Đây không phải là lần đầu tiên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) từ chối các đề xuất cho sản phẩm hoán đổi giao dịch Bitcoin giao ngay (ETP), nhưng các tổ chức tài chính khác nhau vẫn đang tiếp tục nỗ lực. Gần đây nhất, cố gắng của Cboe BZX Exchange vào ngày 25 tháng 1 để niêm yết Fidelity Wise Origin Bitcoin Trust dưới dạng Bitcoin ETP cũng đã thất bại.
Bức thư của SEC được công bố vào ngày 8 tháng 2 cho biết, sàn giao dịch đã không thể chứng minh rằng quỹ được “thiết kế để ngăn chặn các hành vi lừa đảo và thao túng” và “bảo vệ các nhà đầu tư cũng như lợi ích công khai”.
Mặc dù các đề xuất về Bitcoin ETP giao ngay chưa bao giờ được SEC chấp thuận và các sản phẩm này không được phép hoạt động ở thị trường Hoa Kỳ, nhưng chúng vẫn tồn tại ở thị trường châu Âu. Bằng cách điều tra giá của các ETP được giao dịch trên thị trường châu Âu, mọi người có thể có được cái nhìn sâu sắc về việc liệu các hành vi gian lận và thao túng có khả thi hay không.
Để điều tra xem liệu mối lo ngại của SEC về các hành vi lừa đảo và thao túng có chính đáng hay không, bài viết này sẽ so sánh lịch sử giá của ba ETP được niêm yết ở châu Âu và lịch sử giá giao ngay của Bitcoin từ 18 sàn giao dịch, để xem liệu có bất kỳ chênh lệch giá đáng kể nào có thể gây ra thao túng thị trường hay không.
Mối quan tâm chính của SEC
Có hai mối quan tâm lớn được SEC nêu ra từ góc độ kỹ thuật đối với đề xuất của BZX Exchange:
(1) Không có dữ liệu hoặc phân tích nào được cung cấp để hỗ trợ lập luận rằng, chênh lệch giá trên các nền tảng Bitcoin giúp giữ cho giá BTC toàn cầu khớp với nhau, do đó cản trở việc thao túng và loại bỏ bất kỳ sự khác biệt nào về giá giữa các thị trường. Không có dấu hiệu nào cho thấy giá Bitcoin được liên kết chặt chẽ như thế nào trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau, hoặc mức độ chênh lệch giá có thể được xử lý nhanh như thế nào.
(2) Việc sàn giao dịch không chứng minh được phương pháp tính toán các chỉ báo, nhằm giúp đề xuất ETP có khả năng chống lại gian lận hoặc thao túng. Cụ thể, sàn giao dịch đã không đánh giá ảnh hưởng có thể xảy ra đối với giá Bitcoin được sử dụng để cấu thành chỉ báo, khi nền tảng giao ngay không nằm trong số các nền tảng Bitcoin được dùng để tính toán chỉ báo.
Để xem liệu các vấn đề trên có tồn tại hay không và liệu các hành vi thao túng có thể diễn ra trên ETP được niêm yết tại thị trường Châu Âu hay không, dữ liệu lịch sử (từ Google Finance) của ba ETP được niêm yết trên SIX Swiss Exchange đã được so sánh với giá Bitcoin giao ngay từ các sàn giao dịch (dữ liệu từ Cryptowatch).
- WisdomTree Bitcoin ETP (BTCW-USD)
- 21Shares Bitcoin ETP (SWX: ABTC-USD)
- Coinbase Physical BTC ETP (SWX: BITC-USD)
Tương quan giữa Bitcoin ETP và giá giao ngay cho thấy sự chênh lệch giá tồn tại
Như được mô tả trong đề xuất của BZX Exchange, việc tính toán chỉ báo sẽ dựa trên giá trung bình theo khối lượng giao dịch (VWMP) trong 5 phút trước đó từ năm sàn giao dịch Bitstamp, Coinbase, Gemini, itBit và Kraken, với giá giao ngay hàng ngày từ bốn trong số năm sàn giao dịch, gồm Bitstamp, Coinbase, Gemini và Kraken, được sử dụng.
Vì thang giá Bitcoin ETP thường khác với giá Bitcoin giao ngay, tỷ lệ phần trăm thay đổi hàng ngày (hoặc lợi tức hàng ngày) được sử dụng trong tất cả các biểu đồ để dễ dàng so sánh chênh lệch giá.
