Trang chủ Kiến Thức Crypto Uniswap là gì? Sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất hoạt...

Uniswap là gì? Sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất hoạt động trên blockchain Ethereum

Trong không gian DeFi luôn thay đổi, một giao thức đã thiết lập mình là vua không thể tranh cãi của blockchain – Uniswap. Sàn giao dịch phi tập trung này không chỉ mở đường cho các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) mà còn liên tục tái tạo toàn bộ hệ sinh thái với mỗi lần nâng cấp mới.

Uniswap là gì?

Từ những khởi đầu khiêm tốn với việc hỗ trợ các giao dịch token đơn giản vào năm 2018, Uniswap đã biến đổi thành một “tắc kè hoa” tiền điện tử linh hoạt, thích ứng một cách liền mạch với các yêu cầu của thị trường. Tính thanh khoản tập trung trong V3 đã mang lại một cuộc cách mạng về hiệu quả vốn. Với sự ra mắt của Uniswap V4, giao thức này đã được nâng cấp lần nữa, cung cấp khả năng tùy chỉnh chưa từng có thông qua “Hooks” và tiết kiệm gas hơn.

Sự biến hóa liên tục của Uniswap không chỉ là để duy trì sự thống trị của mình trong DeFi, khi nó đang nắm giữ hơn 5.772 tỷ đô la trong tổng giá trị bị khóa. Không, giao thức luôn thay đổi này giữ cho toàn bộ không gian tiền điện tử luôn căng thẳng, buộc các đối thủ phải thích nghi hoặc bị bỏ lại phía sau trong dòng chảy sáng tạo không ngừng của nó.

Không có gì ngạc nhiên khi Uniswap đã giành giải “Dự án DeFi Sáng tạo nhất” tại Giải thưởng Crypto CoinMarketCap 2024. Khi giao thức của bạn là một biến thể hàng đầu của tiền điện tử, liên tục thay đổi để giải quyết các vấn đề mới, sự công nhận đó là điều tất yếu.

Lưu ý: Giải thưởng Dự án DeFi Sáng tạo nhất được trao cùng với sự hợp tác của Chainwire – nền tảng phân phối thông cáo báo chí về crypto và blockchain hàng đầu, được sử dụng bởi hơn 400 thương hiệu và cơ quan PR trên toàn thế giới.

Với Uniswap V4 và các tính năng như Hooks, hãy cùng khám phá cách mà nhà lãnh đạo DeFi này tiếp tục đẩy giới hạn của những gì có thể.

Uniswap V1: Tháng 11 năm 2018

Hayden Adams đã thành lập Uniswap (V1) như một giao thức trao đổi phi tập trung để giao dịch các token ERC-20 trên blockchain Ethereum vào ngày 2 tháng 11 năm 2018. Uniswap V1 là một tập hợp các hợp đồng thông minh cho phép người dùng swap các token mà không cần đến sổ lệnh hoặc trung gian. Thay vào đó, nó sử dụng một thuật toán tạo lập thị trường sản phẩm không đổi, tự động điều chỉnh giá của các token dựa trên cung và cầu.

Uniswap V1 chỉ hỗ trợ các cặp giao dịch ERC-20 trên Ethereum. Giao thức hoàn toàn phi tập trung, không cần sự cho phép và chống kiểm duyệt, nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể swap hoặc niêm yết một token mà không cần sự cho phép. Token UNI đã được ra mắt vào ngày 16 tháng 9 năm 2020.

Uniswap V2: Tháng 5 năm 2020

Uniswap V2 ra mắt vào những ngày đầu của DeFi Summer năm 2020, mang đến cho giao thức các cặp giao dịch ERC-20, khi ban đầu tất cả các cặp đều được ghép với WETH. Sự bổ sung này đã tăng đáng kể tính tiện ích cho các nhà giao dịch trên Uniswap. Tính linh hoạt này được tăng cường hơn nữa với việc giới thiệu Flash Swaps, cho phép thực hiện và thanh toán giao dịch hiệu quả hơn.

Hơn thế nữa, Uniswap V2 đã triển khai các nguồn cấp dữ liệu giá khó thao túng hơn trên giao thức, giúp nền tảng của họ an toàn trước những kẻ thao túng giá đang tìm cách tấn công nền tảng.

Uniswap là gì?

