều CPU và chia sẻ sức mạnh xử lý của mạng để xử lý một loạt các yêu cầu cùng lúc. So với việc thực thi giao dịch tuần tự, xử lý song song sử dụng tài nguyên của mạng hiệu quả hơn, không để bất kỳ nguồn lực nào nhàn rỗi, và mang lại thông lượng cao hơn.
Các giao dịch trên mạng Sui được chia thành giao dịch đơn giản và phức tạp. Giao dịch đơn giản có thể bỏ qua quá trình đồng thuận và được thực thi ngay lập tức. Các giao dịch như chuyển tiền P2P thông thường của tài sản thuộc sở hữu cá nhân được coi là giao dịch đơn giản.
Các giao dịch phức tạp (như giao dịch chứa các đối tượng chia sẻ) yêu cầu hệ thống đồng thuận và được xử lý khác biệt. Mạng Sui sử dụng Bullshark và Narwhal, là một phần của hệ thống đồng thuận để xử lý các giao dịch phức tạp. Bullshark sắp xếp các giao dịch theo thứ tự và cho phép các trình xác thực chậm hơn đóng góp vào quá trình đồng thuận.
Tuy nhiên, để đảm bảo giao dịch được xử lý nhanh chóng, Narwhal cung cấp lối đi tắt cho các giao dịch phức tạp. Narwhal là một hệ thống Byzantine Fault Tolerant (BFT) và DAG mempool. Nó là lớp khả dụng dữ liệu trong hệ thống đồng thuận của mạng, cho phép các khối được băm ngay cả khi một số giao dịch không thành công. Là một hệ thống Khả dụng Dữ liệu (DA), Narwhal lưu trữ chi tiết các giao dịch mà nó đã bỏ qua, đảm bảo rằng mạng có thể truy xuất các giao dịch này và thực hiện xác thực hợp lệ sau đó.
Các tính năng chính của mạng Sui
Mạng Sui được thiết kế để đạt được khả năng mở rộng vô hạn. Đồng thuận Narwhal có thể điều chỉnh để giúp mạng đạt được đến 130.000 TPS. Sui tự hào đạt được hơn 10.000 TPS và lên đến 125.000 TPS vào thời điểm cao điểm. Tuy nhiên, dữ liệu từ trình khám phá mạng cho thấy tốc độ 99 TPS tại thời điểm viết – lưu ý rằng điều kiện sử dụng hiện tại là yếu tố quan trọng.
Ngoài TPS cao và độ hoàn thiện nhanh chóng, dưới đây là một số tính năng chính khác của mạng Sui:
Quyền sở hữu tài sản
Quyền sở hữu và quyền giám sát là hai khái niệm được định nghĩa bởi công nghệ blockchain. Ý tưởng là đảm bảo rằng người dùng thực sự nắm giữ quyền giám sát đối với các tài sản mà họ sở hữu, chẳng hạn như NFT và token có thể thay thế.
Sui xử lý tài sản theo một cách tương đối khác biệt. Tài sản trên mạng Sui có thể được chia thành tài sản chia sẻ hoặc tài sản sở hữu. Một đối tượng (hoặc tài sản) thuộc sở hữu chỉ có một chủ sở hữu duy nhất, điều này giúp bạn duy trì chủ quyền đối với tài sản đó. Các đối tượng này có thể được chuyển giao tự do trên mạng mà không cần quá trình đồng thuận. Các giao dịch liên quan đến tài sản sở hữu được thực hiện nhanh chóng hơn so với tài sản chia sẻ. Tài sản chia sẻ có nhiều chủ sở hữu, và cần được hệ thống đồng thuận xác thực khi thực hiện giao dịch.
Trong quá trình tạo tài sản, người tạo sẽ định nghĩa thuộc tính này trước khi hoàn tất quá trình tạo. Hệ thống quyền sở hữu tài sản không chỉ góp phần vào tính hiệu quả của quá trình xử lý giao dịch mà còn cho phép các nhà phát triển tạo ra nhiều loại tài sản khác nhau phù hợp với ứng dụng của họ.
Tính toán phân tán
Blockchain là một hệ thống sổ cái phân tán. Mạng lưới được điều khiển bởi nhiều điểm khác nhau và người dùng khác nhau. Sui áp dụng thiết kế này nhưng tuyên bố có cải tiến cho phép đạt được mức độ mở rộng cao hơn, trong đó tính năng tính toán phân tán giúp mở rộng mạng lưới bằng cách tăng cường tài nguyên khi nhu cầu tăng cao.
Thiết kế này cho phép mạng mở rộng theo mức độ nhu cầu mà nó trải qua tại thời điểm đó. Các nhà phát triển Sui cho rằng điều này giúp mạng lưới hoạt động giống như một dịch vụ đám mây hơn là một mạng blockchain thông thường. Khi nhu cầu trên mạng Sui tăng, các trình xác thực có thể thêm nhiều sức mạnh xử lý hơn. Điều này giúp mạng ổn định, duy trì phí gas để tránh tình trạng phí gas tăng đột biến và giữ rào cản gia nhập thấp, bất kể trạng thái của mạng lưới.
Tính năng tính toán phân tán rất hữu ích, đặc biệt đối với các nhà phát triển ứng dụng có nhu cầu cao như game phi tập trung, dự án NFT hoặc các ứng dụng mạng xã hội phi tập trung. Những ứng dụng này có thể áp dụng mô hình đăng ký với khả năng chống lại tình trạng phí gas tăng cao.
