Web 3.0 đang trở nên nóng hơn bao giờ hết. Mùa thu năm ngoái, tất cả sự chú ý đều đổ dồn vào Metaverse và việc Facebook đổi tên thành Meta để tận dụng động lực liên quan đến các công nghệ này. Tổng số bằng sáng chế của Metaverse là rất lớn và Meta có rất nhiều bằng sáng chế tốt liên quan đến công nghệ của Metaverse, nhưng hiện tại dư luận đã chuyển sang khái niệm Web 3.0.
Những người chỉ trích các công ty độc quyền internet lớn, tập trung như Meta và Google đang tuyên bố rằng Web 3.0 sẽ khiến chúng ta thoát khỏi sự kiểm soát của các công ty này khi sử dụng trình duyệt World Wide Web. Nhưng liệu có bất kỳ động lực hoặc nền tảng công nghệ nào cho thấy người dùng nên chuyển từ Web 2.0 sang Web 3.0 hay không?
Dựa trên một số chỉ báo, có thể còn quá sớm để bắt đầu rời bỏ Web 2.0. Nền tảng này vẫn còn được sử dụng rất rộng rãi, mặc dù người dùng không phải lúc nào cũng hài lòng với sự kiểm soát của các công ty quảng cáo, phát trực tuyến và mạng xã hội, nhưng chắc chắn rằng các tổ chức này đang nắm trong tay thị trường có vốn hóa lớn nhất trong thế giới tài chính.
Nhiều CIO nhận ra rằng nền kinh tế được tạo ra bởi Web 2.0 vẫn mang lại thu nhập to lớn cho họ. Trên hết, dường như không có nhiều bằng sáng chế liên quan đến công nghệ Web 3.0 so với các công nghệ mới nổi khác như Metaverse, bao gồm các bằng sáng chế về tăng cường thực tế ảo.
Web 3.0 có nghĩa là gì? Theo Tim Berners-Lee và Tổ chức World Wide Web Consortium (W3C) của ông, có một số nguyên tắc cơ bản đằng sau ý tưởng về Web 3.0, quan trọng nhất trong số đó là khái niệm phi tập trung.
- Phi tập trung: Không cần sự cho phép từ cơ quan quản lý để đăng bất cứ thứ gì lên web, không có node kiểm soát trung tâm và vì vậy không có điểm lỗi duy nhất nào và không có tính năng ngắt “kill switch”. Điều này có nghĩa là mạng lưới sẽ giúp người dùng tránh khỏi kiểm duyệt và giám sát bừa bãi.
- Không phân biệt đối xử: Nếu một người trả tiền để kết nối Internet với chất lượng dịch vụ nhất định và người khác trả tiền để có dịch vụ chất lượng cao hơn, thì cả hai có thể giao tiếp ở cùng một cấp độ. Nguyên tắc công bằng này còn được gọi là Net Neutrality hay Tính trung lập của Internet.
- Thiết kế từ dưới lên: Thay vì code được viết và kiểm soát bởi một nhóm nhỏ chuyên gia, nó được phát triển dưới góc nhìn đầy đủ của tất cả mọi người, khuyến khích tối đa sự tham gia và thử nghiệm.
Tim thậm chí đã phát triển một nền tảng web phi tập trung có tên là Solid (Social Linked Data). Trang web tuyên bố rằng “Solid cho phép mọi người lưu trữ dữ liệu của họ một cách an toàn trong các cửa hàng dữ liệu phi tập trung được gọi là Pods, tương tự như máy chủ web bảo mật dành cho dữ liệu cá nhân. Khi dữ liệu được lưu trữ trong Pod của ai đó, họ sẽ kiểm soát những người và ứng dụng nào có thể truy cập vào nó”.
Một ứng dụng khác trong Web 3.0 là ThreeFold. Ứng dụng này mời người dùng “Tham gia cuộc cách mạng ngang hàng”, được hỗ trợ bởi việc triển khai blockchain và hứa hẹn mang đến “mạng lưới Internet P2P mã nguồn mở do nhân loại sở hữu”. Công ty là chủ đề chính trong một bài viết được đăng tải trên Forbes vào tháng 6 năm 2020, với tiêu đề: Mạng lưới phân phối ngang hàng lớn nhất hành tinh đang đặt nền móng cho mạng lưới internet phi tập trung.