Nguồn: Uniswap Blog

Uniswap V3: Tháng 5 năm 2021

Chỉ một năm sau, Uniswap V3 đã được phát hành, mang đến khái niệm thanh khoản tập trung nổi tiếng cho không gian DeFi. Thanh khoản tập trung cho phép hiệu quả vốn lớn hơn đáng kể so với mô hình AMM ban đầu thông qua việc tập trung thanh khoản trong các pool thanh khoản. Hơn nữa, điều này cũng mang lại cho các nhà cung cấp thanh khoản cơ hội kiếm được phí lớn thông qua thanh khoản mà họ cung cấp, miễn là họ đủ nhạy bén để giữ thanh khoản của mình trong phạm vi giao dịch hiện tại.

Uniswap là gì?

Nguồn: Uniswap Blog

Uniswap V3 cũng có một nhược điểm đáng kể. Các nhà cung cấp thanh khoản thụ động đã không thể tận dụng lợi ích của Uniswap V3 và những người thiếu kinh nghiệm với nó cũng bị thua lỗ do thua lỗ tạm thời (Impermanent Loss). Tuy nhiên, mô hình thanh khoản tập trung vẫn được chấp nhận rộng rãi và từ đó đã được sao chép hoặc điều chỉnh thành nhiều mô hình khác nhau, với hầu hết các AMM nổi bật đều triển khai một số dạng mô hình thanh khoản tập trung trên nền tảng của họ.

Uniswap V4: Hooks và Pool tùy chỉnh

Nhanh chóng tiến đến hai năm sau, Uniswap V4 đã ra mắt vào ngày 12 tháng 6 năm 2023 – sự phát triển mới nhất của Uniswap.

Uniswap V4 giới thiệu khái niệm “Hooks” vào nền tảng. Hooks về cơ bản là các hợp đồng được thực hiện tại các điểm xác định trong vòng đời của một hành động trong pool. Những điểm này có thể bao gồm, nhưng không giới hạn, khi một pool được thiết lập, khi thanh khoản được thêm hoặc rút, và khi các giao dịch được thực hiện trong pool. Những hooks này cho phép tăng tính tùy chỉnh đối với các pool đã triển khai trên Uniswap V4, cho phép các nhà tạo pool kiểm soát nhiều hơn hành vi của pool của họ.

Thực tế, cùng với việc công bố mã nháp cho Uniswap V4, team Uniswap cũng đã phát hành một bộ mã mẫu cho các hooks mà họ đã viết để minh họa những gì có thể làm với chúng. Những mẫu mã này bao gồm:

  • Một pool nhà tạo lập thị trường trung bình trọng số thời gian (TWAMM)
  • Phí động dựa trên biến động hoặc các đầu vào khác
  • Lệnh giới hạn on-chain
  • Gửi thanh khoản ngoài phạm vi vào các giao thức cho vay
  • Oracle tùy chỉnh on-chain, chẳng hạn như oracle geomean
  • Phí pool thanh khoản tự động gộp lại vào các vị trí pool thanh khoản
  • Lợi nhuận giá trị tối đa có thể chiết xuất (MEV) nội bộ được phân phối lại cho các nhà cung cấp thanh khoản

Ngoài các hooks, Uniswap V4 cũng được thiết kế để chạy từ một hợp đồng singleton. Điều này có nghĩa là tất cả các pool sẽ chia sẻ một hợp đồng duy nhất, trái ngược với kiến trúc hiện tại khi mỗi pool có hợp đồng thông minh riêng. Điều này dự kiến sẽ tạo ra tiết kiệm lên đến 99% cho các trader khi việc chuyển token được giảm thiểu trong các giao dịch swap liên quan đến hơn một pool. Hơn nữa, hợp đồng singleton cho phép kế toán nhanh chóng, có nghĩa là các thay đổi trong mỗi pool được ghi lại dưới dạng thay đổi ròng thay vì vào cuối mỗi giao dịch swap, tăng thêm tiết kiệm cho người dùng.

Kiến trúc singleton

‘Kiến trúc singleton’ là một tính năng quan trọng vì nó loại bỏ yêu cầu 1 pool: 1 hợp đồng. Tính năng này hợp nhất tất cả các pool vào một hợp đồng, do đó làm cho việc tạo pool và các giao dịch hoán đổi đa pool trở nên hiệu quả hơn về chi phí. Một ước tính về chi phí gas cho việc tạo một pool mới được ước tính là giảm đáng kể đến 99%.

Mặc dù điều này cải thiện hiệu quả đáng kể, một số người cho rằng nó cũng làm cho Uniswap dễ bị tổn thương hơn trước các sự kiện thiên nga đen.

Hệ thống kế toán nhanh

Hệ thống kế toán nhanh được thiết lập để bổ sung cho kiến trúc singleton bằng cách tối ưu hóa việc chuyển tài sản bằng cách làm việc trên số dư ròng thay vì chuyển tài sản vào cuối mỗi giao dịch swap. Điều này đơn giản hóa quy trình swap token và mang lại sự giảm chi phí gas hơn nữa.