Các biểu đồ bên dưới cho thấy sự so sánh lợi nhuận hàng ngày trong số ba ETP và giá giao ngay Bitcoin, được tính toán từ bốn sàn giao dịch bằng cách sử dụng phương pháp VWMP.
Biểu đồ bên trái cho biết giá ETP được căn chỉnh chặt chẽ như thế nào so với giá giao ngay. Nếu cả hai được căn chỉnh hoàn hảo, tất cả các điểm sẽ nằm trên đường gạch ngang màu xanh lam. Biểu đồ bên phải so sánh tỷ lệ phần trăm lợi nhuận hàng ngày.
So sánh WisdomTree ETP và giao ngay, mặc dù hầu hết các điểm trong cụm biểu đồ phân tán trong bán kính +/- 5%, chắc chắn có một số chênh lệch đáng kể về giá bên ngoài bán kính này. Đã có 1 ngày trong khoảng thời gian ba tháng, mức chênh lệch lợi nhuận hàng ngày (đường gạch ngang màu xanh lam) giữa ETP và giá giao ngay đạt trên 10%.
So sánh Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch và WidsdomTree ETP (tính theo % thay đổi) | Nguồn: Cryptowatch
Lưu ý rằng, sự biến động của tỷ lệ phần trăm thay đổi của giá ETP có xu hướng cao hơn so với giao ngay. Biểu đồ dưới đây so sánh Coinbase Physical Bitcoin (đường màu xanh) và Bitcoin giao ngay (đường màu hồng), cho thấy tỷ lệ phần trăm thay đổi của Coinbase Physical Bitcoin có thể đạt gần 15%, trong khi Bitcoin giao ngay chỉ vượt qua vùng 10%.
Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch so với Coinbase Physical Bitcoin (tính theo % thay đổi) | Nguồn: Cryptowatch
Tương tự, giá 21Shares Bitcoin ETP cũng biến động nhiều hơn so với thị trường giao ngay và mối tương quan với giao ngay thấp hơn (62%) so với WisdomTree (67%) và Coinbase Physical Bitcoin (66%).
Bitcoin giao ngay từ 4 sàn giao dịch so với 21Shares ETP (tính theo % thay đổi) | Nguồn: Cryptowatch
Các so sánh giá được hiển thị ở trên cho thấy sự khác biệt về giá trên thị trường giữa giá ETP và Bitcoin giao ngay từ các sàn giao dịch vẫn còn tồn tại. Chênh lệch giá chưa được xử lý đủ nhanh để ngăn chặn các hành vi thao túng.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là so sánh này rất sơ bộ bằng cách sử dụng dữ liệu hàng ngày. Sự khác biệt về giá có thể là do giờ chót (cut-off) khác nhau mà mỗi ETP sử dụng để tính giá cuối ngày, có nghĩa là các sản phẩm ETP không được giao dịch trong 24 giờ như giá giao ngay tiền điện tử; chúng giao dịch trong giờ làm việc thông thường của các sàn, từ 9:30 sáng đến 4:00 chiều.
Ngoài ra, trên thực tế, tần suất cao hơn sẽ được sử dụng để tính giá chỉ báo. BZX Exchange đề xuất tính giá chỉ báo bằng cách sử dụng dữ liệu 5 phút trước đó từ năm sàn giao dịch và cập nhật Giá trị chỉ báo trong ngày (IIV) mỗi 15 giây trên mỗi cổ phiếu. Phân tích được thực hiện ở đây chỉ sử dụng dữ liệu tổng hợp hàng ngày để xác định giá chỉ báo và có thể không phản ánh giá trị thực tế của chỉ báo bằng cách sử dụng dữ liệu tần số cao.
Điều đáng chú ý là, mặc dù có thể quan sát thấy sự chênh lệch về giá giữa ETP và giá giao ngay, bằng cách sử dụng dữ liệu hàng ngày, nhưng sự chênh lệch giá giữa các ETP lại nhỏ hơn nhiều, như được thể hiện trong biểu đồ bên dưới.
Biểu đồ phân tán chênh lệch giá giữa các ETP | Nguồn: Cryptowatch
Rất có thể các ETP này được niêm yết trong cùng một sàn giao dịch, sử dụng cùng tần suất và giờ chót để tính giá của chúng; do đó, chênh lệch giá giữa chúng sẽ nhỏ hơn. Điều này cho thấy sự chênh lệch giá giữa Bitcoin ETP và giá Bitcoin giao ngay có thể đến từ tần suất và giờ chót được sử dụng trong phương pháp tính chỉ báo ETP, do đó phân tích này không phản ánh độ chính xác hoàn toàn của chỉ báo này.
