Nassim Taleb

Họ tên đầy đủ: Nassim Nicholas Taleb

Năm sinh: 1960

Nơi sinh: Amioun, Liban

Quốc tịch: Liban, Hoa Kỳ

Chức danh hiện tại: Nhà văn, nhà triết học, cựu trader phái sinh, nhà nghiên cứu toán học và xác suất ứng dụng

Học vấn:

• Cử nhân & Thạc sĩ Khoa học – Đại học Paris

• MBA – Trường Wharton, Đại học Pennsylvania

• Tiến sĩ (Ph.D.) ngành Quản trị Kinh doanh chuyên về xác suất – Đại học Paris-Dauphine

Sự nghiệp và đóng góp nổi bật

Nassim Taleb nổi danh toàn cầu qua loạt sách “Incerto”, trong đó cuốn nổi tiếng nhất là “The Black Swan” (Thiên nga đen) – một tác phẩm kinh điển phân tích vai trò của sự kiện hiếm gặp nhưng có ảnh hưởng lớn, không thể dự đoán bằng các mô hình thông thường.

Bộ sách “Incerto” gồm 5 cuốn:

1. Fooled by Randomness (Bị đánh lừa bởi sự ngẫu nhiên)

2. The Black Swan (Thiên nga đen)

3. The Bed of Procrustes (Giường Procrustes)

4. Antifragile (Phi ổn định – Kháng giòn)

5. Skin in the Game (Đặt cược bằng chính da thịt của mình)

Ông từng làm việc hơn 20 năm trong ngành tài chính với tư cách là trader quyền chọn và quản lý rủi ro, sau đó chuyển hẳn sang nghiên cứu và giảng dạy. Taleb là giáo sư tại Viện Khoa học Toán học Courant thuộc Đại học New York, tập trung vào toán học ứng dụng và xác suất phi tuyến.

Tư tưởng học thuật và triết lý độc đáo

Taleb phản đối các mô hình toán học tài chính truyền thống như phân phối chuẩn (normal distribution), vì cho rằng chúng không thể mô tả chính xác các cú sốc hiếm nhưng tác động lớn trong thực tế – điều mà ông gọi là “thiên nga đen”.

Khái niệm “antifragile” (phi ổn định hay kháng giòn) là một đóng góp lý thuyết độc đáo của ông. Theo Taleb, không phải mọi thứ nên cố gắng trở nên vững chắc hay bền vững – mà nên thiết kế để hưởng lợi từ sự hỗn loạn, biến động và khủng hoảng.

Ảnh hưởng và tranh cãi

Taleb là người có cá tính mạnh, thường xuyên chỉ trích giới học thuật, kinh tế học chính thống, các nhà hoạch định chính sách và truyền thông. Dù gây nhiều tranh cãi, ông được ca ngợi vì dự báo trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, khi phần lớn giới tài chính còn say mê với các mô hình rủi ro “ổn định”.

Ông được xem là một trong những trí tuệ có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 21 trong lĩnh vực quản trị rủi ro, triết học thực tiễn và tư duy phản trực giác.

Phát ngôn đáng chú ý

• “Thiên nga đen là thứ không ai dự báo được – nhưng lại là thứ quyết định cả thế giới.”

• “Không có da thịt trong trò chơi thì đừng mở miệng khuyên người khác.”

• “Bạn không muốn trở nên kiên cố. Bạn muốn trở thành thứ kháng giòn – để càng bị đánh, bạn càng mạnh hơn.”