Quản trị

Uniswap V4 sẽ tiếp tục việc quản trị do cộng đồng điều hành, phát hành mã nguồn theo Giấy phép Nguồn Kinh doanh 1.1 (Business Source License 1.1). Điều này giới hạn việc chia nhánh thương mại trong bốn năm trước khi chuyển đổi sang giấy phép GPL. Quản trị Uniswap và Uniswap Labs sẽ giữ quyền cấp các ngoại lệ, đảm bảo giao thức vẫn mở và thích ứng.

Tranh cãi về Giấy phép

Hiện tại, mã nháp của Uniswap V4 đã được công khai, phát hành dưới giấy phép Nguồn Kinh doanh (BUSL). Team cũng đã mở mã nguồn để công chúng có thể đóng góp. Quyết định phát hành mã nguồn dưới giấy phép BUSL đã bị chỉ trích từ nhiều nhà phát triển, họ phê phán việc sử dụng thuật ngữ “mã nguồn mở” để mô tả mã nguồn mới của Uniswap V4. Mặc dù BUSL cho phép mã được sao chép, sửa đổi và đóng góp, nhưng không cho phép mã được sử dụng cho các mục đích thương mại trong bốn năm tới. Điều này thực tế làm cho nó trở thành giấy phép độc quyền và trong hầu hết các vòng tròn phát triển, sẽ không được coi là “mã nguồn mở”.

Nhà sáng lập và CEO của Uniswap, Hayden Adams, và team đã phản hồi rằng bốn năm không phải là thời gian dài và rằng sự bảo vệ mà giấy phép mang lại khuyến khích sự đổi mới. Tuy nhiên, các nhà phát triển khác lại cho rằng giấy phép này ngăn cản sự đổi mới do lo ngại về khiếu nại bản quyền đối với bất kỳ mã nào trông tương tự. Adams đã rút lại, tuyên bố rằng “nguồn có sẵn là chính xác hơn.”

Ngoài ra, một số thành viên của cộng đồng DeFi cũng đã cáo buộc rằng các khái niệm của Uniswap V4 dường như có những điểm tương đồng với mã nguồn mở từ các team khác. Các cáo buộc này bao gồm việc sao chép các giao thức như Crocswap (nay là Ambient Finance) và Shell protocol. Hơn nữa, một số người dùng DeFi còn suy đoán rằng thông báo về Uniswap V4 đã được đẩy nhanh do Ambient Finance, một giao thức giao dịch phi tập trung, gợi ý về việc ra mắt sắp tới của họ vào đầu tuần. Ambient Finance sau đó đã ra mắt trên mạng chính Ethereum.

Uniswap V4 khác với Sushiswap V3 như thế nào?

Được coi là một trong những đối thủ lớn nhất của Uniswap, SushiSwap đã fork từ Uniswap vào năm 2020 và bắt đầu phát triển theo các hướng khác nhau — với Uniswap chủ yếu tập trung vào hiệu quả sử dụng vốn và các sản phẩm dựa trên Ethereum, trong khi SushiSwap chọn hướng tiếp cận đa chuỗi (multi-chain) và danh mục sản phẩm DeFi đa dạng hơn. Trong khi Uniswap và Sushiswap đang hoạt động trên phiên bản thứ ba (V3) của mình, có những khác biệt tinh tế trong cách tạo ra các pool thanh khoản và cách tính phí. Uniswap cung cấp cho các nhà cung cấp thanh khoản (LPs) ba mức phí (0.05%, 0.30%, và 1.0%) cho việc tạo pool, cùng với phí động cho mỗi giao dịch. Trong khi đó, SushiSwap tính một mức phí cố định là 0.30% cho mỗi giao dịch, với 0.25% phí được phân phối cho các LPs.

Uniswap V4 sẽ tiếp tục phân biệt hai nền tảng này bằng cách cung cấp cho các nhà phát triển các công cụ cần thiết để tạo ra các loại nhóm phức tạp và tinh tế hơn. Nó cũng tăng cường nỗ lực cải thiện hiệu quả sử dụng gas.

Trong khi đó, Sushi tiếp tục mở rộng đa chuỗi của mình, gần đây mở rộng sang hệ sinh thái Core. Vào tháng 7 năm 2022, AMM đa chuỗi đầu tiên, SushiXSwap, đã được ra mắt hợp tác với LayerZero’s Stargate để cung cấp hoán đổi đa chuỗi trên Ethereum và các chuỗi EVM như Polygon, Optimism, Arbitrum, BNB Chain, Avalanche và Fantom.

Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin: https://t.me/tapchibitcoinvn

Theo dõi Twitter (X): https://twitter.com/tapchibtc_io

Theo dõi Tiktok: https://www.tiktok.com/@tapchibitcoin

 Ông Giáo

Theo CoinMarketCap

MỚI CẬP NHẬT

Đô la Mỹ, chứng khoán lao dốc và crypto tăng giá khi Trump gia...

Thị trường crypto đã tránh được những tác động tiêu cực từ đợt công kích mới nhất của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm...

Hoạt động mua Bitcoin của Strategy chỉ tác động tối thiểu đến giá BTC

Theo Matthew Sigel, Trưởng bộ phận nghiên cứu tài sản số tại VanEck, các đợt mua Bitcoin (BTC) theo chương trình "Strategy" hàng tuần...

Nhà phân tích của Bloomberg: Bitcoin, dầu mỏ và chứng khoán chuẩn bị sụp...

Chiến lược gia hàng hóa của Bloomberg, Mike McGlone, dự báo rằng thị trường Mỹ có thể đối mặt với một đợt điều chỉnh...
ada-tang-gia

ADA khởi sắc với tín hiệu tăng giá – Đâu là điểm đến tiếp...

Cardano (ADA) ghi nhận mức tăng 4% vào thứ Ba, tiến sát ngưỡng $0,65, cho thấy tín hiệu khởi sắc trong xu hướng phục...
Mantra cho biết CEO đã bắt đầu đốt 150 triệu token OM của mình

Mantra cho biết CEO đã bắt đầu đốt 150 triệu token OM của mình

John Patrick Mullin, nhà sáng lập kiêm CEO của Mantra, đã khởi động quá trình unstaking 150 triệu token OM của mình để chuẩn...

Token RSR “có liên kết” với Paul Atkins tăng 13% sau khi được niêm...

Token quản trị cho stablecoin Reserve Protocol, Reserve Rights (RSR), được ra mắt bởi công ty trước đây được cố vấn bởi Chủ tịch...
sol-tang-gia

SOL tạo đà tăng trưởng mạnh mẽ khi Solana vượt trội các Blockchain khác

Solana (SOL) tiếp tục khẳng định vị thế vững chắc trên nhiều phương diện, khi duy trì cấu trúc tăng giá ổn định trong...

Ethereum giữ mức $1.600 – Trader cần chú ý đến các tín hiệu quan...

Ethereum (ETH) vẫn chưa thể vượt qua bức tường cung quan trọng gần mốc $2.330, mức có thể giúp xác định quỹ đạo ngắn...
altcoin

Top 3 altcoin đáng chú ý trong tuần cuối của tháng 4

Thị trường crypto phục hồi ổn định trong vài ngày qua, giúp các altcoin và Bitcoin lấy lại phong độ. Tuy nhiên, đà tăng...

Cổ phiếu công ty Upexi của Mỹ tăng 630% sau khi gọi vốn 100...

Upexi, một công ty sở hữu thương hiệu chuyên về quản lý chuỗi cung ứng, vừa chính thức mở rộng sang lĩnh vực tiền...
Trang mới cho thị trường tiền điện tử

Paul Atkins nhậm chức chủ tịch SEC: Trang mới cho thị trường tiền điện...

Paul Atkins đã chính thức tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch thứ 34 của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC),...
ngay-22-4-phan-tich

Phân tích kỹ thuật ngày 22 tháng 4: SPX, DXY, BTC, ETH, XRP, BNB,...

Chỉ số Đô la Mỹ (DXY) bất ngờ trượt dốc dưới ngưỡng 98 vào ngày 21/4, đánh dấu mức thấp nhất trong ba năm...

PI Network (PI) hướng đến việc xem xét lại mức $0,40 khi áp lực...

Pi Network (PI) đã có xu hướng giảm đều đặn kể từ ngày 26 tháng 2, mất 72% giá trị khi tâm lý bi...

5 điều cần biết về Bitcoin trong tuần này

Bitcoin (BTC) đang hướng đến đỉnh mới trong tháng 4 khi bất ổn vĩ mô bất ngờ trở thành “cơn gió thuận” thúc đẩy...

Giá Bitcoin vượt 88.000 USD khi BTC tăng tốc tách rời khỏi thị trường...

Bitcoin (BTC) đã củng cố đà tách biệt khỏi thị trường chứng khoán khi bước vào phiên giao dịch Phố Wall ngày 21/4, trong...

Coinbase niêm yết hợp đồng tương lai XRP tại Mỹ

Ngày 21/4, Coinbase thông báo đã niêm yết hợp đồng tương lai cho XRP trên nền tảng giao dịch phái sinh tại Mỹ. Đây...