Toàn thế giới đồng bộ hóa các lệnh trừng phạt tiền điện tử đối với Nga

Trong chuyên mục Expert Take hàng tháng của mình, Selva Ozelli, luật sư thuế quốc tế và kế toán viên công chức, đề cập đến sự giao thoa giữa các công nghệ mới nổi và tính bền vững, đồng thời cung cấp những diễn biến mới nhất về thuế, quy định chống rửa tiền/chống tài trợ khủng bố (AML/CFT) và các vấn đề pháp lý ảnh hưởng đến tiền điện tử cũng như blockchain.

Theo thống kê của Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn, còn được gọi là Cơ quan tị nạn của Liên hợp quốc, gần 4 triệu người Ukraine di tản kể từ khi chiến tranh nổ ra vào ngày 24 tháng 2, với hầu hết hướng đến các nước Trung Âu láng giềng. Đồng thời, mọi người trên khắp thế giới đã gửi hơn 100 triệu đô la quyên góp bằng tiền điện tử để hỗ trợ Ukraine, theo Thứ trưởng bộ chuyển đổi kỹ thuật số Alex Bornyakov. Điều này buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy phải ký dự luật hợp pháp hóa tiền điện tử vào ngày 16 tháng 3.

Số người tị nạn sơ tán khỏi Ukraine | Nguồn: Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn

Giáo sư Robby Houben tại University of Antwerp và cũng là đồng tác giả thực hiện một nghiên cứu cho Nghị viện Châu Âu về việc sử dụng bất hợp pháp tiền điện tử và blockchain, đã đăng tải một bài báo vào ngày 1 tháng 3 với tiêu đề “Tiền điện tử là điểm mù trong các lệnh trừng phạt chống lại Nga?”. Trong đó, ông kêu gọi tiếp tục thực hiện các biện pháp trừng phạt tiền điện tử để làm cạn kiệt nguồn tài trợ cho cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Cần lưu ý rằng Nga hiện đang dẫn dắt sáng kiến stablecoin đa quốc gia với BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) và các nước Liên minh Kinh tế Á-Âu. Năm nay, sáng kiến này dự kiến phát hành tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) được giao dịch trên điện thoại thông minh, bên ngoài hệ thống SWIFT và CHIPS.

Trạng thái của các loại tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (tính đến tháng 3 năm 2022) | Nguồn: CBDCTracker

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã báo cáo vào ngày 22 tháng 3 rằng “Dự án Dunbar” được thành lập từ quan hệ hợp tác với các ngân hàng trung ương của Úc, Malaysia, Singapore và Nam Phi đã xác nhận thanh toán CBDC xuyên biên giới là khả thi về mặt công nghệ.

“Các con số cho thấy tiền điện tử được chấp nhận khá rộng rãi trong khu vực và do đó, kịch bản này chắc chắn là có thể xảy ra”, Houben nhấn mạnh trong bài báo của mình.

Chính phủ Nga đã ước tính ít nhất 200 tỷ đô la tiền điện tử hoặc 12% thị trường tổng thể do người Nga nắm giữ. Nền tảng phân tích blockchain Elliptic xác định hơn 400 nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo cho phép sử dụng đồng ruble để mua tiền điện tử, hàng trăm nghìn địa chỉ tiền điện tử được liên kết với các cá nhân hoặc tổ chức bị trừng phạt có trụ sở tại Nga và 15 triệu địa chỉ tiền điện tử của Nga có liên quan đến các giao dịch bất hợp pháp. CEO Adam Zarazinski của Inca Digital – công ty cung cấp dữ liệu tài sản kỹ thuật số và công nghệ phân tích cho Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ và Bộ Quốc phòng – giải thích:

“Kể từ khi Ukraine bị Nga xâm lược vào ngày 24 tháng 2, giao dịch BTC/RUB trên Binance tăng gấp 10 lần, giao dịch USDT/RUB tăng khoảng 7 lần và sau đó bắt đầu giảm vào ngày 7/3 khi Visa và Mastercard rút khỏi Nga. Tương tự như vậy, số lượt tìm kiếm trên Google tại Nga về cách chuyển đổi ruble sang USDT tăng gấp 5 lần trong cùng thời kỳ”.

