Gần đây, nhiều thông tin nổi lên cho biết Bitmain – “cậu bé vàng của làng đào bitcoin” sẽ chuẩn bị phát hành IPO (initial public offering).
Theo thông báo từ Bloomberg, Ban lãnh đạo Bitmain – nhà sản xuất phần cứng khai thác tiền điện tử có trụ sở tại Trung Quốc, được cho là đang chuẩn bị nộp hồ sơ với Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Hoa Kỳ (SEC) để tổ chức bán cổ phần trên đất Mỹ, đây là cách duy nhất để doanh nghiệp này có thêm nguồn vốn tiền mặt để mở rộng quy mô kinh doanh trong thời gian tới.
Đây không phải là lần đầu tiên gã khổng lồ trong lĩnh vực khai thác Bitcoin từng nung nấu ý định phát hành IPO vào nửa cuối năm 2018, nhưng ngay sau đó kế hoạch đổ vỡ vì thị trường tiền điện tử đã “trượt dốc không phanh” xuống mức thấp không tưởng vào thời điểm trên. Giờ đây, thị trường tiền điện tử đã khởi sắc hơn, dự kiến bước vào giai đoạn lạc quan và Bitmain sẽ sớm “lật ngược thế cờ” nhằm bù đắp những khoản lồ đã thâm hụt trong thời gian qua.
Tiểu sử sơ lược về Bitmain: Cá voi lớn nhất trên thị trường tiền điện tử
Vào năm 2013, hai nhà sáng lập là Jihan Wu và Micree Zhan Ketuan đã đặt nền móng đầu tiên khai sinh ra Bitmain, công ty được đặt trụ sở tại thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Trước khi bắt đầu liên doanh, Jihan Wu là một nhà quản lý tư nhân của quỹ đầu tư có bằng cử nhân Kinh tế và Tâm lý, tốt nghiệp từ Đại học Bắc Kinh, trong khi MicreeZhan, tốt nghiệp từ Học viện Khoa học Trung Quốc, từng quản lý một startup truyền hình về lĩnh vực streaming.
Năm 2011, khi Jihan Wu tiến hành nghiên cứu về tiền điện tử Bitcoin (BTC), anh đã có quyết định “điên rồ” đem đầu tư tất cả tiền tiết kiệm cả đời của mình vào tiền điện tử, điều mà nhiều người cười nhạo cho rằng không khác nào “trò chơi may rủi”. Đến năm 2013, thị trường Bitcoin tăng đột biến, Jihan Wu đã thay đổi quyết định không chỉ giao dịch tài sản kỹ thuật số mà còn tìm hiểu về cách thức để tạo ra Bitcoin nhằm tối ưu hóa lợi nhuận.
Vì thế, cả hai nhà sáng lập đầy nhiệt huyết Jihan Wu và Micree Zhan Ketuan bắt đầu từng bước phát triển bộ vi xử lý ASIC – một cỗ máy cho phép tính toán và khai thác Bitcoin với hiệu quả tối đa. Vào tháng 11/2013, Antminer S1 – dàn máy đào thế hệ thứ 1 của Bitmain, lần đầu được ra mắt đến công chúng, sẵn sàng gia nhập sân chơi khai thác Bitcoin và doanh số bán hàng tăng trưởng rất ấn tượng.
Với mô hình kinh doanh không bền vững và tính bất ổn trong hoạt động kinh doanh, phần lớn phụ thuộc vào giá lên xuống thất thường của tiền điện tử trên thị trường, đây chính là “gót chân asin” khiến Bitmain đã trải qua một số giai đoạn khó khăn trong thời gian đầu.
Theo lời chia sẻ từ Jihan Wu, vụ bê bối từ sàn giao dịch Mt.Gox buộc phải đóng cửa sau sự cố bị hack toàn bộ số bitcoin trị giá 540 triệu USD, chính nguyên nhân này đã đẩy công ty vào tính thế khó khăn lần đầu vào gần cuối năm 2014. Và nhờ vào sự biến chuyển của thị trường vào năm 2015 sau đó, giá Bitcoin đã bắt đầu hồi phục và tình hình chung trên thị trường dần đi vào ổn định.
