Tiêu chuẩn Token SPL và Token-2022 của Solana là gì?

Tiêu chuẩn token SPL trên Solana phản ánh cách hoạt động của NFT và token có thể thay thế trên blockchain Solana và đảm bảo rằng token SPL có thể tương tác với ví Solana và hợp đồng thông minh. Không giống như ERC của Ethereum, nơi có các tiêu chuẩn token khác nhau cho các loại token như ERC-20 và ERC-721 (NFT), tiêu chuẩn token SPL áp dụng cho tất cả các loại token trên Solana, trong đó sự khác biệt trong hoạt động được xác định ở giai đoạn tạo token. Token-2022 của Solana sẽ cung cấp cho nhà phát triển và người dùng các tính năng tài khoản và khai thác mới.

Mạng Solana

Solana là tài sản tiền điện tử lớn thứ 6 tính theo vốn hóa thị trường tại thời điểm viết bài, với tổng vốn hóa thị trường hơn 26 tỷ USD. Nó có một hệ sinh thái gồm các ứng dụng phi tập trung và token hợp đồng thông minh, bao gồm NFT và token có thể thay thế được. Các token hợp đồng thông minh này được phát triển theo tiêu chuẩn Solana Primary Library (SPL). Chúng được biết đến với tên gọi token SPL và thường được coi là “token của Solana”. 

Hoạt động của blockchain Solana có ảnh hưởng lớn đến cách thức hoạt động của token SPL. Đây là một chút thông tin cơ bản về blockchain Solana.

Blockchain Solana là mạng PoS (Proof of Stake) và PoH (Proof of History) Layer 1. Nó tự hào có tốc độ giao dịch 65.000 TP và thời gian chặn là 800 mili giây. Cơ chế đồng thuận POH là sự cải tiến của cơ chế đồng thuận POW, hoạt động bằng cách sử dụng dấu thời gian. Mỗi block được xác định bằng hash của nó và thời gian chính xác chúng được thêm vào blockchain. Chức năng trì hoãn có thể xác minh (VDF) được triển khai để đảm bảo tính nhất quán trong quá trình sản xuất và sắp xếp block.

Là mạng blockchain L1, Solana vận hành một token gốc – Solana. Solana là đơn vị tiền tệ tính thuế của blockchain Solana; nghĩa là phí giao dịch trên mạng được thanh toán bằng SOL. Nó có vai trò rất quan trọng đối với hệ thống bảo mật của mạng. Những người xác nhận trong mạng đặt cược coin Solana trên các node của họ và được thưởng bằng coin Solana mới được sản xuất khi họ xác minh một block thành công.

Solana là một blockchain hợp đồng thông minh. Nó hỗ trợ các ứng dụng hoạt động thông qua hợp đồng thông minh và cũng hỗ trợ tạo token hợp đồng thông minh. Token hợp đồng thông minh trên mạng Solana được gọi là token SPL.

Token SPL là gì?

Về cơ bản, token SPL là token hoạt động trên blockchain Solana. SPL thiết lập một bộ quy tắc xác định cách thức hoạt động của các token trên mạng Solana, trong đó việc tuân thủ các tiêu chuẩn này sẽ đảm bảo khả năng tương tác với ví Solana và hợp đồng thông minh.

Token SPL chạy song song với coin gốc Solana và có thể được sử dụng như bất kỳ loại tiền điện tử nào khác. Tuy nhiên, chúng lại không được xuất hiện trong các hoạt động cốt lõi của blockchain Solana, không giống như đồng tiền gốc khác. Do đó, token SPL không được sử dụng trong quá trình đồng thuận của mạng và mọi giao dịch liên quan đến token SPL đều đi kèm với phí mạng được thanh toán bằng coin Solana gốc. 

Tuy nhiên, token Solana gốc về mặt kỹ thuật cũng là một token SPL vì nó tuân thủ các quy định của SP Library. Nhưng không giống như các token SPL khác, nó được tích hợp vào hoạt động cốt lõi của mạng ngay từ giai đoạn hình thành.

Đặc điểm của token SPL

Token SPL là token duy nhất dành cho blockchain Solana và không tuân theo các hệ thống dựa trên Ethereum thông thường trên các blockchain khác như TRC-20 của TRON và BEP-20 của BSC. Dưới đây là một số tính năng của token SPL:

Chúng có thể là NFT hay token có thể thay thế được

SPL xác định các tiêu chuẩn hoạt động cho các token có thể thay thế và NFT trên blockchain Solana. Không giống như ERC, nơi các tiêu chuẩn khác nhau được đặt cho các loại NFT và token có thể thay thế khác nhau, Solana Primary Library không có tiêu chuẩn được tính toán đặc biệt cho các loại token khác nhau. 

