XRP là token tiện ích gốc của XRP Ledger (XRPL), một blockchain mã nguồn mở được phát triển bởi Ripple Labs và ra mắt vào năm 2012. XRP được thiết kế để cách mạng hóa thanh toán xuyên biên giới, cung cấp giao dịch nhanh chóng (3-5 giây), chi phí cực thấp (dưới 1 cent mỗi giao dịch) và hiệu quả năng lượng vượt trội so với các blockchain sử dụng proof-of-work như Bitcoin. Với vai trò là cầu nối giữa các loại tiền tệ, XRP cho phép chuyển đổi giá trị liền mạch, loại bỏ nhu cầu sử dụng trung gian tài chính truyền thống như SWIFT, vốn chậm và tốn kém.

Cơ chế và công nghệ

XRP được pre-mined với tổng cung cố định 100 tỷ token, được phân bổ như sau: 80 tỷ token thuộc về Ripple Labs từ các nhà sáng lập (David Schwartz, Jed McCaleb, Arthur Britto), và 20 tỷ được phân phối cho các cá nhân và tổ chức khác. Hiện tại, Ripple Labs nắm giữ khoảng 45% tổng cung, với 55 tỷ XRP được khóa trong các tài khoản escrow để phát hành dần theo lịch trình minh bạch, nhằm tránh lạm phát thị trường. Mỗi giao dịch trên XRPL yêu cầu một khoản phí nhỏ (thường dưới 0,00001 XRP), và toàn bộ phí này được đốt, khiến XRP trở thành token giảm phát. Cơ chế này làm giảm nguồn cung theo thời gian, có thể thúc đẩy giá trị dài hạn. XRPL cũng cho phép token hóa các tài sản khác, từ stablecoin như RLUSD đến điểm thưởng hoặc tài sản thực, mở rộng tiện ích vượt xa XRP.

Lịch sử và mục đích

XRP ra đời với mục tiêu giải quyết những hạn chế của hệ thống thanh toán quốc tế truyền thống, vốn mất 3-5 ngày để xử lý, chi phí cao (phí trung bình 1-3%) và thiếu minh bạch. Ripple Labs nhắm đến việc tích hợp XRPL vào hệ thống tài chính toàn cầu, hợp tác với các ngân hàng và tổ chức như Santander, UBS, Standard Chartered và SBI Holdings để sử dụng XRP như một cầu nối thanh khoản. Ví dụ, một ngân hàng ở Nhật có thể dùng XRP để chuyển JPY sang USD cho một ngân hàng ở Mỹ trong vài giây, thay vì nhiều ngày qua SWIFT. Các giải pháp như RippleNet và On-Demand Liquidity (ODL) của Ripple tận dụng XRP để cung cấp thanh khoản tức thì, giảm chi phí vốn cho các tổ chức tài chính.

XRP Ledger (XRPL)

XRP Ledger là một blockchain layer 1 phi tập trung, hoạt động dựa trên Ripple Protocol Consensus Algorithm (RPCA). Không giống proof-of-work hay proof-of-stake, RPCA sử dụng mạng lưới các validator độc lập để đạt được sự đồng thuận, xác nhận giao dịch mỗi 3-5 giây với mức tiêu thụ năng lượng tối thiểu, tương đương một email server. XRPL hỗ trợ nhiều ứng dụng, bao gồm thanh toán quốc tế, sàn giao dịch phi tập trung (DEX), token hóa tài sản thực (như bất động sản hoặc trái phiếu), và gần đây là triển khai smart contract thông qua tính năng Hooks. Với hơn 63 triệu ledger được đóng và hơn một thập kỷ hoạt động liên tục không bị gián đoạn, XRPL là một trong những blockchain ổn định nhất, phục vụ cả tổ chức tài chính và nhà phát triển cá nhân.

RLUSD – Stablecoin mới ra mắt

Vào tháng 12 năm 2024, Ripple Labs giới thiệu Ripple USD (RLUSD), một stablecoin neo giá 1:1 với USD, hoạt động trên cả XRPL và Ethereum. RLUSD được thiết kế để tăng cường thanh khoản cho các giao dịch xuyên biên giới, đặc biệt trong bối cảnh quy định MiCA tại châu Âu có thể khiến các stablecoin như USDT bị hạn chế. RLUSD tận dụng phí giao dịch thấp và tốc độ nhanh của XRPL, thu hút sự chú ý từ các nền tảng lớn như Bitstamp, Revolut và Archax. Trên XRPL, XRP đóng vai trò “gas” để thanh toán phí giao dịch RLUSD, tạo mối liên kết chặt chẽ giữa hai tài sản và thúc đẩy tính thanh khoản trong hệ sinh thái. Tính đến tháng 5 năm 2025, RLUSD đạt tổng cung trên 100 triệu USD và đang mở rộng tích hợp trên các sàn giao dịch toàn cầu.