Vì thế, khi đợt tăng giá tiền điện tử trên thị trường bùng nổ vào năm 2017, liên doanh Bitmain của Jihan Wu và Micree Zhan Ketuan đã ‘lật ngược thế cờ’ sinh lợi từ hoạt động khai thác vài giao dịch Bitcoin. Ước tính từ số liệu công ty cho biết chỉ riêng năm đó, Bitmain đã cán mốc doanh thu lên đến 2,5 tỷ đô la, một con số tăng trưởng ấn tượng.
Chưa dừng lại đó, nửa đầu năm 2018 thậm chí còn tăng trưởng tốt hơn hơn so vời cùng kỳ năm ngoái, cụ thể theo bảng cáo tài chính của công ty, doanh thu của Bitman đạt ở mức 2,8 tỷ đô la vào cuối tháng 6 năm 2018, theo lời chia sẻ của Jihan Wu với Bloomberg.
Dựa trên bảng báo cáo khách quan khác từ công ty nghiên cứu đầu tư Bernstein, đã trích dẫn số liệu đáng chú ý, trong đó cho thấy lợi nhuận Bitmain kiếm được ước tính con số dao động từ 3 tỷ đô la đến 4 tỷ đô la, nếu chỉ tính riêng hoạt động trong năm 2017. Các nhà phân tích tài chính cho biết lợi nhuận của Bitmain thậm chí còn vượt xa tập đoàn công nghệ Nvidia của Mỹ, khi đó “gã khổng lồ” ở xứ sở thung lũng Silicon chỉ kiếm được khoảng 3 tỷ đô la trong cùng kỳ năm 2017.
Vào tháng 5/2018, khi chính phủ Trung Quốc bắt đầu dòm ngó thị trường tiền điện tử và từng bước ban hành nhiều sắc lệnh trong việc giám sát gắt gao đối với các hoạt động khai thác và đầu tư tiền điện tử.
Bitmain tiếp tục thay đổi chiến lược mô hình kinh doanh, cụ thể công ty tuyên bố mở rộng sang lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), trong đó hãng hé lộ tham vọng cạnh tranh trực tiếp với các nhà sản xuất vi xử lý là Nvidia, Intel và AMD, bằng cách sử dụng dòng vi xử lý ASIC “cây lá nhà vườn” đặc biệt của mình, kết hợp với công nghệ AI hiện đại, có khả năng đào coin hiệu quả hơn nhiều lần so với chip đồ họa của AMD và Nvidia.
“Là một doanh nghiệp Trung Quốc, chúng tôi luôn phải sẵn sàng trong tình thế chuẩn bị”, trích lời nhà đồng sáng lập Bitmain chia sẻ với Bloomberg. Ngoài ra, ông cũng nói thêm rằng Bitmain có kế hoạch bắt đầu kiếm thêm 40% doanh thu từ mảng chip AI trong vòng 5 năm sắp tới.
Kể từ tháng 2 năm 2018, trước khi cơn ác mộng mùa đông tiền điện tử xuất hiện, doanh số báo cáo từ mảng kinh doanh vi xử lý và mảng mạch khai thác của Bitmain ước tính chiếm khoảng 70% đến 80% trên toàn bộ thị trường.
Trong khi nhóm khai thác trên thị trường là AntPool và BTC.com – chỉ chiếm khoảng 40% thị phần nói trên. Tuy nhiên, khi thị trường gấu xảy đến vào nửa cuối năm 2018, doanh thu của Bitmain một lần nữa lại có dấu hiệu bị đe dọa. Vì vậy, kể từ tháng 1 năm 2019, công suất băm (hash power) của “gã khổng lồ” Bitmain đã giảm tới 88%, cho thấy Bitmain đã có những tín hiệu tiêu cực trên thị trường tiền điện tử này.
Hơn nữa, dựa vào một báo cáo nghiên cứu của công ty BitMEX được đăng tải vào tháng 8/2018, Bitmain đã bán tháo một số cổ phần đáng kể từ các đơn vị khai thác của mình, nhằm cứu vãn tình hình thua lỗ trong suốt năm 2018.
