Tập đoàn Ant Group của Alibaba chuẩn bị IPO tại Hồng Kông và Thượng Hải, chúng ta xem xét rủi ro tiềm ẩn đối với nền tảng thanh toán của nó do tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương Trung Quốc (CBDC) tạo ra.
Hệ sinh thái thanh toán điện tử của Trung Quốc được thiết lập để nâng cao chất lượng khi đại dịch virus corona bùng phát và mối quan hệ Mỹ-Trung xấu đi đang thúc đẩy các kế hoạch về một loại tiền kỹ thuật số của Bắc Kinh. Nó có khả năng làm ảnh hưởng đến khả năng chi phối của Alipay và WeChat Pay.
Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương, được gọi là DC/EP, sẽ cho phép công dân thanh toán hàng hóa bằng ví điện tử, thay thế tiền giấy, đồng thời hỗ trợ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hướng tới một xã hội không tiền mặt.
Cựu giám đốc điều hành của IBM, Richard Turrin, người đang viết một cuốn sách về tiền tệ kỹ thuật số của Trung Quốc, cho biết: “Lịch trình đã được đẩy nhanh bởi virus corona và tính hình chính trị Mỹ-Trung”.
Trung Quốc đang tự hào có nhiều khoản thanh toán điện tử di động hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới, với 711 triệu người dùng hoạt động hàng tháng trên Alipay của Ant Group và khoảng 800 triệu trên dịch vụ WeChat Pay của Tencent Holdings tại thị trường trị giá 49 nghìn tỷ đô la Mỹ, lớn hơn gần 500 lần so với Hoa Kỳ.
Yi Gang, Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) muốn đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của tiền tệ và nền kinh tế của đất nước, lấy ý kiến của ông từ các khu vực tư nhân sử dụng dữ liệu thời gian thực từ các giao dịch để định hướng tăng trưởng của họ. Việc có đồng tiền kỹ thuật số của riêng mình sẽ cho phép Trung Quốc trở thành quốc gia lớn đầu tiên trên thế giới có khả năng giám sát hoạt động kinh tế trong thời gian thực.
Hiện tại, ngân hàng trung ương đang giữ kín các thông tin chi tiết về đồng tiền kỹ thuật số của mình.
Sự chuẩn bị của PBOC được đưa ra khi Ant Group có kế hoạch huy động khoảng 30 tỷ đô la Mỹ tại Hồng Kông và Thượng Hải, trong đó có thể trở thành đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng lớn nhất trong lịch sử.
Các nhà phân tích và nhà đầu tư đang bận rộn đánh giá xem Alipay của Ant Group cũng như đối thủ WeChat Pay của nó sẽ cùng tồn tại với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương như thế nào.
“Chúng tôi không có đủ tầm nhìn về tác động của DC / EP đối với hành vi thanh toán của người tiêu dùng và ngành thanh toán”, Ant cho biết trong bản cáo bạch IPO của mình “Không rõ DC / EP sẽ phù hợp hay thay đổi bối cảnh ngành thanh toán kỹ thuật số hiện tại như thế nào”.
Nhiều nhà phân tích lạc quan về tác động có thể xảy ra của DC / EP đối với Alipay và WeChat Pay, ngay cả khi màn ra mắt sắp xảy ra của đồng tiền kỹ thuật số trông giống như một cuộc đấu trí hoành tráng.
Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số và các hệ thống hiện có không loại trừ lẫn nhau. Hầu hết người tiêu dùng có khả năng tiếp tục sử dụng nền tảng Alipay hoặc WeChat Pay của họ, hoặc cả hai hệ thống. Trong nhiều trường hợp, đối với vô số ứng dụng và dịch vụ của họ đã phát triển từ các khoản thanh toán đơn giản đến các khoản vay, quản lý tài sản và đầu tư trên thị trường tiền tệ.
Dữ liệu sử dụng của hàng trăm triệu người dùng đã mang lại cho Ant và Tencent những thông tin hữu ích về hành vi của người dùng, giúp công ty có thêm lợi thế trước những nỗ lực của đối thủ.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng, Bắc Kinh đang làm việc với các tổ chức tài chính thay vì thay thế chúng để duy trì sự ổn định tài chính và đạt được mục tiêu nhanh hơn. Những ưu tiên hàng đầu của ngân hàng trung ương là điều chỉnh chính sách tiền tệ, loại bỏ những kẻ trốn thuế cũng như tăng cường hòa nhập tài chính.