Vì vậy, tiêu chuẩn SPL áp dụng cho token Solana có thể thay thế và không thể thay thế. Sự khác biệt trong hoạt động được xác định ở giai đoạn tạo token; nhưng về cơ bản, điều này liên quan đến số lượng token được tạo ra, khả năng phân chia và các thuộc tính bổ sung có thể được loại bỏ.

Khả năng tương thích

Solana Primary Library có khả năng tương thích và token SPL đã kế thừa thuộc tính này. Code nguồn của token SPL có thể được sử dụng lại để tạo token SPL khác. Điều này giúp các nhà phát triển tạo token mới dễ dàng hơn. Tùy thuộc vào ý định của người sáng tạo, một số đặc trưng (như tên token và số liệu nguồn cung) có thể được thay đổi tại thời điểm tạo nhưng phần lớn codebase có thể được triển khai mà không cần sửa đổi mà vẫn mang lại kết quả như mong đợi.

Hiệu suất

Các điều kiện mạng của blockchain Solana có ảnh hưởng trực tiếp đến token SPL. Tốc độ xử lý giao dịch nhanh được đánh giá cao của Solana đã áp dụng cho token SPL. Do đó, giao dịch bằng token SPL có thể nhanh hơn và hiệu quả hơn so với các token khác chạy trên mạng blockchain khác.

Token SPL được tạo ra như thế nào?

Token SPL được tạo bằng cách tương tác với cơ sở hợp đồng thông minh của blockchain Solana thông qua các đoạn code được phát triển bằng ngôn ngữ lập trình của blockchain Solana (Rust). Quá trình này được gọi là đúc token.

Để đúc token SPL, chúng ta có thể viết code từ đầu hoặc sửa đổi codebase cho token SPL hiện có. Một số ứng dụng nhất định cũng đã được phát triển để giúp người tạo tạo ra token SPL mà không cần thực hiện nhiều lần mã hóa. Trong giai đoạn đúc token, các thuộc tính cốt lõi của token sẽ được xác định. Ví dụ: để tạo token SPL không thể thay thế, nguồn cung được đặt về 1 và hàm thập phân bị xóa. Đối với token có thể thay thế, nhà phát triển xác định hàm thập phân để cho phép token được gửi theo từng phần. Ngoài ra, dữ liệu cung cấp được điều chỉnh theo chiến lược tokenomic của dự án.

Sau khi được tạo, token sẽ hoạt động giống như bất kỳ tài sản tiền điện tử nào khác, trừ khi được người tạo xác định khác ở giai đoạn đúc token. 

Token SPL có thể được sử dụng để làm gì?

Token SPL có thể được sử dụng giống như bất kỳ tài sản tiền điện tử nào khác. Một số trường hợp sử dụng token SPL bao gồm:

ICO và IEO

Các công ty chính thống hoặc các dự án tiền điện tử bản địa muốn gây quỹ cho sự phát triển dự án của họ có thể tiến hành các đợt ICO (chào bán coin lần đầu) hoặc IEO (chào bán trao đổi lần đầu) bằng cách sử dụng token SPL. Các token được đúc để đại diện cho việc định giá dự án, giống như cổ phiếu. Nhóm dự án có thể đúc một lượng token SPL để đại diện cho vốn chủ sở hữu và cũng xác định dữ liệu phân phối trong tương lai để phù hợp với dự án khi dự án phát triển. Người nắm giữ token là cổ đông của dự án và cổ tức cũng có thể được xác định bằng việc nhận một phần token mới được tạo. 

DAO

Các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) cũng có thể token hóa việc quản trị dự án bằng cách sử dụng token SPL. Các dự án có thể phát hành token SPL cho cộng đồng của họ và phát triển các cổng bỏ phiếu chấp nhận các token này để gửi và bỏ phiếu cho các đề xuất. Mỗi token SPL được phát hành cho mục đích này thể hiện một ý kiến, trong đó số lượng token SPL mà một cá nhân nắm giữ tỷ lệ thuận với mức độ ảnh hưởng của họ lên các quyết định của cộng đồng.