Với việc chính phủ Thụy Sĩ đi đầu vào ngày 4 tháng 3, Nga liên tiếp đón nhận làn sóng trừng phạt đồng bộ mở rộng sang tiền điện tử. Vào ngày 5 tháng 3, Singapore đã làm theo. Sau đó là Liên minh châu Âu vào ngày 9 tháng 3. Vào ngày 11 tháng 3, G7 (bao gồm Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ) đã đưa ra các biện pháp trừng phạt “để buộc Putin phải chịu trách nhiệm cho việc ông tiếp tục công kích Ukraine và cô lập Nga khỏi hệ thống tài chính toàn cầu”.

Do các quốc gia áp dụng những biện pháp trừng phạt này vẫn đang xem xét quy định về tiền kỹ thuật số, liệu cơ sở hạ tầng pháp lý của họ có cho phép thực hiện lệnh trừng phạt tiền điện tử hay không?

Thụy Sĩ

Thụy Sĩ là nước đầu tiên áp dụng các biện pháp trừng phạt chống lại Nga. Cùng ngày hôm đó, một thành viên quốc hội Thụy Sĩ đã đệ đơn khiếu nại hình sự đối với Credit Suisse vì những vi phạm lệnh trừng phạt tiềm ẩn liên quan đến việc tiêu hủy các tài liệu cho vay của các nhà tài phiệt Nga. Những người này đã bắt đầu chuyển hàng tỷ đô la tiền điện tử từ Thụy Sĩ sang Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. UAE đã thông qua luật tiền điện tử trên toàn quốc đầu tiên vào ngày 9 tháng 3.

Isabelle Rösch, nhân viên báo chí tại Bộ Tài chính Liên bang Thụy Sĩ, giải thích:

“Các quy định của sắc lệnh trừng phạt ngày 4 tháng 3 áp dụng cho tiền điện tử theo cách tương tự như đối với các tài sản khác, bao gồm cả việc đóng băng tài sản của những cá nhân và tổ chức bị nêu tên. Các công ty/tổ chức tài chính crypto phải thông báo cho cơ quan chức năng về trường hợp thực thi biện pháp trừng phạt tiền điện tử. Hành vi vi phạm điều cấm theo Đạo luật Cấm vận năm 2002 sẽ bị xử lý hình sự, trong đó sắc lệnh đề cập đến Điều 32”.

James Reardon, một cộng sự cấp cao tại MLL Meyerlustenberger Lachenal Froriep có trụ sở tại Geneva, nói thêm:

“Ví dụ: theo Điều 15, Đoạn 1 của sắc lệnh, nếu ai đó không đóng băng tiền điện tử thuộc sở hữu của một cá nhân hoặc tổ chức bị nêu tên, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự với hình phạt tù đến 1 năm và phạt tiền 500.000 franc (khoảng 534.000 đô la). Trong những trường hợp nghiêm trọng, người phạm tội có thể bị phạt tù tới 5 năm và phạt tiền 1.000.000 franc (khoảng 1.070.000 đô la)”.

Singapore

Singapore là quốc gia châu Á đầu tiên áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với Nga, thông qua Monetary Authority of Singapore (MAS), bao gồm cả giao dịch tiền điện tử, vì cuộc xâm lược Ukraine. Các biện pháp trừng phạt đã được nêu chi tiết trên trang web của Bộ Ngoại giao nước này.

Phó giám đốc truyền thông Jacqueline Ong của MAS cho biết trong một cuộc phỏng vấn:

“Các biện pháp trừng phạt áp dụng như nhau đối với tất cả các tổ chức tài chính (FI) ở Singapore, bao gồm cả nhà cung cấp dịch vụ token thanh toán kỹ thuật số. Điều này nhằm đảm bảo hệ thống tài chính của Singapore không bị các nỗ lực lách lệnh trừng phạt ảnh hưởng, do có sự liên kết rộng rãi giữa các bên tham gia khác nhau trong hệ thống tài chính.

Các FI kinh doanh tiền điện tử bắt buộc phải tuân thủ lệnh trừng phạt. Họ phải có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, chẳng hạn như thủ tục xác minh danh tính khách hàng và người thụ hưởng của khách hàng. Họ được yêu cầu sàng lọc khách hàng và các đối tác giao dịch để tránh giao dịch với thực thể hoặc hoạt động bị cấm. Nếu FI có bất kỳ thông tin nào về các thực thể hoặc hoạt động bị cấm, họ phải thông báo cho MAS ngay lập tức. Họ cũng được yêu cầu chứng minh sự tuân thủ của họ đối với MAS và phải chịu sự giám sát, kiểm tra của MAS.