Vụ kiện SEC và tác động

Năm 2020, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) kiện Ripple Labs, cáo buộc công ty huy động 1,3 tỷ USD thông qua bán XRP như một “chứng khoán chưa đăng ký”. Vụ kiện cho rằng Ripple phân phối XRP mà không tuân thủ luật chứng khoán Mỹ, gây áp lực lớn lên giá XRP và dẫn đến việc nhiều sàn giao dịch như Coinbase tạm ngừng niêm yết XRP. Ripple Labs phản bác, lập luận rằng XRP là một loại tiền kỹ thuật số, không phải chứng khoán, và được sử dụng như một công cụ thanh toán, không phải đầu tư. Ngày 13 tháng 7 năm 2023, thẩm phán Analisa Torres ra phán quyết mang tính bước ngoặt: XRP bán trên thị trường thứ cấp (sàn giao dịch) không phải chứng khoán, nhưng các giao dịch bán trực tiếp cho nhà đầu tư tổ chức vi phạm luật chứng khoán. Ripple bị phạt 125 triệu USD (thấp hơn nhiều so với 2 tỷ USD mà SEC yêu cầu) và được yêu cầu cải thiện quy trình bán token. Phán quyết này là chiến thắng lớn cho Ripple, làm giá XRP tăng gấp đôi trong vài tuần, đạt mức cao nhất kể từ năm 2018. Nó cũng mở đường cho XRP tái niêm yết trên các sàn lớn và thúc đẩy các quan hệ đối tác mới, như tích hợp trên sàn Mercoin của Nhật Bản. Dù một số vấn đề pháp lý nhỏ vẫn tiếp diễn, vụ kiện đã củng cố vị thế của XRP như một tài sản hợp pháp trong ngành crypto.

Tinh thần XRP Army

XRP Army là cộng đồng người ủng hộ XRP, nổi tiếng với sự nhiệt huyết, đoàn kết và niềm tin mãnh liệt vào khả năng thay đổi hệ thống tài chính toàn cầu của XRP. Họ hoạt động sôi nổi trên các nền tảng xã hội, chia sẻ thông tin về phát triển XRPL, RLUSD. XRP Army không chỉ là nhà đầu tư mà còn là những người ủng hộ lý tưởng phi tập trung, xem XRP như “tài sản chiến lược” của Mỹ, đặc biệt sau tuyên bố của Tổng thống Donald Trump vào tháng 3 năm 2025 về việc đưa XRP vào kho dự trữ crypto quốc gia. Sự kiên nhẫn của họ qua vụ kiện SEC và sự hào hứng với các cột mốc như RLUSD thể hiện tinh thần bền bỉ. Tuy nhiên, XRP Army cũng đối mặt với các rủi ro như lừa đảo “doubler” hoặc các dự án giả mạo lợi dụng tên tuổi XRP.

So sánh với Stellar (XLM)

XRP và Stellar Lumens (XLM) có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng khác biệt rõ rệt:

• Điểm chung: Cả hai đều được đồng sáng lập bởi Jed McCaleb, sử dụng công nghệ sổ cái phân tán để cung cấp thanh toán xuyên biên giới nhanh (3-5 giây) và phí thấp. Cả XRP (100 tỷ) và XLM (50 tỷ) đều được pre-mined, không hỗ trợ khai thác, và nhắm đến cải thiện hệ thống tài chính toàn cầu.
• Điểm khác biệt:
  • Mục tiêu: XRP phục vụ các ngân hàng và tổ chức tài chính, cung cấp giải pháp B2B thông qua RippleNet và ODL. Stellar, hoạt động dưới mô hình phi lợi nhuận, tập trung vào cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt ở các khu vực thiếu dịch vụ ngân hàng.
  • Phân quyền: XRPL có khoảng 150 validator, phần lớn do Ripple chọn, khiến nó tập trung hơn. Stellar sử dụng Stellar Consensus Protocol (SCP), cho phép bất kỳ ai làm validator, tăng tính phi tập trung.
  • Cơ chế cung: XRP là giảm phát do đốt phí giao dịch, trong khi XLM có lạm phát 1% mỗi năm để duy trì giá trị và khuyến khích sử dụng.
  • Tiện ích: Stellar hỗ trợ smart contract và sàn DEX tích hợp từ đầu, trong khi XRPL chỉ mới triển khai smart contract qua Hooks. XRP nổi bật với thanh khoản và RLUSD, trong khi Stellar tập trung vào tài chính toàn diện.
  • Hiệu suất thị trường: Cuối năm 2024, XRP tăng 280% nhờ phán quyết pháp lý và RLUSD, trong khi XLM tăng 480% nhưng biến động mạnh do bán tháo. XRP thu hút nhà đầu tư tổ chức, còn XLM phổ biến với cá nhân.
• Đánh giá: XRP phù hợp với những ai tin vào sự tích hợp với ngân hàng và tiềm năng tổ chức. Stellar hấp dẫn với người ủng hộ tài chính toàn diện và phi tập trung. Lựa chọn phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư.

Tương lai và tiềm năng

Với phán quyết pháp lý thuận lợi, sự ra mắt của RLUSD và sự hỗ trợ từ XRP Army, XRP đang củng cố vị thế như một giải pháp thanh toán toàn cầu hàng đầu. XRPL tiếp tục phát triển, với số ví hoạt động đạt 30.000 vào cuối năm 2024, nhờ các ứng dụng DeFi, NFT và quan hệ đối tác ngân hàng. Các sáng kiến như giảm phí dự trữ tài khoản (từ 10 XRP xuống 1 XRP) và meme coin ARMY mở rộng hệ sinh thái, thu hút cả nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức. RLUSD có tiềm năng trở thành stablecoin chủ đạo, đặc biệt nếu các quy định như MiCA hạn chế đối thủ như USDT. Hơn nữa, tuyên bố đưa XRP vào kho dự trữ crypto của Mỹ củng cố vai trò chiến lược của XRP, có thể đưa nó trở thành “vũ khí tài chính” trong nền kinh tế số.