Các chuyên gia nhìn nhận từ nghiên cứu trên cho rằng đây là chiến lược có chủ ý với mục tiêu loại bỏ cạnh tranh với các đối thủ đào coin trên thị trường, buộc họ phải đối mặt với doanh số thấp hơn, cũng như các khó khăn về tài chính khác. Trên thực tế, tại thời điểm bài báo cáo được công bố vào năm 2018, giá Bitcoin có mức dao động ở khoảng 7,000 đô la, con số được đánh giá là cao hơn mức chi phí khai thác từ hoạt động Bitcoin.
Song, thị trường gấu vào cuối năm 2018 không chừa bất kỳ ai, tác động này buộc giá bitcoin giảm xuống dưới mức chi phí khai thác là 6,900 đô la, lý do này đã khiến Bitmain đã đóng cửa văn phòng và đình chỉ hoạt động ở một số quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Hà Lan và Israel. Ngoài ra, với hoạt động khó khăn về tài chính Bitmain đã tiến hành thông báo cắt giảm nhân sự nội bộ.
Chưa hết, “bóng đen tổn thất” tiếp tục phủ trùm lên Bitmain, cụ thể vào tháng 1/2019, cả hai người đồng sáng lập Bitmain, Jihan Wu và Micree Zhan Ketuan đã phải từ chức CEO, mặc dù họ vẫn tiếp tục với vai trò cố vấn định hướng phát triển chiến lược cho công ty.
Trước tình hình kinh doanh ảm đạm, Bitmain đã chính thức tuyên bố trước công chúng vào tháng 3/2019 dưới phát biểu sau đây:
“Cuối năm 2018, trước tình hình thị trường gấu đã mang lại những thách thức và cơ hội mà Bitmain sẽ nỗ lực không ngừng để giải quyết và vực dậy trong năm 2019. Thực tế, chúng tôi đã bắt đầu ra mắt các sản phẩm cạnh tranh nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng.”
Chiến lược phát hành IPO của Bitmain: “Cũ người – Mới ta”
Chắc hẳn với các bạn độc gần xa của Tạp chí Bitcoin đều ít nhiều nghe nói đến thuật ngữ IPO, theo cách hiểu truyền thống đây là hoạt động phát hành cổ phiếu hay niêm yết cổ phiếu ra thị trường mở lần đầu tiên để doanh nghiệp có thể huy động thêm vốn cho các hoạt động kinh doanh.
Vào tháng 6 năm 2018, các báo cáo nổi lên cho rằng Jihan Wu đang từng bước triển khai, phát hành IPO của Bitmain bên ngoài thị trường Trung Quốc. Theo đó, nhiều chuyên gia cho biết Wu đang tìm kiếm một thị trường có cổ phiếu bằng đô la Mỹ – chẳng hạn thị trường Hồng Kông – nơi mà cho phép các nhà đầu tư được tự do rút tiền mặt.
Đầu tháng 7/2019 tới đây, các thông tin rò rỉ từ cuộc nghiên cứu bởi công ty BitMEX hé lộ về tiềm năng của Bitmain trên sàn IPO và khẳng định rằng “gã khổng lồ” khai thác coin lớn nhất của Trung Quốc đã huy động được gần 14 tỷ đô la trước vòng gọi vốn phát hành IPO.
Sự kiện này làm các chuyên gia tin rằng giá trị vốn hóa của công ty còn tăng trưởng ít nhất là không dưới 20 tỷ đô la trong giai đoạn phát hành IPO, theo lẽ thường tình sẽ khiến Bitmain trở thành Công ty tiền điện tử đại chúng lớn nhất từ trước đến nay.
Còn nhớ vào tháng 9/2018, Bitmain chính thức nộp đơn xin xét duyệt phát hành IPO trên Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông (HKEX). Tuy nhiên, kế hoạch khai thác tiền điện tử khổng lồ dự kiến sớm ra mắt công chúng đã sớm trở nên trì hoãn, một phần vì các nhà đầu tư Bitmain phủ nhận không muốn dính dáng các khoản đầu tư vào Bitmain.
