Trang chủ Tạp chí Tin tức Altcoin Tất tần tật về staking Polkadot

Tất tần tật về staking Polkadot

15/05/2024 06:00

Staking tiền điện tử là một quá trình trong đó các cá nhân khóa tiền điện tử (stake) để hỗ trợ tính bảo mật và hoạt động của mạng blockchain. Khi người dùng stake token, về cơ bản họ đang giúp bảo mật và xác thực các giao dịch trên blockchain.

Staking có thể thực hiện được trên các blockchain như Ethereum, Solana, Near, Cardano… dựa trên cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS). PoS khác với PoW – cơ chế đồng thuận bằng chứng công việc của các loại tiền điện tử như Bitcoin, nơi thợ đào sử dụng sức mạnh tính toán để xác thực các giao dịch.

Lượng tiền điện tử của người dùng sẽ trở nên kém thanh khoản hơn vì coin bị ràng buộc trong quá trình staking. Chủ sở hữu vẫn có thể truy cập vào số coin đã stake của mình nhưng chỉ có thể nhìn, nếu muốn sử dụng cho các mục đích khác như vote, trade… thì phải unstake chúng.

Polkadot sử dụng thuật toán PoS đặc biệt là “Nominated Proof of Stake” (NPoS) Đ.ây là một phương pháp đồng thuận được sử dụng trong hệ thống Polkadot, được thiết kế để tăng cường tính phân quyền và bảo đảm an ninh mạng lưới bằng cách cho phép các hodler DOT (token gốc của Polkadot) bầu chọn và ủy quyền token của họ cho các nhà vận hành mạng lưới.

Bài viết này sẽ đưa ra hướng dẫn chi tiết về cơ chế hoạt động của mô hình staking Polkadot, các loại DOT staking khác nhau, ưu và nhược điểm của chúng cũng như rủi ro tiềm ẩn cùng hướng dẫn từng bước về cách thức stake Polkadot.

Staking Polkadot hoạt động như thế nào?

Staking Polkadot là một quy trình khá phức tạp, đặc biệt là khi nói đến mô hình staking gốc. Do đó, người dùng cần phải hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản cho phép họ điều hướng các hệ thống staking mà không gặp bất kỳ trở ngại nào.

Người dùng phải đảm bảo hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản trước khi tiếp tục tìm hiểu thông tin về cách staking Polkadot dựa trên sở thích cá nhân và mức độ hiểu biết của bản thân.

Staking DOT có thể được thực hiện thông qua thuật toán đồng thuận của mạng – NPoS.

Dưới đây là cách hoạt động cơ bản của quá trình staking trong Polkadot:

Nominators (Người ủy quyền): Đây là những hodler DOT muốn tham gia vào việc bảo vệ mạng lưới để nhận phần thưởng. Họ không cần chạy node mạng lưới, nhưng thay vào đó, họ ủy quyền (nominates) một phần hoặc toàn bộ số DOT của họ cho các node xác thực.
Validators (Trình xác thực): Đây là các node trong mạng lưới Polkadot, được chọn để xác thực các giao dịch và block mới. Họ cần stake một số lượng DOT nhất định để đảm bảo hành vi trung thực. Trình xác thực có trách nhiệm tạo ra các block mới và xác thực giao dịch.
Challenges (Thách thức): Bất kỳ ai trong mạng lưới đều có thể tạo ra một “thách thức” đối với một trình xác thực nếu họ nghi ngờ hành vi không trung thực của người này. Nếu thách thức được chấp nhận, trình xác thực có thể bị phạt và bị loại khỏi mạng lưới.
Reward Distribution (Phân phối phần thưởng): Phần thưởng từ việc staking được phân phối giữa những người uỷ quyền và trình xác thực. Người uỷ quyền nhận phần thưởng từ việc ủy quyền DOT của mình cho trình xác thực, trong khi trình xác thực nhận phần thưởng cho việc xác thực giao dịch và tạo block mới. Phần thưởng này thường được phân phối dưới dạng DOT.

Về bản chất, giao thức dựa vào trình xác thực để xác minh giao dịch và bảo mật mạng. Những trình xác thực này được lựa chọn bởi những người được đề cử và cả hai đều nhận được phần thương là một lượng DOT nhất định.

Điều đó có nghĩa là người dùng thông thường có thể stake DOT theo nhiều cách, bao gồm:

Staking gốc
Giao thức phi tập trung bên thứ ba
Sàn giao dịch tập trung

Lợi ích của staking Polkadot

Staking Polkadot giúp người dùng được hưởng các ưu đãi cả về kinh tế cũng như cấp độ giao thức.