Phí gas thấp
Sui kỳ vọng giảm rào cản tham gia vào hệ thống phi tập trung bằng cách cung cấp phí thấp cho người dùng mạng. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể đạt được nếu mạng lưới duy trì được sự cân bằng giữa chi phí của trình xác thực, cơ sở hạ tầng bổ sung và mục tiêu giữ phí ở mức thấp. Tại thời điểm viết, phí trung bình mỗi giao dịch trên mạng Sui là khoảng 0,003 SUI (3.000.000 MIST) hoặc dưới $0,0015 theo giá hiện tại. Để giữ phí mạng thấp và ngăn chặn biến động đáng kể, mạng Sui xác định phí tham chiếu cho việc xác thực giao dịch từ giá được trình xác thực gửi trong epoch hiện tại.
Phí tham chiếu được nhân với số đơn vị tính toán cần thiết cho mỗi giao dịch và điều chỉnh thêm để tính ra phí cuối cùng. Do đó, các giao dịch đơn giản trên mạng thường có mức phí thấp hơn so với các giao dịch phức tạp.
Sui Tokenomics
SUI là tiền tệ gốc của mạng Sui. MIST là đơn vị nhỏ hơn, trong đó 1 SUI = 1.000.000.000 MIST. Token SUI hỗ trợ mạng lưới và hệ sinh thái của nó. Phí giao dịch được thanh toán bằng SUI. Token SUI cũng vận hành quá trình đồng thuận của mạng. Là một mạng dựa trên POS, các trình xác thực đặt cọc token SUI trên node của họ như một phần cam kết bảo vệ mạng lưới. Người nắm giữ SUI cũng có thể hưởng lợi từ hệ thống bằng cách đặt cọc token SUI của họ vào các node của trình xác thực mà họ ưa thích.
SUI vận hành một DAO; những người nắm giữ SUI đóng góp vào quản trị dự án bằng cách bỏ phiếu cho các đề xuất trên cổng quản trị của dự án. Các ứng dụng trong hệ sinh thái Sui cũng sử dụng token SUI làm token tham chiếu và tăng giá trị token bằng cách tích hợp nó vào các ứng dụng của họ.
Nguồn cung của token SUI được giới hạn ở mức 10 tỷ. Theo phân bổ, 50% tổng nguồn cung được dành cho quỹ dự trữ cộng đồng. Đội ngũ Sui tuyên bố rằng khoản dự trữ này sẽ được sử dụng cho các chương trình ủy quyền, chương trình cấp vốn, nghiên cứu và phát triển, cũng như trợ cấp cho các trình xác thực. 14% tổng nguồn cung đã được phân bổ cho các nhà đầu tư, trong khi những người đóng góp sớm nhận được 20% nguồn cung như một phần thưởng cho việc tương tác với mạng lưới trong giai đoạn thử nghiệm.
Khi ra mắt, token SUI đã được niêm yết trên các sàn giao dịch hàng đầu bao gồm Coinbase, Binance và Kucoin. Tại thời điểm viết, SUI vẫn đang được giao dịch trên các sàn này. SUI cũng có thể được mua trên các sàn giao dịch phi tập trung trong hệ sinh thái của dự án. Bạn có thể xem các cặp giao dịch SUI đang hoạt động.
Kết luận
Công nghệ blockchain đang phát triển từ các mạng lưới nặng nề và tương đối chậm sang các mạng lưới gọn nhẹ và siêu nhanh. Mặc dù có một số đánh đổi, các ứng dụng tiền điện tử hiện đại và người dùng của chúng yêu cầu các mạng lưới hiệu quả cao và tiết kiệm chi phí, có khả năng xử lý những thời điểm sử dụng quá tải. Với cách tiếp cận song song trong thực thi giao dịch và thuật toán đồng thuận DPOS, mạng Sui cố gắng cung cấp những tính năng này mà không đánh mất hoàn toàn sự bảo mật và tính phi tập trung.
Sui tự hào mang lại nhiều tính năng hấp dẫn, bao gồm tốc độ xử lý giao dịch ấn tượng và mức phí rẻ. Tuy nhiên, các tuyên bố về bảo mật có thể là quan trọng nhất, đặc biệt khi nhu cầu về các ứng dụng chống tấn công ngày càng gia tăng.
Dự án cũng sẽ sử dụng hệ thống kiểu tuyến tính và thuật toán quyền sở hữu tài sản mô-đun được hỗ trợ bởi ngôn ngữ lập trình Move để cung cấp một nền tảng mà các nhà phát triển có thể triển khai các giải pháp phi tập trung với sự đảm bảo về tính bảo mật cấp nền tảng. Khi hệ sinh thái của dự án tiếp tục phát triển, chúng ta sẽ biết rõ hơn về cách những giải pháp này hoạt động trong thực tế. Tuy nhiên, việc có một số biến động trong hiệu suất, đặc biệt là ở các ứng dụng triển khai trên mạng lưới, là điều bình thường.
Tham gia Telegram: https://t.me/tapchibitcoinvn
Theo dõi Twitter: https://twitter.com/tapchibtc_io
Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin
Itadori
Theo Coingecko