Chênh lệch giá giao ngay giữa các sàn giao dịch là rất nhỏ
Trong luận điểm đầu tiên của SEC, cơ quan này cũng đã hỏi về việc giá Bitcoin được liên kết chặt chẽ như thế nào trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau.
Dựa trên dữ liệu BTC/USD đa nền tảng được thu thập từ 18 sàn giao dịch, chênh lệch giá là rất nhỏ. Dữ liệu từ Coinbase, Gemini và Bitstamp được so sánh với Kraken cho thấy mối tương quan giữa mỗi cặp là rất gần khu vực 100%.
SEC cũng lo ngại về khả năng ảnh hưởng và thao túng giá từ các nền tảng giao ngay khác, không được bao gồm trong chỉ báo. Nếu giá Bitcoin từ các nền tảng khác lại quá chênh lệch so với bốn nền tảng cấu thành chỉ báo, những kẻ thao túng thị trường Bitstamp, Coinbase, Gemini và Kraken có thể tìm cách khai thác sự chênh lệch để kiếm lời.
Để phân tích xem liệu có tồn tại chênh lệch giá giữa bốn nền tảng này và các nền tảng khác hay không, biểu đồ phía dưới so sánh giá trung bình tổng hợp theo khối lượng giao dịch từ bốn nền tảng với giá tổng hợp từ tất cả 18 sàn giao dịch. Đường thẳng gần như hoàn hảo cho thấy hầu như không có sự khác biệt giữa chúng. Các nền tảng giao ngay không có sự chênh lệch lớn về giá và giá cả được điều chỉnh chặt chẽ trên các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau.
Biểu đồ phân tán cho sự chênh lệch giá giữa các sàn giao dịch | Nguồn: Cryptowatch
Với sự tương đồng về giá hàng ngày, các hành vi thao túng sẽ rất khó xảy ra trên các sàn giao dịch. Tuy nhiên, thao túng giá vẫn có thể diễn ra trong ngày, nhưng nó nằm ngoài phân tích này do thiếu dữ liệu tần suất cao trong ngày.
Dựa trên phân tích từ ba sàn giao dịch SIX Swiss Exchange niêm yết giá ETP và giá Bitcoin giao ngay từ 18 sàn giao dịch, có vẻ như sự chênh lệch về giá vẫn tồn tại giữa ETP và giao ngay. Điều này có khả năng dẫn đến các hành vi thao túng đối với chỉ số giá ETP, mặc dù những người nộp đơn đăng ký thường xuyên tuyên bố rằng, phương pháp tính toán chỉ số phức tạp đã ngăn chặn các hành vi này.
Mối lo ngại của SEC về gian lận và thao túng dường như được biện minh dựa trên sự chênh lệch về giá giữa các ETP được niêm yết tại Châu Âu và giá giao ngay. Tuy nhiên, sự khác biệt có thể đến từ việc tần suất dữ liệu hàng ngày được sử dụng trong phân tích này, khác với dữ liệu tần suất cao được sử dụng trong thực tế.
Ngược lại, không có sự chênh lệch đáng kể nào về giá giữa các địa điểm giao dịch Bitcoin khác nhau. Mặc dù thị trường giao ngay tại những địa điểm này mang tính phi tập trung hơn và ít bị quản lý hơn so với các sàn giao dịch chứng khoán truyền thống, nhưng việc thao túng giá trên các nền tảng này vẫn là hành động rất khó diễn ra.
Với số lượng lớn các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung và phi tập trung, được quy định và không được kiểm soát, rất khó để chứng minh hiệu quả về giá cũng như sự tương đồng giữa tất cả chúng. Những người nộp đơn ETP tại Hoa Kỳ vẫn sẽ còn một chặng đường dài phía trước để thuyết phục SEC.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- SEC ‘trưng cầu dân ý’ về các đề xuất Bitcoin ETF
- SEC Hoa Kỳ “sờ gáy” Binance.US
- Nasdaq niêm yết Bitcoin Miners ETF của Valkyrie và mở giao dịch vào hôm nay
Việt Cường
Theo Cointelegraph