Hodler DOT có thể kiếm được phần thưởng thụ động khi hỗ trợ trình xác thực. Phần thưởng sẽ phụ thuộc vào trình xác thực được lựa chọn, cũng như số lượng DOT được stake trong hệ thống.
Rào cản gia nhập không đáng kể, tùy thuộc vào lựa chọn staking của khách hàng.
Staking Polkadot gốc rất minh bạch và không bị giám sát.
Người dùng có nhiều lựa chọn khi rất nhiều sàn giao dịch tập trung lớn hỗ trợ staking DOT.

Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng staking Polkadot đi kèm với một số rủi ro nhất định.

Cách staking Polkadot

Như đã đề cập ở trên, người dùng có 3 cách để stake DOT:

Staking DOT gốc

Staking DOT gốc đề cập đến quá trình sử dụng DOT gốc trong mạng mà không cần phải chuyển sang các giao thức hoặc sàn giao dịch bên ngoài. Mọi thứ bắt đầu và kết thúc trên mạng Polkadot.

Người dùng sẽ cần một ví tương thích với Polkadot để khóa một lượng DOT nhất định trong một khoảng thời gian nhất định và nhận được phần thưởng tương ứng dưới dạng lãi suất hoặc phí giao dịch. Điều này giúp tăng cường tính bảo mật và tính phân quyền của mạng lưới Polkadot, đồng thời cũng giúp bạn kiếm lợi nhuận từ việc sở hữu DOT.

Tham gia vào một pool đề cử

Cách này phù hợp cho người mới bắt đầu.

Hệ thống sẽ tự động xử lý đề cử của bạn và người dùng không cần thực hiện bất kỳ hành động cụ thể nào liên quan đến đề cử. Người dùng chỉ cần tham gia vào một pool bao gồm các hodler DOT khác.

Điều quan trọng là có một nhà điều hành pool và họ sẽ chịu trách nhiệm đưa ra đề cử. Về bản chất, hodler DOT tham gia vào pool sẽ không phải làm bất cứ điều gì – nhưng điều này cũng có nghĩa là họ sẽ phải chịu trách nhiệm gián tiếp về lựa chọn của nhà điều hành.

Đây là hình ảnh minh họa trực quan của quy trình:

Nguồn: Polkadot

Người dùng cần 1 DOT để trở thành thành viên của pool đề cử. Người dùng cũng có thể nhận phần thưởng theo cách thủ công hoặc liên kết chúng trong pool để gộp phần thưởng.

Để tham gia một pool, hãy làm theo các bước:

Mở dashboard staking Polkadot.
Ở góc trên cùng bên trái, click vào tab “Pools”.
Sau đó, người dùng sẽ thấy các pool đề cử nào đang có sẵn.
Tìm pool thích hợp và nhấp vào “Tham gia”.
Bây giờ người dùng sẽ có thể nhập số tiền muốn stake.
Ký kết bên ngoài.

Vận hành một pool đề cử

Cách này phù hợp cho người dùng đã có nền tảng kiến thức.

Người điều hành pool đề cử có thể chọn trình xác thực. Do đó, nếu người dùng tự tin vào khả năng chọn trình xác thực đáng tin cậy của mình, họ có thể mở pool đề cử của riêng mình và cho phép những người khác tham gia bằng cách gộp DOT.

Dưới đây là các bước mở pool đề cử:

Mở dashboard staking Polkadot.
Ở góc trên cùng bên trái, click vào tab “Pools”.
Sau đó click vào nút “Create”.
Đặt tên cho pool và tiếp tục.
Chọn tối đa 16 đề cử. Có một tính năng tích hợp cho phép tự động chọn một số trình xác thực nhất định dựa trên các tiêu chí được đề ra.
Bây giờ có thể chỉnh sửa các vai trò như Root, Nominator và Bouncer.
Chọn số tiền gửi ban đầu, it nhất 500 DOT.
Xác nhận lại thông tin rồi click vào nút “Create pool”.

Đề cử trực tiếp

Cách này cũng phù hợp cho người dùng đã có nền tảng kiến thức.

Quá trình đề cử chính là hành động lựa chọn trực tiếp trình xác thực. Nó khác với việc chỉ đơn giản là liên kết các token (tham gia vào pool đề cử). Người dùng sẽ phải tích cực tham gia vào hệ sinh thái và đảm bảo rằng hoạt động staking của họ đang hỗ trợ một trình xác thực tích cực.

