Metaplex là một giao thức phi tập trung hàng đầu trên blockchain Solana, được thiết kế để hỗ trợ việc tạo, quản lý, giao dịch và sử dụng các tài sản số, đặc biệt là NFT (non-fungible token) và token fungible. Ra mắt vào tháng 6/2021, Metaplex đã trở thành nền tảng cốt lõi của hệ sinh thái Solana, đóng vai trò tương tự như chuẩn ERC-721 và ERC-20 trên Ethereum. Với hơn 550 triệu tài sản số được tạo và 55 triệu ví duy nhất, Metaplex chiếm hơn 99,9% thị trường NFT trên Solana. 

MPLX Token là token tiện ích và quản trị (utility and governance token) của giao thức Metaplex, được sử dụng để thúc đẩy hoạt động trong hệ sinh thái và trao quyền cho cộng đồng thông qua Metaplex DAO. Dưới đây là thông tin chi tiết về MPLX token:

Thông tin cơ bản về MPLX Token

• Tên token: MPLX
• Tổng cung tối đa: 1 tỷ token
• Cung lưu hành: Khoảng 755,81 triệu MPLX (tính đến tháng 5/2025)
• Cung lưu hành hiện tại: Khoảng 999,98 triệu MPLX 

Chức năng của MPLX Token

MPLX token có vai trò đa dạng trong hệ sinh thái Metaplex:

• Quản trị (Governance):
  • MPLX holder có quyền tham gia Metaplex DAO, đề xuất và bỏ phiếu cho các quyết định quan trọng như nâng cấp giao thức, phân bổ quỹ, hoặc phát triển tính năng mới. Ví dụ, đề xuất MTP-001 gần đây đã thu hút sự tham gia của cộng đồng MPLX holder
  • 50% phí giao thức (bao gồm phí lịch sử) được chuyển đổi thành MPLX và đưa vào kho bạc Metaplex DAO để hỗ trợ các sáng kiến cộng đồng
• Tiện ích (Utility):
  • MPLX được sử dụng trong các hoạt động như mint NFT, giao dịch trên các công cụ như Candy Machine, Auction House, hoặc tham gia các chương trình như Metaplex Aura (mạng lập chỉ mục phi tập trung)
  • Hỗ trợ các tính năng như staking để nhận phần thưởng, với một số chương trình cung cấp APR hấp dẫn
  • MPLX cũng được sử dụng trong các chiến dịch khuyến khích như Earn Season 2, cung cấp phần thưởng cho các vault như MPLX-jitoSOL và MPLX-USDC
• Khuyến khích cộng đồng:
  • Metaplex đã phân phối 54 triệu MPLX thông qua airdrop cho người dùng sớm, bao gồm những người sử dụng Candy Machine, Auction Program, hoặc mint ít nhất 5 NFT
  • Các chương trình như cHack (hackathon tập trung vào NFT nén) đã phân bổ 1 triệu MPLX để khuyến khích nhà phát triển

Hệ sinh thái Metaplex

Metaplex là nền tảng toàn diện cho việc tạo và quản lý tài sản số trên Solana, với bốn thành phần chính:

• Digital Asset Standard (DAS): Chuẩn định dạng metadata cho NFT, đảm bảo khả năng tương tác giữa các dự án NFT, ví, thị trường, và dApps trên Solana
• Metaplex Program Library (MPL): Bộ chương trình on-chain hỗ trợ tạo, bán, mua và giao dịch NFT, bao gồm các công cụ như Candy Machine (dành cho mint NFT) và Auction House (thị trường NFT phi tập trung)
• Advanced Developer Tools và SDKs: Cung cấp các công cụ phát triển (JS, iOS, Android SDK) để đơn giản hóa việc xây dựng dApps, giúp Metaplex trở thành điểm khởi đầu lý tưởng cho nhà phát triển trên Solana
• Metaplex Aura: Mạng lập chỉ mục và cung cấp dữ liệu phi tập trung, hỗ trợ các dApps truy cập dữ liệu on-chain hiệu quả, được cung cấp bởi MPLX

Thành tựu nổi bật:

• Hơn 20 triệu NFT được mint, với 5,9 triệu người sưu tầm duy nhất, tạo ra hơn 3,4 tỷ USD doanh thu từ bán hàng sơ cấp và thứ cấp trong năm đầu tiên
• Giảm chi phí mint NFT hơn 80% (chỉ 0,15 USD so với 55–200 USD trên Ethereum), thân thiện với môi trường và giảm tắc nghẽn blockchain
• Q1 2025: Metaplex tạo ra 8,3 triệu USD phí giao thức, mua lại 22 triệu MPLX, và nâng cấp cơ sở hạ tầng để tối ưu hóa hơn 3 triệu NFT

Phân bổ và Tokenomics

• Phân bổ token (theo nguồn từ Metaplex Foundation):
  • Creators & Early Supporters: 21,9%
  • Metaplex Foundation: 20,31%
  • Metaplex DAO: 16%
  • Strategic Round Investors: 10,2%
  • Các phần còn lại dành cho đội ngũ, cố vấn, và thanh khoản
• Vốn huy động: Metaplex đã huy động 46 triệu USD qua hai vòng tài trợ (Private Round) vào tháng 1/2022
• TGE (Token Generation Event): Hoàn tất ngày 20/09/2022, với giá niêm yết ban đầu là 0,85 USD
• Mua lại token: Metaplex sử dụng 50% phí giao thức để mua lại MPLX, với hơn 6% tổng cung đã được mua lại kể từ tháng 6/2024, giúp giảm áp lực bán và tăng giá trị dài hạn

Điểm nổi bật và tiềm năng

• Thị phần lớn: Metaplex là giao thức lớn nhất trong hệ sinh thái Solana, hỗ trợ hầu hết các NFT và token trên blockchain này
• Cộng đồng mạnh mẽ: Với hơn 100.000 nhà sáng tạo, 5,7 triệu ví nắm giữ NFT, và 490 cá nhân thảo luận tích cực trên mạng xã hội, Metaplex có mức độ tương tác cao (điểm cảm xúc 87/100)
• Tích hợp hệ sinh thái: Metaplex hỗ trợ các dự án lớn như Kamino Finance, Orca, và Jito, với các vault phần thưởng như MPLX-jitoSOL và MPLX-USDC
• Định hướng tương lai: Metaplex Aura và các sáng kiến như cHack cho thấy cam kết mở rộng công cụ sáng tạo và cơ sở hạ tầng phi tập trung
• Tính bền vững: Là lựa chọn thân thiện với môi trường so với Ethereum, Metaplex thu hút các nhà sáng tạo tìm kiếm chi phí thấp và hiệu suất cao

Kết luận

MPLX token là trung tâm của Metaplex, giao thức dẫn đầu trong việc tạo và quản lý tài sản số trên Solana. Với vai trò quản trị và tiện ích, MPLX không chỉ hỗ trợ các hoạt động như mint NFT và giao dịch mà còn trao quyền cho cộng đồng định hình tương lai của giao thức thông qua Metaplex DAO. Dù có tiềm năng lớn nhờ thị phần mạnh mẽ và tích hợp sâu rộng, nhà đầu tư cần thận trọng với rủi ro biến động giá và nên nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tham gia.