Một điều đáng lưu ý, Tờ báo SCMP có trụ sở tại Hồng Kông đã sớm “đổ thêm dầu vào lửa” đẩy mọi chuyện theo chiều hướng tiêu cực. Theo đó, các báo cáo tiết lộ Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông (HKEX) cố tình “lưỡng lự” trong việc tổ chức đợt phát hành IPO cho phép Bitmain có mặt trên sàn chứng khoán trong thành phố.
Theo các nguồn tin ẩn danh tiết lộ thêm, các cơ quan quản lý Hồng Kông chia sẻ quan điểm:
“Còn quá sớm đối với bất kỳ nền tảng giao dịch tiền điện tử nào – hoặc hoạt động kinh doanh liên quan đến ngành – để huy động vốn thông qua phát hành IPO tại Hồng Kông trước khi có khung pháp lý phù hợp. Vì ngành công nghiệp ấy cực kì biến động. Có rủi ro cao là chúng sẽ không còn tồn tại sau 1, 2 năm nữa.”
Vì thế, vào tháng 3 năm 2019, việc nộp đơn của Bitmain với Sàn giao dịch HKEX đã không được chấp thuận và hoãn vô thời hạn – như đã dự đoán trước đó, việc này không gây ngạc nhiên cho một số nhà đầu tư. Trước đó, ứng dụng của Canaan Creative, cũng là đối thủ cạnh tranh với Bitmain, cũng rơi vào tình huống tương tự khi không được chấp thuận và hai ứng dụng còn lại phải đối mặt với khó khăn trong việc thuyết phục sàn giao dịch HKEX.
Mặc dù, cả sàn giao dịch chứng khoán và các cơ quan quản lý địa phương đều không công khai về vấn đề này (ngoài tuyên bố từ người phát ngôn của HKEX cho biết sàn giao dịch không bình luận về tin đồn các công ty riêng lẻ hoặc các ứng dụng niêm yết riêng lẻ. Thực tế, đại diện của Bitmain đã lên tiếc xác nhận rằng việc đơn đăng ký của công ty đã quá hạn sáu tháng. Theo thông cáo báo chí của công ty có nội dung đăng tải như sau:
“Chúng tôi nhận ra rằng tiềm năng to lớn của ngành công nghiệp tiền điện tử và blockchain trong kỷ nguyên số, mặc dù nó vẫn là một ngành tương đối trẻ đang cố gắng chứng minh giá trị nội tại của nó. Chúng tôi hy vọng các cơ quan quản lý, truyền thông và công chúng có góc nhìn cởi mở hơn, để có thể hòa nhập hơn với ngành công nghiệp non trẻ này.”
Ngoài ra, nội dung thông báo từ Bimain cho biết:
“Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục khởi động lại quá trình niêm yết hoạt động vào một thời điểm thích hợp trong tương lai”.
Theo Bloomberg đưa tin, Ban lãnh đạo Bitmain đã chuẩn bị nộp hồ sơ niêm yết với Uỷ ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) ngay trong tháng tới. Điểm thú vị chính là Ủy ban SEC đã sớm chấp nhận ý tưởng về việc gia nhập phát hành IPO dù liên quan đến các hoạt động tiền điện tử của Bitmain trong quá khứ.
Jay Clayton – Chủ tịch Uỷ ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC), khẳng định:
“Nếu bạn muốn thực hiện thương vụ bất kỳ với IPO dưới hình thức token, hãy cứ đến gặp chúng tôi”.
Theo nguồn tin chưa được tiết lộ từ Bloomberg, hãng Bitmain đang cân nhắc giảm mục tiêu gây quỹ, trước các biến động từ giá tiền điện tử đang trên đà tăng lên. Các mục tiêu mới được cho là ở mức khiêm tốn hơn trong khoảng 300-500 triệu USD, mặc dù số tiền này chưa được thống kê hoàn chỉnh.