Token tiện ích

Token SPL cũng có thể được sử dụng làm token tiện ích cho các dự án blue chip trong bất kỳ lĩnh vực nào. Các dự án như thế này tích hợp token vào hoạt động thường lệ trong dự án của họ. Chúng là token gốc của dự án và cung cấp cho chủ sở hữu một số đặc quyền nhất định hoặc được thiết kế để trở thành điểm truy cập vào ứng dụng. Token tiện ích cũng được sử dụng làm động lực trong nhiều dự án hiện đại.

MemeCoin

Các dự án xây dựng cộng đồng và mang tính giải trí cũng có thể phát hành token SPL như một chỉ số về sức mạnh cộng đồng và năng lực tiếp thị của họ. Các dự án như thế này thường được gọi là memecoin. Tính linh hoạt của token SPL có nghĩa là chúng có thể được định cấu hình để đáp ứng các yêu cầu về token của memecoin, như triển khai số liệu thống kê về nguồn cung cao và một số tính năng khác mà memecoin được biết đến ở giai đoạn đúc token.

NFT

Người tạo tài sản kỹ thuật số có thể tạo ra các token SPL duy nhất làm chữ ký số cho tài sản đa phương tiện, game của họ hoặc bất kỳ trường hợp sử dụng nào đã biết đối với NFT. Trong trường hợp này, người tạo tạo ra token SPL với nguồn cung được đặt thành “một” và không có hàm thập phân. Điều này loại bỏ khía cạnh “có thể thay thế được” và các token như vậy có thể hoạt động như một NFT. Có các quy định cho các chức năng bổ sung như xác định các thuộc tính của NFT và sắp xếp chuyển giao. Một số NFT đáng chú ý trên Solana bao gồm Mad Lads và Famous Fox Federation.

Tài sản trong thế giới thực (RWA)

Token SPL cũng có thể được tạo để đại diện cho Tài sản trong thế giới thực. Phương thức hoạt động do người tạo token xác định, nhưng tiêu chuẩn SPL phải phù hợp với các quy trình token RWA đã biết. Việc triển khai trong tương lai có thể làm cho token SPL phù hợp hơn với RWA so với thời điểm hiện tại, với các cuộc thảo luận trên Diễn đàn nhà phát triển Solana đề cập đến khả năng tạo ra tiêu chuẩn token phục vụ cho các nhu cầu của RWA như cơ sở ký quỹ, đóng băng/vô hiệu hóa token,…

Token SPL so với ERC-20

ERC-20 là một tiêu chuẩn Ethereum để tạo ra các token có thể thay thế được. Token SPL và token ERC-20 có những điểm tương đồng đáng kể vì cả hai đều chỉ định thiết lập hoạt động cho tài sản tiền điện tử chạy trên blockchain. Tiêu chuẩn ERC-20 ra đời từ khá lâu và được sử dụng bởi nhiều dự án tiền điện tử hơn, nhưng token SPL cũng đang ngày càng trở nên phù hợp. Dưới đây là một số khác biệt giữa cả hai:

Mạng

Token SPL hoạt động trên blockchain Solana, token ERC-20 hoạt động trên blockchain Ethereum hoặc bất kỳ blockchain EVM (Máy ảo Ethereim) nào khác. Các blockchain này có các thuộc tính khác nhau được kế thừa bởi các token. Sự khác biệt về công nghệ trong blockchain cũng ảnh hưởng đến hoạt động và ứng dụng của cả hai tiêu chuẩn token. Token ERC-20 chỉ có thể được sử dụng trên các dApp EVM, trong khi token SPL chỉ có thể được sử dụng trên các dApp Solana.

Tiêu chuẩn hoạt động

Tiêu chuẩn SPL được thiết kế cho các token hoạt động trên blockchain Solana hoặc bất kỳ mạng nào khác sử dụng máy ảo tương tự như máy ảo được sử dụng bởi blockchain Solana. Mặt khác, tiêu chuẩn ERC-20 được thiết kế cho các token hoạt động trên blockchain Ethereum hoặc các blockchain sử dụng EVM. Hoạt động của token được điều chỉnh để bổ sung cho các máy ảo này. Ví dụ: code để tạo chúng được viết bằng ngôn ngữ mà máy ảo hiểu được, hầu hết các hợp đồng token ERC-20 được viết bằng Solidity trong khi hợp đồng của token SPL được viết bằng ngôn ngữ lập trình Rust. 

Loại tài sản

Tiêu chuẩn token ERC-20 chỉ xác định hoạt động của token có thể thay thế và NFT trên Ethereum và các mạng EVM khác được tạo bằng các tiêu chuẩn cụ thể ( ERC-721 và ERC-1155 ). Tuy nhiên, tiêu chuẩn SPL có thể được sử dụng để tạo cả NFT và token có thể thay thế, đồng thời nó cũng được sử dụng làm tiêu chuẩn token cho tất cả các token trên Solana.