“Chúng tôi mong đợi tác động phi vật chất của tiền kỹ thuật số đối với hoạt động kinh doanh cốt lõi của các công ty internet trong thời gian tới, vì thiết kế vẫn còn ở giai đoạn đầu với nhiều bất ổn trong công nghệ và quy định”, nhà phân tích cổ phiếu Sachin Salgaonkar của Bank of America cho biết trong một báo cáo ngày 11/6.
DCEP khiến Trung Quốc đi đầu trong việc phát triển tiền kỹ thuật số trên toàn cầu. Các nhà hoạch định chính sách và các nhà kinh doanh trên khắp thế giới rất muốn xem nó sẽ tương tác với doanh nghiệp tư nhân như thế nào khi họ tiến tới với các loại tiền kỹ thuật số của riêng mình.
Henri Arslanian, người điều hành hoạt động kinh doanh tiền điện tử của PwC trên toàn cầu và tư vấn cho các ngân hàng trung ương về tiền kỹ thuật số cho biết: “Trung Quốc đang tự định vị mình là người tiên phong khi nói đến tương lai của tiền tệ”.
Đối với tất cả các hoạt động sôi nổi gần đây của PBOC, ngày ra mắt vẫn còn một thời gian nữa. Ngân hàng trung ương đã nghiên cứu các loại tiền kỹ thuật số kể từ năm 2014. Vào tháng 3 năm 2018, cựu thống đốc Zhou Xiaochuan đã nói rằng, có thể phải mất một thập kỷ nữa trước khi ngân hàng trung ương đưa ra một đồng tiền kỹ thuật số của riêng mình, mặc dù điều đó hiện có vẻ là một ước tính thận trọng.
Thông báo của Facebook vào tháng 6 năm ngoái rằng, họ có kế hoạch tung ra đồng stalbecoin Libra đã đẩy nhanh lộ trình đó, cũng như đại dịch virus corona đang diễn ra.
“Libra là chất xúc tác đầu tiên và Covid-19 đã thúc đẩy hoạt động của ngân hàng trung ương TQ,” Arslanian của PwC cho biết.
Yi của PBOC vẫn tỏ ra dè dặt về việc ra mắt đồng nhân dân tệ kỹ thuật số hồi tháng 5. Ông nói rằng, Trung Quốc sẽ tiếp tục thử nghiệm đồng tiền kỹ thuật số này cho đến ít nhất là Thế vận hội mùa đông năm 2022 ở Bắc Kinh.
“Là một trong những hệ thống mới nhất của loại hình này, chúng tôi tin rằng sẽ mất nhiều năm trước khi ra mắt chính thức hệ thống DC / EP tại Trung Quốc”, nhà phân tích Ben Huang của Mizuho Securities cho biết trong một báo cáo ngày 1/6.
Việc tung ra một loại tiền kỹ thuật số rất phức tạp, đặc biệt đối với một nền kinh tế lớn và như cựu giám đốc ngân hàng trung ương Zhou đã lưu ý vào tháng 3 năm 2018, nếu có lỗi kỹ thuật, người tiêu dùng có thể mất tiền.
“PBOC có thể mất mọi thứ nếu nó vội vàng và nó có thể có mọi thứ bằng cách thực hiện đúng cách,” Turrin nói.
WeChat Pay và Alipay được sủ dụng thịnh hành tại Trung Quốc | Nguồn: Reuters
Đồng tiền kỹ thuật số của Trung Quốc sẽ có hai cấp, bao gồm cấp đầu tiên do ngân hàng trung ương phân phối cho các ngân hàng thương mại và cấp thứ hai được khách hàng bán lẻ sử dụng. Thiết kế cấp một của CBDC đã được “hoàn thành cơ bản” cùng với việc xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật và kiểm tra khả năng tương tác, Yi nói trong các cuộc họp lập pháp của đất nước hồi tháng 5.
Ngân hàng trung ương cho biết trong báo cáo tháng 7 do Quỹ Tiền tệ Quốc tế công bố, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ được phân phối tới các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán và các tổ chức tư nhân khác.
Hệ thống bán lẻ tiền tệ kỹ thuật số của Trung Quốc đã sẵn sàng vì hầu hết người Trung Quốc đã quen với việc sử dụng ví điện tử. Phần khó là bảo vệ phần cuối của hệ thống trong tương lai, phần bắt nguồn từ việc rửa tiền và sử dụng dữ liệu lớn để điều chỉnh chính sách tiền tệ, các nhà phân tích cho biết.