Các chuyên gia cho rằng việc tái khởi động lại các kế hoạch phát hành IPO của Bitmain là bước đi hợp lý, với việc thị trường đang phục hồi và tăng trưởng tốt, nếu chỉ tính riêng việc đồng Bitcoin đã tăng nhanh khoảng 300% kể từ mức thấp nhất của đồng này vào năm 2018.
Trả lời với Cointelegraph, Mark D’Aria – CEO của Bitpro, nhận định việc Bitmain sớm lên gia nhập phát hành IPO một phần nhờ sự phục hồi của thị trường. Ông tiếp tục giải thích:
“Lần thử đăng ký phát hành IPO cuối cùng của Bitmain dù gia nhập hơi muộn, tuy nhiên điều này chứng tỏ là sự nỗ lực nghiêm túc của Bitmain trong việc quay trở lại cuộc chơi với tinh thần lạc quan. Mặc dù công bằng mà nói, Bitmain đã từng gặp không ít các khó khăn trong quá khứ. Ngoài ra, với số lượng tiền điện tử có trên bảng cân đối kế toán của họ (khá nhiều trong số đó là Bitcoin Cash), điều đó phản ánh cách thức số tài sản cơ bản mà công ty hiện sở hữu dù nó đơn giản là những gì họ đã kê khai trên văn bản.”
John Todaro – Giám đốc nghiên cứu tiền tệ kỹ thuật số của TradeBlock, đã xác nhận với Cointelegraph rằng hoạt động khai thác Bitcoin mang đến lợi nhuận gộp và do đó, thị trường khai thác nói chung – đã phục hồi khá đáng kể từ mức cuối năm 2018. Chính vì lẽ này, theo quan điểm của Todaro, có thể dẫn đến sự quan tâm của hàng loạt nhà đầu tư mới nếu Bitmain gia nhập thành công trên sàn IPO.
Ngoài ra, thị phần khai thác bitcoin của Bitmain (tính theo phần trăm của tổng tỷ lệ công suất băm) đã gia tăng lên trong thời gian gần đây, nhờ vào việc các thông tin xoay quanh đệ đơn xin tham gia phát hành IPO. Do đó, Todaro lập luận, gã khổng lồ Trung Quốc có thể đang để mắt đến việc bán cổ phần thực tế hơn nhiều:
“Bitmain có thể sẽ cung cấp ít vốn hơn trong vòng gọi vốn này, nhưng cũng có thể sẽ tìm kiếm mức định giá thấp hơn so với năm ngoái, dựa trên việc doanh thu khai thác của Bitmain dự kiến sẽ tiếp tục giảm vì giá thị trường bitcoin có chiều hướng đi xuống trong năm 2018 và vẫn bị tiếp tục giảm nhẹ vào đầu năm 2019. Thêm vào đó, ở thời điểm hiện tại, thị phần khai thác bitcoin của Bitmain vẫn thấp hơn so với thời điểm công ty cố gắng phát hành IPO vào năm 2018.”
Tuy nhiên, nền tảng kinh doanh chủ lực của Bitmain, chính là tập trung các giải pháp phần cứng của công ty: Họ đã tiết lộ các sản phẩm mới, được cho là tiết kiệm năng lượng hơn, như Antminer Z11. Hơn nữa, theo báo cáo từ phương tiện truyền thông có trụ sở tại Trung Quốc, Bitmain kỳ vọng vào sự kiện halving Bitcoin năm 2020 (xuất hiện khoảng bốn năm một lần) cũng như sẽ thúc đẩy nhu cầu về công cụ khai thác chip 7nm mà chưa được hãng nào công bố ra trước đó.
Về phía Bitmain công ty vẫn chưa lên tiếng xác nhận hoặc phủ nhận về bất kỳ kế hoạch IPO nào đã được đăng tải trước đó.
- Bitmain hồi sinh kế hoạch IPO tại Hoa Kỳ khi giá Bitcoin đạt đỉnh
- Bitmain ra mắt phiên bản Antminer S9 đặc biệt với “chi phí siêu thấp”
Hòa Phạm
Tạp chí Bitcoin| Cointelegraph