Thông thường, số DOT tối thiểu cần thiết để đề cử là 250 DOT nhưng có thể thay đổi. Trong thời gian gần đây, có lúc nó đã lên tới 550,29 DOT.

Người dùng có thể gửi phần thưởng đến bất kỳ tài khoản nào hoặc gộp chúng lại.
Thời gian unbond* là 28 ngày, nhưng người dùng có thể chuyển đổi trình xác thực mà không cần unbond.
Số tiền được stake vẫn còn trong tài khoản của người dùng và họ có thể tham gia quản trị với chúng.
Người dùng quản lý trực tiếp danh sách trình xác thực (tối đa là 16).

Vận hành một trình xác thực

Tùy chọn này phù hợp cho người dùng có chuyên môn.

Xác thực là nhiệm vụ dành riêng cho những người có đủ kiến thức kỹ thuật và muốn tham gia trực tiếp vào việc bảo mật mạng và sản xuất block.

Đầu tiên và quan trọng nhất, người dùng phải được những người đề cử lựa chọn.

Ngoài ra, người dùng cần tự chịu trách nhiệm về cổ phần của chính mình cũng như cổ phần của những người đề cử hiện tại. Nếu mắc sai lầm và bị trừng phạt (slashing), token và danh tiếng của người dùng sẽ gặp rủi ro.

Tuy nhiên, việc vận hành trình xác thực cũng có thể rất bổ ích khi góp phần bảo mật mạng phi tập trung trong khi tăng số tiền tích trữ.

Nhìn chung, việc tự vận hành node xác thực cần bỏ ra nhiều công sức cũng như sự tin tưởng của cộng đồng.

Bảng so sánh staking DOT gốc

Giao thức phi tập trung bên thứ ba

Phương pháp này còn được gọi là staking thanh khoản Polkadot, trong đó người dùng sẽ nhận được token đại diện cho DOT. Sau đó, họ sẽ có thể sử dụng token tổng hợp đó trong một số hệ sinh thái nhất định để thực hiện các hoạt động khác nhau.

Nhìn chung có thể staking bất kỳ số lượng nào với một khoản phí nhất định
Unbond cực kỳ linh hoạt
Người dùng có thể tham gia vào thị trường thanh khoản thông qua token tổng hợp của bên thứ ba
Các giao thức khác nhau mang lại nhiều lợi ích khác nhau

Tuy nhiên, cách staking DOT này cũng tồn tại một số rủi ro nhất định:

Người dùng sẽ phải tìm một bên thứ ba đáng tin cậy để thực hiện và duy trì hoạt động.
Nó có thể có tác động đến việc phân cấp mạng.
Yêu cầu nghiên cứu bổ sung.

Một số tùy chọn phổ biến hơn để staking thanh khoản DOT bao gồm Ankr, Acala và các tùy chọn khác.

Sàn giao dịch tập trung

Nhiều sàn giao dịch tiền điện tử cũng cho phép người dùng staking DOT của họ trên nền tảng của mình. Đây là tùy chọn khiến người dùng dè chừng nhất vì các nền tảng này có thể tự do kiểm duyệt và chặn địa chỉ hoặc ví.

Một số tùy chọn bao gồm các đối thủ nặng ký của Hoa Kỳ như Coinbase và Kraken, cũng như sàn giao dịch hàng đầu thế giới – Binance.

Cùng tìm hiểu cách staking DOT trên Binance.

Bước 1: Đăng nhập/ đăng ký tài khoản Binance và mở tab “Earn”.

Bước 2: Tìm kiếm DOT trong menu và chọn kiểu staking yêu thích – Flexible hoặc Fixed.

Bước 3: Sau đó nhấp vào “Subcribe”.

Bước 4: Chọn khoảng thời gian stake DOT và nhập số lượng token.

Bước 5: Đọc và đồng ý với các điều khoản dịch vụ, sau đó click vào “Confirm”.

Lượng DOT tối thiểu mà người dùng có thể stake là 0,1.

Yêu cầu đối với staking DOT

Như đã đề cập ở trên, các yêu cầu của mô hình staking DOT sẽ phụ thuộc vào hệ thống mà người dùng chọn.

Đối với staking DOT gốc:

1 DOT để tham gia pool đề cử
500 DOT để tạo pool đề cử
550 DOT để đề cử trực tiếp

Để staking bằng ứng dụng của bên thứ ba hoặc sàn giao dịch tập trung, các yêu cầu này sẽ thay đổi tùy theo lựa chọn của người dùng.