“Alipay và WeChat Pay là thế hệ thanh toán kỹ thuật số đầu tiên ở Trung Quốc và CBDC sẽ là thế hệ thứ hai. Bây giờ họ phải phát triển một hệ thống kỹ thuật số mới, và nó sẽ không chỉ đơn giản là một tấm gương phản chiếu của hệ thống tiền fiat hiện tại, mà nó phải sẵn sàng cho một thế hệ sử dụng tiền mặt kỹ thuật số mới”, Turrin cho biết.
Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã thành lập một phòng thí nghiệm fintech hồi tháng 7. Lấy tên từ địa chỉ đường phố của ngân hàng trung ương ở thủ đô Trung Quốc, Chengfang Financial Technology được đầu tư 2 tỷ nhân dân tệ để phát triển phần mềm và nghiên cứu xử lý dữ liệu.
PBOC cũng đang thận trọng vì CBDC của nó có thể khiến tất cả ngân hàng ngừng hoạt động, nếu không được thiết lập đúng cách. Về mặt logic, mọi người sẽ tiêu hết tài khoản của mình để chuyển tiền vào một ví điện tử không rủi ro do chính phủ hậu thuẫn, đặc biệt là trong thời đại lãi suất tương đối thấp.
Một CBDC cũng có thể tàn phá lợi nhuận của các ngân hàng. Các ngân hàng kiếm tiền từ việc giữ tiền, vì vậy nếu người dân thích giữ tiền trong ví điện tử thay vì tài khoản ngân hàng, điều đó có nghĩa là ngân hàng sẽ cho vay ít tiền hơn.
Để tránh những xáo trộn như vậy, PBOC nói với IMF rằng, họ có khả năng hạn chế đồng nhân dân tệ kỹ thuật số trong các giao dịch nhỏ lẻ bằng cách đặt giới hạn thanh toán tối đa hàng ngày, hàng năm và sẽ chỉ xử lý số lượng lớn theo cuộc hẹn. PBOC cho biết họ có thể áp dụng phí cho các giao dịch có số tiền lớn hoặc tần suất cao. Nó cũng sẽ không cung cấp lãi suất cho các tài khoản.
PBOC đã thử nghiệm CBDC với các công ty từ năm 2017. Nó đã tổ chức thử nghiệm vào tháng 4 tại 4 thành phố: Thâm Quyến, Tây An, Thành Đô và Tô Châu. Trong quá trình thí điểm này, Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc thuộc sở hữu nhà nước đã tung ra một ví điện tử chứa tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương.
Ngân hàng Trung Quốc và Ngân hàng Công thương Trung Quốc cũng được cho là đang thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số vào tháng trước, một phần trong nỗ lực của Bộ Thương mại nhằm kích thích lĩnh vực dịch vụ. Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc đã nhanh chóng tung ra một chiếc ví hỗ trợ đồng nhân dân tệ kỹ thuật số vào thứ Bảy tuần trước.
“Mục đích của PBOC không phải là cạnh tranh với các ngân hàng thương mại hoặc công ty thanh toán bên thứ ba về tài sản của người dùng và cơ hội kinh doanh”. Mizuho’s Huang cho biết
Ant và Tencent cũng đang giúp chính phủ trong dự án, một dấu hiệu cho thấy họ không nghĩ rằng CBDC sẽ giết chết ứng dụng của chính họ. Ant đã xác nhận tham gia vào dự án trong bản cáo bạch IPO của mình, trong khi một phát ngôn viên của Tencent từ chối bình luận.
Alipay đã nộp ít nhất ba bằng sáng chế để chuẩn bị cho việc nó sẽ tạo điều kiện cho CBDC. Mọi người sẽ có thể chi tiêu số token trên WeChat Pay và Alipay. Mu Changchun, người đứng đầu bộ phận Nghiên cứu tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương cho biết.
“Chúng tôi mong đợi các công ty thanh toán hàng đầu như Tencent và Ant sẽ tham gia vào quá trình nghiên cứu và thiết kế do các nhà chức trách dẫn đầu, đóng góp kinh nghiệm và bí quyết kỹ thuật và vận hành,” Salgaonkar nói.
Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cho biết, CBDC có thể cùng tồn tại trong một hệ thống thanh toán hai tầng, cho phép các ngân hàng trung ương tập trung vào việc đảm bảo sự tin cậy, ổn định và liêm chính trong thanh toán, trong khi những ngân hàng hay những doanh nghiệp trong khu vực tư nhân sẽ thực hiện hoạt động hướng tới người tiêu dùng của các CBDC.
Phiên bản thử nghiệm của đồng tiền kỹ thuật số của Ngân hàng trung ương Trung Quốc
Để chắc chắn, sự phổ biến của WeChat Pay và Alipay đã gây ra một số lo ngại cho PBOC. Kiểm soát 96% tất cả các giao dịch tiền điện tử ở Trung Quốc, các nhà cung cấp thanh toán đã trở nên “quan trọng về mặt hệ thống” và cần có một hệ thống dự phòng trong trường hợp cấu trúc của Alipay hoặc WeChat Pay bị lỗi, ông Mu nói.
Hội đồng Nhà nước cho biết hôm thứ Tư rằng, các công ty thuộc ít nhất hai lĩnh vực tài chính phải xin giấy phép, tăng cường giám sát quy định đối với một loạt các công ty bao gồm Alipay và WeChat Pay và củng cố đề xuất của PBOC vào năm ngoái. Ant cho biết trong bản cáo bạch của mình rằng, một đơn vị bao gồm các doanh nghiệp tài chính của họ sẽ nộp đơn xin giấy phép.
Tuy nhiên, Mu coi CBDC và hệ thống thanh toán cuối cùng là bổ sung cho nhau. “Trong tương lai, tôi chỉ có thể nhìn thấy sức mạnh tổng hợp chứ không phải sự cạnh tranh với họ”, ông nói.
Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ có lợi thế hơn các ví điện tử khác về tình trạng pháp lý của nó là hệ thống tiền tệ fiat, rất tiện lợi trong việc chuyển tiền. Ngoài ra, Alipay và WeChat Pay không thể tương tác với nhau, cần một ngân hàng trung gian để tạo điều kiện chuyển khoản giữa hai hệ thống. Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ không bị ràng buộc như vậy và sẽ tương thích với cả hai.
Ví tiền kỹ thuật số mới cũng sẽ hỗ trợ giao tiếp trường gần (NFC), cho phép hai người dùng chuyển tiền chỉ bằng cách chạm điện thoại di động của họ vào nhau. Alipay và WeChat Pay đã chọn đặt hệ thống của họ dựa trên mã QR thay vì NFC, vì các thanh vuông giống Mondrian ít tốn kém hơn cho các thương gia.
Về mặt ẩn danh, các hệ thống khá bình đẳng, các nhà phân tích cho biết. “Phần lớn người tiêu dùng trực tuyến Trung Quốc có thể thờ ơ với việc sử dụng Nhân dân tệ hoặc một loại tiền kỹ thuật số mới để thanh toán trực tuyến, vì tính ẩn danh không được cung cấp cho họ trong các tình huống thanh toán trực tuyến hiện tại”, Salgaonkar của Bank of America cho biết.
Mã QR của các dịch vụ thanh toán kỹ thuật số WeChat Pay và Alipay | Nguồn: Reuters
Cuối cùng, có sự “gắn bó” của các nền tảng của Ant và WeChat sẽ đảm bảo chúng tồn tại lâu dài bất chấp một số lợi thế kỹ thuật và an toàn tương đối của tiền tệ fiat. Mọi người sử dụng chúng cho nhiều nhiệm vụ, từ giao dịch chứng khoán đến lập kế hoạch nghỉ hưu cũng như đặt vé xem phim và thanh toán bữa trưa. Nhóm dịch vụ chỉ đang trở nên rộng lớn hơn sau khi Alipay mở rộng nền tảng của mình cho các nhà cung cấp bên thứ ba vào đầu năm nay.
“Mọi người không chuyển sang ứng dụng ngân hàng để giải trí vào tối thứ Bảy, nhưng họ chuyển sang Alipay và WeChat”, Turrin nói.
- Brazil có thể phát hành tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) trước năm 2023
- Binance ra mắt Launchpool, một hình thức mới của IEO, người dùng sẽ staking BNB, BUSD để nhận token DeFi
- Nhà phân tích nổi tiếng cho rằng Bitcoin sẽ tăng giá trong dài hạn và ETH vẫn chưa chạm đáy
Ông Giáo
Theo SCMP