MAS sẽ thực hiện các hành động pháp lý thích hợp đối với FI, bao gồm cả áp dụng hình phạt tài chính, nếu họ bị phát hiện vi phạm lệnh trừng phạt”.

Liên minh châu Âu (EU)

Đối tác sáng lập Andrea Puccio tại công ty luật Puccio Penalisti Associati giải thích:

“Các biện pháp trừng phạt tiền điện tử của EU đối với Nga được thực hiện vào ngày 9 tháng 3 nhằm mục đích nhắm đến crypto của các thực thể và cá nhân Nga. Theo luật châu Âu, các quốc gia thành viên chịu trách nhiệm thực hiện biện pháp trừng phạt tiền điện tử của EU bằng cách đưa ra hình phạt dân sự hoặc hình sự cụ thể ở cấp quốc gia. Ví dụ, ở Ý, Nghị định lập pháp số 221/2017 quy định các hình phạt dân sự và hình sự đối với hành vi vi phạm biện pháp hạn chế của EU liên quan đến xuất khẩu”.

Niklas Schmidt, một đối tác tại công ty luật Wolf Theiss, nói thêm rằng:

“Không có kẽ hở nào cho những kẻ lách lệnh trừng phát bằng cách sử dụng tiền điện tử ở Áo. Đạo luật trừng phạt năm 2010 (Sanktionengesetz 2010) quy định việc thực hiện các biện pháp trừng phạt của Liên hợp quốc và EU. Đạo luật cho phép ngân hàng quốc gia Áo đóng băng tiền điện tử của các cá nhân và tổ chức bị trừng phạt, cho phép tòa án ghi nhận việc đóng băng tài sản trong sổ đăng ký công ty, cho phép Bộ trưởng nội vụ áp đặt các hạn chế đi lại đối với các cá nhân bị trừng phạt, v.v.

Quan trọng nhất, Luật trừng phạt năm 2010 quy định các hình phạt tư pháp và hành chính được áp dụng đối với những người vi phạm các biện pháp trừng phạt. Hình phạt tối đa được đưa ra là phạt tù đến 1 năm hoặc phạt tiền lên đến 360 mức tiền lương hàng ngày. Đạo luật này cũng không yêu cầu các cơ quan hành chính phải có nghĩa vụ thông báo cho Ủy ban EU về các vụ trừng phạt”.

Luật trừng phạt của EU có điều khoản tố cáo mà các quốc gia thành viên có thể đã hoặc chưa thể áp dụng thành luật. Puccio đã chỉ ra:

“Tiền điện tử dường như nằm trong định nghĩa rất rộng về “dịch vụ tài chính, sản phẩm và thị trường cũng như phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố” theo Chỉ thị (EU) 2019/1937, nhằm mục đích bảo vệ những người tố cáo, là những người báo cáo vi phạm luật của EU nhưng không cung cấp phần thưởng tài chính cho việc làm như vậy”.

Intersentia, một nhà xuất bản hợp pháp có trụ sở tại Cambridge, Vương quốc Anh, cho biết:

“Các biện pháp trừng phạt của EU được áp dụng cho cả chế độ và nghi ngờ tài trợ khủng bố. Nhưng những biện pháp trừng phạt này đã phát triển một cách “tự nhiên”, mà không có sự suy tính đầy đủ về một số vấn đề cơ bản… Điều này đã dẫn đến một vụ kiện tụng lớn trước tòa Court of Justice (CJEU). Cơ sở pháp lý mới và các phán quyết gần đây của CJEU đã giải quyết được một số khó khăn, nhưng “nghiêm túc thực hiện các biện pháp trừng phạt” sẽ phát sinh nhiều vấn đề mới đối với việc thực thi của quốc gia, bao gồm nhiều lĩnh vực: luật hình sự, luật hiến pháp, luật quốc tế và luật châu Âu” – và có lẽ, khi quy định Markets in Crypto-assets (Thị trường trong tiền điện tử – MiCA) được ban hành cũng vậy.