Cách thức tính phần thưởng staking Polkadot

Phần thưởng staking sẽ khác nhau tùy thuộc vào hệ thống được chọn và cách tính chúng cũng khác nhau.

Nguồn: Polkadot

Đối với staking DOT gốc:

Phần thưởng được tính theo từng giai đoạn. Điều này xảy ra khoảng 6 giờ một lần trên Kusama và khoảng 24 giờ một lần trên Polkadot.
Phần thưởng cũng được tính dựa trên point (điểm) nhưng không chỉ phụ thuộc vào số lượng token đã stake và thời gian đã giữ, mà còn phụ thuộc vào yếu tố ngẫu nhiên hoặc xác suất.

Đối với staking DOT thông qua bên thứ ba:

Phần thưởng được xác định bởi nhà cung cấp dịch vụ staking bên thứ ba

Đối với staking DOT trên các sàn giao dịch tập trung:

Phần thưởng được xác định và tính toán dựa trên sàn giao dịch được chọn.

Những điều cần lưu ý

Không có hành động nào mà không tồn tại rủi ro và staking DOT cũng vậy. Dưới đây là một số rủi ro trong hoạt động staking DOT cần lưu ý:

Rủi ro liên quan đến staking DOT gốc

Trước hết, có rủi ro ở cấp độ giao thức khi nói đến việc staking gốc. Polkadot là một mạng đã được thiết lập có lịch sử lâu đời về bảo mật, nhưng cũng giống như bất kỳ giao thức blockchain nào khác, nó vẫn có khả năng thất bại.

Thứ hai và quan trọng hơn, đó là nguy cơ bị slashing.

Slashing là một cơ chế mà Polkadot và Kusama sử dụng để ngăn chặn hành vi nguy hiểm và trừng phạt những trình xác thực có hành động đi ngược lại lợi ích đã được thiết lập của mạng và những người đề cử họ.

Trình xác thực tham gia vào các hoạt động độc hại có thể mất một phần token đã stake của họ. Do đó, những người tham gia vào pool đề cử hoặc đề cử trực tiếp cũng gặp rủi ro khi mà trình xác thực mà họ đã chọn có thể bị cắt giảm.

Rủi ro liên quan đến staking DOT thông qua bên thứ ba

Khi nói đến việc sử dụng giao thức phi tập trung của bên thứ ba để stake thanh khoản DOT, rủi ro ở cấp độ giao thức thường cao hơn so với các tùy chọn staking nguyên bản.

Mức độ rủi ro sẽ thay đổi tùy theo nền tảng được lựa chọn, nhưng thông thường – APY càng cao thì rủi ro càng cao.

Rủi ro liên quan đến staking DOT thông qua sàn giao dịch tập trung

Như đã đề cập bên trên, phương pháp này bị coi là không đáng tin cậy nhất vì sàn giao dịch có toàn quyền kiểm soát những gì diễn ra trên nền tảng và có thể đóng băng cũng như kiểm duyệt tài khoản của người dùng theo ý muốn.

Vấn đề unbond và biến động thị trường

Người dùng đã đề cử hoặc tham gia vào pool đề cử muốn rút token đã stake thì sẽ phải chờ 28 ngày, một khoảng thời gian chờ đợi khá dài, đặc biệt là trong điều kiện thị trường hỗn loạn.

Đó là lý do tại sao việc staking Polkadot thường được khuyến nghị cho những người có tầm nhìn dài hạn đối với khoản nắm giữ và không có ý định xả hàng trong lần điều chỉnh thị trường đầu tiên.

*Unbonding trong ngữ cảnh của staking đề cập đến quá trình rút lại số lượng token mà một người dùng đã stake từ một giao thức hoặc mạng lưới. Khi một người dùng quyết định unbond, họ yêu cầu hệ thống hoặc giao thức giải phóng số tiền mà họ đã stake. Quá trình unbonding này thường đi kèm với một thời gian chờ đợi, được gọi là “unbonding period,” trong đó số tiền đã unbond sẽ không khả dụng để sử dụng hoặc chuyển đổi. Điều này có thể là một biện pháp bảo mật để đảm bảo tính ổn định của mạng lưới và tránh việc rút tiền một cách đột ngột có thể gây ra sự đột biến trong cơ cấu kinh tế của mạng.

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn

Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

Itadori

Theo CryptoPotato