Cách quản lý

Token ERC-20 có thể được quản lý bằng các ứng dụng ví tương thích EVM như MetaMask trong khi token SPL được giữ trong các ứng dụng ví Solana như ví Phantom. Mặc dù nhiều ứng dụng ví là multi-chain nhưng các ví dành riêng cho bất kỳ mạng nào trong số này (Ethereum hoặc Solana) không hỗ trợ token từ mạng khác. Nói một cách đơn giản hơn, người dùng không thể giao dịch token Solana từ ví MetaMask của mình (ngoại trừ sử dụng ví Solana MetaMask Snap) và token ERC-20 không thể được giữ trên ví Solana như Phantom.

Token-2022 của Solana

Chương trình token Solana được thiết lập để ra mắt một số tính năng mới như một phần của chương trình Token-2022 hiện đang được phát triển. Token-2022 nhằm nâng cao chức năng của token SPL, nhường chỗ cho các khả năng mới bên cạnh các thuộc tính hiện có. Đợt ra mắt mới của Token-2022 sẽ mở rộng các thuộc tính khai thác và chi tiêu của token SPL, đồng thời sẽ cho phép người dùng khám phá nhiều trường hợp sử dụng hơn nữa đối với token SPL. Chúng được phân loại thành chức năng Đúc và Tài khoản. Một số trong đó bao gồm:

Chức năng đúc tiền mới

Token mang lại lãi suất: Cho phép người sáng tạo thêm logic mang lại lãi suất vào token SPL.

Phí chuyển khoản: Nhà phát triển có thể đưa ra các khoản phí bổ sung khi chuyển token SPL.

Chức năng chuyển khoản: Nhà phát triển có thể chỉ định các hoạt động chuyển khoản nâng cao cho token SPL. Token cũng có thể được đặt ở dạng không thể chuyển khoản.

Chức năng tài khoản mới

Bản ghi nhớ chuyển khoản: Điều này sẽ cho phép người dùng thêm ghi chú vào quá trình chuyển token SPL.

Quyền sở hữu tài khoản: Cho phép người dùng xác định dữ liệu quyền sở hữu cứng nhắc cho một tài khoản. Điều này không thể thay đổi một khi đã thiết lập.

Trạng thái tài khoản: Cho phép người dùng tính toán một tập hợp các điều kiện chỉ áp dụng cho tài khoản đã chọn.

Theo thông tin chính thức, chương trình Token-2022 vẫn đang được phát triển và chưa được sử dụng hoàn toàn cho đến khi phát hành ổn định. Trong khi chờ phát hành đầy đủ, các chức năng mới được giới thiệu của chương trình Token-2022 có thể là một bản nâng cấp đáng kể cho hệ thống token trên blockchain Solana.

Kết luận

Hệ sinh thái Solana là một hệ sinh thái quan trọng. Token SPL đã chứng kiến ​​​​sự đột phá trong việc áp dụng. Bài viết này đã đưa ra cái nhìn tổng quan về tiêu chuẩn SPL và cách thức hoạt động của token SPL để cho phép tạo token linh hoạt trên mạng Solana. Token SPL có lợi thế về hiệu suất so với token ERC trên mạng Ethereum; điều này là nhờ tốc độ và hiệu suất tổng thể được nâng cao. Mặc dù có những lo ngại xung quanh mức độ phi tập trung trong mạng, tính linh hoạt liên quan đến mạng Solana được kế thừa bởi các token SPL của chain.

Khi so sánh token SPL và token ERC, cả hai token đều có những điểm mạnh khiến chúng phù hợp với các mục đích cụ thể trên blockchain tương ứng của chúng. Khi cả hai tiêu chuẩn token mật mã được phát triển thêm nữa, điều này sẽ càng trở nên rõ ràng hơn. Tuy nhiên, lưu ý rằng bài viết này chỉ giải thích về SP Library và token SPL và không được coi là lời khuyên tài chính. Luôn tự nghiên cứu trước khi đầu tư vào bất kỳ tài sản nào. 

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn

Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin  

• Solana đang củng cố danh xưng “kẻ huỷ diệt Ethereum” như thế nào?
• Các token “mùa memecoin” của Solana chứng kiến lợi nhuận lên tới 7.363%

Itadori

Theo Coingecko