Tất nhiên, Web 2.0 không bỏ qua bất kỳ điều nào trong số này và Jack Dorsey gần đây đã tweet về quyền sở hữu thực tế của Web 3.0:
“Bạn không sở hữu “web3”. VC và LP của họ thì có. Người dùng sẽ không bao giờ thoát khỏi “mồi nhử” của họ. Cuối cùng, đó lại là một thực thể tập trung với một nhãn mác khác. Người dùng cần nên biết rõ về những gì mà họ đang tham gia vào”.
Bỏ qua các vấn đề về quyền sở hữu cuối cùng, việc triển khai công nghệ thường kéo theo sự gia tăng các hồ sơ đăng ký bằng sáng chế liên quan đến các công nghệ đó. Khi nói đến công nghệ nền tảng web dựa trên mạng lưới ngang hàng (P2P) được hỗ trợ bởi blockchain hoặc các công nghệ nền tảng mạng ngang hàng khác, biểu đồ đường bên dưới cho thấy rằng, mặc dù số lượng hồ sơ bằng sáng chế mới đang tăng lên, nhưng chúng rất nhỏ so với các xu hướng công nghệ khác.
Số lượng bằng sáng chế liên quan đến công nghệ web phi tập trung | Nguồn: Clarivate Analytics
Dữ liệu cung cấp đại diện cho khoảng 4.500 phát minh tiềm năng trong không gian này, hầu hết được liên kết với blockchain. Số lượng bằng sáng chế mới được dự đoán sẽ giảm xuống so với mức đỉnh là 877 vào năm 2020. Trong khi đó, có hơn 63.000 phát minh liên quan đến blockchain, hơn 100.000 liên quan đến công nghệ Metaverse và hơn 2 triệu bằng sáng chế bao gồm các khía cạnh của việc xây dựng và sử dụng web nói chung. Số lượng các bằng sáng chế web phi tập trung đang giảm đi là dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy rằng, chúng không có cơ sở bảo vệ để khuyến khích các nhà đầu tư tích cực vào sự phát triển của không gian này.
Giống như nhiều giải pháp blockchain đang được phát triển, có một câu hỏi về việc liệu các ứng dụng này có thể mở rộng đến mức cần thiết để thay thế cơ sở hạ tầng Web 2.0 hiện có hay không. Các ứng dụng web phi tập trung nghe có vẻ rất cụ thể và có vẻ như chúng sẽ chủ yếu được sử dụng cho các mạng lưới riêng tư. Bảo mật giữa các bên có thể là tính năng thu hút, giúp người dùng rời khỏi các mạng lưới công khai, tập trung.
Ngoài các công ty như Microsoft, IBM, Oracle, Intel và các viện tài chính khác nhau của Trung Quốc, một số công ty nhỏ đã trở thành đối tác tiềm năng cho những CIO cần giải pháp web phi tập trung. Bright Data có nhiều bằng sáng chế web P2P tương tự như IBM và tuyên bố rằng, họ có bộ công cụ phát triển phần mềm (SDK) được cài đặt bởi các chủ sở hữu ứng dụng, cho phép người dùng chủ động và tự nguyện chọn các ứng dụng hoặc người dùng có thể tham gia vào mạng lưới. Đổi lại, cả hai bên đều được đền bù công bằng, khiến đây trở thành một trong những mạng lưới kỹ thuật số hợp tác duy nhất thuộc loại hình này.
Đầu tư vào việc phát triển danh mục bằng sáng chế để bảo vệ mạng lưới kỹ thuật số là dấu hiệu cho thấy công ty coi trọng công nghệ của mình và đã thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo có thể tiếp tục huy động thêm vốn để đầu tư.
Gần đây đã có nhiều cuộc trò chuyện về Web 3.0. Tuy nhiên, xét đến việc thiếu bằng sáng chế liên quan đến các công nghệ này, cùng sự hoài nghi về việc liệu nó có thực sự phi tập trung và tổ chức công khai hay không, hầu hết các CIO có lẽ nên tiếp tục đầu tư vào Web 2.0. Ý tưởng về Web phi tập trung, có thể sử dụng công khai, với quy mô lớn dường như sẽ còn khá lâu mới có thể phát triển.
Tham gia Telegram của Tạp Chí Bitcoin để theo dõi tin tức và bình luận về bài viết này: https://t.me/tapchibitcoinvn
- Xây dựng lớp nhà phát triển mới cho Web3
- Web3 trỗi dậy: Token Metaverse tăng mạnh khi giá cổ phiếu của Meta lao dốc
- Bitcoin dựng nến đỏ $1.400 chỉ trong vài phút khi CPI tháng 1 của Mỹ tăng lên 7,5%
Việt Cường
Theo Forbes