Vào ngày 14 tháng 3, Ủy ban Kinh tế và Tiền tệ đã bỏ phiếu ủng hộ luật MiCA được đề xuất. Luật này điều chỉnh bền vững tài sản kỹ thuật số, giúp các công ty tiền điện tử dễ dàng mở rộng ra khắp 27 quốc gia thành viên của EU bằng cách cấp giấy phép “hộ chiếu” có giá trị giữa các quốc gia sau khi được phê chuẩn. Bước tiếp theo của MiCA sẽ là các cuộc đàm phán không chính thức giữa Nghị viện Châu Âu, Ủy ban Châu Âu và Hội đồng Châu Âu. Khi họ đạt được sự đồng thuận, luật sẽ được ban hành với thời gian chuyển tiếp 6 tháng cho tất cả các quốc gia thành viên EU để điều chỉnh mọi tổ chức phát hành và cung cấp dịch vụ tiền điện tử – ngoại trừ CBCD.

Vương quốc Anh

Sau khi phát hành một báo cáo vào năm 2021, Bank of England bắt đầu phát triển khuôn khổ quy định về tiền điện tử.

Jonathan Brogden, đối tác tại công ty luật DAC Beachcroft, đã giải thích trong một cuộc phỏng vấn:

“Về vấn đề luật trừng phạt của Vương quốc Anh, mặc dù không được nêu tên cụ thể, nhưng chắc chắn tiền điện tử nằm trong định nghĩa rất rộng về “nguồn lực kinh tế”, buộc loại tài sản này phải tuân theo chế độ trừng phạt của Vương quốc Anh. Cơ quan quản lý của Vương quốc Anh, Financial Conduct Authority (FCA), gần đây đã ban hành hướng dẫn xác nhận quan điểm của họ rằng các quy định trừng phạt tài chính coi crypto giống như những dạng tài sản khác. Hành vi sử dụng tiền điện tử để cố gắng lách lệnh trừng phạt kinh tế sẽ bị coi là vi phạm hình sự theo cả quy định trừng phạt và rửa tiền của Vương quốc Anh.

Gần đây, FCA đã liên hệ với các công ty tiền điện tử đã đăng ký ở Vương quốc Anh và nhắc nhở về việc áp dụng biện pháp trừng phạt. Các công ty thuộc quyền quản lý có nghĩa vụ báo cáo hoạt động đáng ngờ cho cơ quan quản lý và cơ quan hình sự của Vương quốc Anh.

Theo chế độ trừng phạt của quốc gia này, nếu bạn biết hoặc có lý do hợp lý để nghi ngờ bạn đang sở hữu hoặc kiểm soát các quỹ hoặc nguồn lực kinh tế của một người bị trừng phạt, bạn phải phong tỏa, không giao dịch hoặc cung cấp dịch vụ hoặc hành động vì lợi ích của người bị trừng phạt và báo cáo tình hình cho chính quyền. Hành vi vi phạm lệnh trừng phạt của Vương quốc Anh có thể bị xử phạt bằng nhiều điều khoản khác nhau về hình phạt tù và phạt tiền cũng như các hình phạt dân sự”.

Tuy nhiên, 150 công ty tiền điện tử chưa đăng ký ở Anh có thể tránh được các quy định trừng phạt, theo Annabel Goulding và Michael Ruck của công ty luật K&L Gates.

Canada

Danielle Prenevost của Canadian Securities Administrators (CSA) giải thích:

“Vào ngày 14/3, CSA đã ban hành một tuyên bố áp đặt các biện pháp trừng phạt tiền điện tử bằng cách sửa đổi Quy định về biện pháp kinh tế đặc biệt (Nga), áp dụng cho tất cả những người tham gia thị trường tiền điện tử như tổ chức phát hành, thị trường, cơ quan thanh toán bù trừ, tổ chức lưu ký (custody), tất cả các nhóm đối tượng đăng ký bao gồm cả nền tảng giao dịch, quỹ hưu trí, đầu tư, quỹ tương hỗ và những người quản lý của họ. CSA thực hiện bước này để khuyến khích tất cả các bên tham gia thị trường thực hiện trách nhiệm kiểm tra và cân nhắc việc xin ý kiến chuyên gia để hiểu, tuân theo và liên tục giám sát các nghĩa vụ theo quy định”.

Mặc dù vậy, Tae Young Bae, một phóng viên của Association of Certified Sanctions Specialists, nhấn mạnh rằng luật trừng phạt của Canada cho đến nay vẫn chưa được thực thi một cách có ý nghĩa.

Nhật Bản

Vào ngày 14/3, trích dẫn khả năng Nga dựa vào tiền điện tử để tránh các lệnh trừng phạt, Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) của Nhật Bản đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với tài sản kỹ thuật số. Những người không tuân thủ sẽ bị phạt tù đến 3 năm hoặc 1 triệu yên (khoảng 8.100 đô la).

Hoa Kỳ

Vào ngày 11 tháng 3, Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã ban hành hướng dẫn mới nêu rõ rằng các lệnh trừng phạt liên quan đến Nga của Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài áp dụng cho tiền điện tử. Sau đó, tiếp theo là các lệnh trừng phạt bổ sung đối với hoạt động nước ngoài có hại của Nga vào ngày 24 tháng 3.

Thông báo của Bộ Tài chính được đưa ra sau khi công bố các quy định mới nhằm thực hiện lệnh trừng phạt Nga vào ngày 1 tháng 3. Bộ Tư pháp đã thành lập Lực lượng Đặc nhiệm KleptoCapture vào ngày 2 tháng 3 để thực thi các lệnh trừng phạt sâu rộng.

Vào ngày 9 tháng 3, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã ký Sắc lệnh về Đảm bảo phát triển tài sản kỹ thuật số có trách nhiệm, với việc Nga xâm lược Ukraine đã nâng cao tầm quan trọng về an ninh quốc gia của tiền điện tử. Sắc lệnh nêu bật tầm quan trọng của tài sản kỹ thuật số trong việc duy trì vị trí dẫn đầu về công nghệ của Hoa Kỳ trong một thế giới ngày càng cạnh tranh và tạo ra sự cân bằng đúng đắn giữa thúc đẩy đổi mới bền vững, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và giảm thiểu rủi ro an ninh quốc gia do sử dụng bất hợp pháp tài sản kỹ thuật số. Lệnh hành pháp còn yêu cầu chế độ báo cáo liên ngành từ một loạt các bên liên quan thuộc nhánh hành pháp, bao gồm cả Cục Dự trữ Liên bang, trước đó đã phát hành một báo cáo về CBDC.

Ủy ban Ngân hàng, Gia cư và Các vấn đề Đô thị thuộc Thượng viện Hoa Kỳ đã tổ chức một phiên điều trần vào ngày 17 tháng 3 với tiêu đề “Tìm hiểu vai trò của tài sản kỹ thuật số trong tài chính bất hợp pháp”, tập trung vào cách tài sản kỹ thuật số được sử dụng trong Chiến tranh Nga-Ukraine.

Nhà sáng lập và CEO Emin Gün Sirer của Ava Labs đã chỉ ra:

“Tiền điện tử (bao gồm cả dịch vụ trộn) sẽ là công cụ kém cõi để trốn tránh các lệnh trừng phạt Nga vì hai lý do: (1) Có sự minh bạch trong thời gian thực để hiểu những dòng chảy nào đang diễn ra trong toàn bộ nền kinh tế tiền điện tử; (2) Không có thanh khoản để vận hành nền kinh tế G20 bằng tiền điện tử”.

Một số người tham gia ngành tiền điện tử tỏ ra không hài lòng với hướng dẫn tuân thủ các biện pháp trừng phạt của OFAC có phạm vi tiếp cận xuyên biên giới. Dean Zerbe, đối tác tại công ty luật ZMFF&J và là đồng tác giả của các quy định về thuế của Hoa Kỳ đối với hoạt động tố cáo, cho biết G7, EU, Singapore và Thụy Sĩ “cần phải học hỏi những gì Hoa Kỳ đã biết – những người tố cáo rất quan trọng trong việc phát hiện và phơi bày tiền được che dấu. Những nỗ lực tìm kiếm tiền điện tử của các nhà tài phiệt Nga phải bao gồm chương trình tăng cường thưởng cho những người tố giác. Một đội quân nhỏ gồm các luật sư, kế toán, nhà môi giới tiền điện tử và chủ ngân hàng đang giúp các nhà tài phiệt giấu tiền của họ”.

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn

• SEC từ chối đề xuất Bitcoin ETF giao ngay ARK 21Shares
• Nga không trốn tránh các lệnh trừng phạt bằng tiền điện tử, theo Chainalysis
• Anonymous và các nhóm hacker tấn công Đài truyền hình Nga

Đình Đình

Theo Cointelegraph